Πενήντα χρόνια μετά από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και οι μνήμες από τις ημέρες εκείνες ξαναζωντανεύουν. Η Μέλπω Λεκατσά, ήταν τότε φοιτήτρια φαρμακευτικής και συμμετείχε στην εξέγερση. Μαζί με άλλους φοιτητές είχε στήσει ένα πρόχειρο φαρμακείο, όπου περιέθαλπαν τους τραυματίες.
Τι απαγορευόταν στη Χούντα και πώς ήταν η καθημερινότητα των Ελλήνων
Η ίδια μετά την καταστολή της εξέγερσης συνελήφθη και βασανίστηκε στα κελιά της ΕΑΤ – ΕΣΑ. Μιλώντας στο Open, αποκάλυψε όσα φρικτά βίωσε μέσα στα κολαστήρια της χούντας ενώ μίλησε και για την αντίδρασή της, όταν μετά από χρόνια συνάντησε δύο από τους βασανιστές της.
Όπως είπε, η δικτατορία τη βρήκε μαθήτρια Λυκείου και η ίδια δε γνώριζε τι σημαίνει Χούντα.
«Η δικτατορία με βρίσκει στην πρώτη Λυκείου. Όπως όλα τα παιδιά θα πηγαίναμε σε έναν υποχρεωτικό εκκλησιασμό. Πάμε στο σχολείο και μας λένε γυρίστε σπίτια σας. Έγινε δικτατορία. Γυρίζω σπίτι μου και ακούμε από το ραδιόφωνο εμβατήρια. Ήξερα μόνο κάποιες χούντες που άκουγα και κυρίως του Φράνκο, δεν ήμουν εξοικειωμένη.
Βλέπω όμως την μητέρα μου να τραβά τα μαλλιά της, να μου λέει ‘’το χειρότερο πράγμα που μπορούσε να συμβεί στην Ελλάδα, έγινε σήμερα’’. Η μητέρα μου ήταν Επονίτισσα, στα 14 ήταν στο βουνό, από μια λαϊκή φτωχή συνοικία του Κερατσινίου, με μεγάλο αγώνα για να επιβιώσει. Ο πατέρας μου ήταν γόνος οικογένειας του Κολωνακίου, αλλά ποτέ δεν είχαμε δεξιό στην οικογένεια. Ήταν Βενιζελικοί, Παπανδρεϊκοί.
Μετά άρχισα να λέω πως πρέπει να διαβάσω, να μάθω τι είναι δικτατορία, δεν ήξερα. Προσπαθούσα με ότι βιβλία είχα στο σπίτι, με δανεικά, από άλλα σπίτια να μάθω. Θέλω να διαβάσω για τα κινήματα, να ενωθώ με τις ιδέες των ανθρώπων. Μπαίνω στο Πανεπιστήμιο και δεν υπήρχε άνθρωπος που μπαίνει στο Πανεπιστήμιο μετά το ’68, εγώ μπήκα το ’71, που δε θα καταλάβαινε πως κάτι έχει αλλάξει. Φοβόμαστε. Στα αμφιθέατρα έβλεπες ανθρώπους του καθεστώτος, της ασφάλειας που παρακολουθούσαν μην τυχόν και γίνει μια απρεπής ερώτηση. Τι να γίνει τώρα στη Χημεία και τα Μαθηματικά; Κοιτούσαν ποιος κάνει παρέα με ποιον. Οι αριστερές οργανώσεις είχαν αποδεκατιστεί με το που γίνεται η χούντα. Οι άνθρωποι που ήταν γνωστοί, ήδη είχαν καλεστεί στην ασφάλεια και είχαν συρρικνωθεί», είπε και συνέχισε:
Πολυτεχνείο 2023: Χιλιάδες κόσμου απότισαν φόρο τιμής στους νεκρούς
«Κατεβαίνω στο Πανεπιστήμιο μια μέρα και δε μου μιλάει κανείς. Πάω στη φοιτητική λέσχη και βλέπω διορισμένο συμβούλιο φαρμακευτικής, αντιπρόεδρος Μέλπω Λεκατσά. Χωρίς εκλογές. Με πιάνει το επτανησιώτικο και το παίρνω το χαρτί και το κάνω κομμάτια. Στα δευτερόλεπτα με έχουν συλλάβει και με πάνε στην ασφάλεια. Και εκεί αρχίζει ανακρίσεις. Με βάζουν στη λίστα. Γιατί θεωρούσαν τον πατέρα μου εθνικόφρονα. Φακελώθηκα και από τότε είχα έναν από πίσω μου».
Πολυτεχνείο: «Γράφει ιστορία το αίμα»
Περιγράφοντας τις μέρες της εξέγερσης σημείωσε πως κανείς δεν περίμενε τι θα συνέβαινε.
«Στο Πολυτεχνείο δεν πρόλαβα να κλονιστώ. Ήταν σαν να ετοιμαζόμαστε οι 300 του Λεωνίδα. Ένιωθες ότι είσαι στο μικρό αλωνάκι. Κανείς δεν το περίμενε. Παρασκευή μεσημέρι ειδοποιούν τις οργανώσεις ότι έχουμε μια πληροφορία πως θα χτυπήσουν με τανκς. Ο στρατός θα επέμβει.
''Φύγετε, να σωθούν τα στελέχη''. Εγώ δεν ήμουν σε καμία οργάνωση. Ήμουν το αυθόρμητο σπουργιτάκι που πήγαινε από δω, από κει, όπου μπορούσα να βοηθήσω. Και δεν έφυγε κανείς. Ένιωθα πως είμαι ένα κομμάτι μιας πολύ μεγάλης ομάδας που παλεύουμε για τα δίκια μας. Δεν το είδα το τανκ, έφυγα από πίσω μισή ώρα νωρίτερα για να γλιτώσω τη σύλληψη. Το έβλεπα απέναντι το τανκ. Είπαμε λίγα άτομα να φύγουμε από την πίσω πόρτα, να σωθούμε, να χαθούμε μέσα στην Αθήνα γιατί δε γίνεται διαφορετικά. Άτρωτοι.
Δεν είχαμε καμία συναίσθηση με την πραγματικότητα. Ότι θα γράφαμε ιστορία δεν το είχαμε καταλάβει. Εάν δεν είχε χυθεί το αίμα, δεν είχαμε νεκρούς, νεκρούς, νεκρούς, διότι κοντεύουν να μας τρελάνουν πως δεν υπήρχαν νεκροί. Και ένας να υπάρχει νεκρός, το αίμα, θέλει εκδίκηση. Γράφει ιστορία το αίμα. Εάν δεν είχε επέμβει η χούντα, δε θα είχε γίνει και αυτή η ρωγμή στο καθεστώς», τόνισε.
Τι έγινε μια ημέρα πριν την εισβολή των τανκς στο Πολυτεχνείο
Πολυτεχνείο: «Ο χωρισμός από τους δικούς μου και η ανησυχία με κάνει συνεχώς να κλαίω»
Η κυρία Λεκατσά παρουσίασε και μια φωτογραφία με μια σοκολάτα πάνω στην οποία έγραφε σημειώσεις, όσο βρισκόταν στα κελιά στο Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας (ΕΑΤ-ΕΣΑ), όπου, όπως διηγείται, το «μενού» ήταν «ξύλο, πάρα πολύ ξύλο».
Πολυτεχνείο: Η εικόνα της εξέγερσης στην κοινή γνώμη 50 χρόνια μετά
Στο χαρτί της σοκολάτας έγραψε: «Ήρθε ο γιατρός, και με είδε. Είμαι φοβερά χάλια. Ο χωρισμός μου και η ανησυχία μου από τους δικούς μου, με κάνει συνεχώς να κλαίω. Με πήγαν και με πλύνανε μια μέρα και περίμενα πως κάτι θα συμβεί. Φέρανε τον πατέρα και την μάνα μου… ».
Αυτό είναι το πρώτο γραπτό που βγήκε από τα κολαστήρια της ΕΑΤ – ΕΣΑ.
Η ίδια διηγήθηκε ότι πέρα από τα βασανιστήρια, καθημερινοί ήταν και οι εξευτελισμοί. Όπως είπε άφηναν τις κρατούμενες να πηγαίνουν δύο φορές την ημέρα στην τουαλέτα και ποτέ δεν έκλειναν την πόρτα, αλλά τις κοιτούσαν.
Πολλές, μάλιστα, ήταν και οι γυναίκες που βιάστηκαν από τους βασανιστές τους, όμως τότε οι κρατούμενες είχαν πάρει μια απόφαση, να μη μιλήσουν ποτέ για το γεγονός αυτό, για να αντιμετωπιστούν ισότιμα με τους άνδρες κρατούμενους.
Πολυτεχνείο: Όταν συνάντησε τους βασανιστές της
Για κακή της τύχη, η κυρία Λεκατσά μετά από χρόνια συνάντησε δύο από τους βασανιστές της.
«Τον έναν τον είδα στη λαϊκή της Νέας Ιωνίας, να κουβαλάει τα μπαγκάζια που είχαν ψωνίσει με την γυναίκα του. Γιατί αυτός είναι καλός χριστιανός, είναι ο πολύ καλός οικογενειάρχης. Αυτά είναι τα ψέματα που μας λένε για τους εθνικόφρονες, τους καλούς οικογενειάρχες. Εμείς δεν είμαστε εθνικόφρονες, δεν αγαπάμε την πατρίδα μας; Της τα κουβάλαγε, έλεγε το κορίτσι μου, περήφανος για το παιδί του. Μου έλεγε να μοιάσω στο δικό του παιδί, με έλεγε πόρνη», θυμήθηκε.
Τον άνθρωπο αυτό τον συνάντησε μετά από 10 χρόνια και όπως αναφέρει, δεν του είπε τίποτα γιατί φοβόταν να κάνει φασαρία.
«Έναν άλλον τον είδα στο φαρμακείο μου που ήρθε. Μπήκε μέσα, διανυκτέρευση είχα και μου είπε ‘’ένα αντιβιοτικό’’. Με κοιτάζει και μου λέει ‘’με βλέπεις; Με ξέρεις;’’. Ναι, λέω σε ξέρω πολύ καλά. ‘’Εγώ ξέρεις, δουλεύω στον ΟΤΕ’’ σε κάποιο νησί του Αιγαίου, ‘’έχω γίνει πολύ καλός οικογενειάρχης, καλός άνθρωπος’’ και του λέω αυτά τι μου τα λες εμένα; Εγώ θα σε εξυπηρετήσω γιατί είμαι εν υπηρεσία σε θέματα υγείας. Πάρ’ το και φύγε και εξαφανίσου», είπε η κ. Λεκατσά και πρόσθεσε:
«Δεν τους συγχώρεσα ποτέ. Δε μου ζήτησε ποτέ συγγνώμη. Το ξύλο που έφαγα να το συγχωρέσω, το πάτημα στην κοιλιά, ακόμη βουίζουν τα αφτιά μου. Αυτά να τα συγχωρέσω. Όταν έχουν πεθάνει 48 φοιτητές μέσα στο Πολυτεχνείο, γιατί να συγχωρέσω; Δεν πιστεύω σε αυτά, πιστεύω στη δικαιοσύνη της ζωής», τόνισε.
