Μόνο οι μισοί Έλληνες, (49,5%) θα έκαναν το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού αν υπήρχε σήμερα, εφόσον ήταν εγκεκριμένο από τις αρμόδιες ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές και ήταν διαθέσιμο δωρεάν, σύμφωνα με έρευνα της διαΝΕοσις σε συνεργασία με τη Metron Analysis. Το 41,9% δήλωσε πως δε θα έκανε το εμβόλιο.
Οι ομάδες στις οποίες το "Όχι" αποτελεί πλειοψηφία είναι οι γυναίκες, οι ηλικίες 25-64 (αλλά όχι οι νέοι ηλικίες 17-24), οι χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις, οι αγρότες, όσοι ζουν σε πολυμελή νοικοκυριά (από 4 μέλη και πάνω), αυτοί που δηλώνουν πως ενημερώνονται από ιστοσελίδες και κοινωνικά δίκτυα, αυτοί που δηλώνουν πως ενημερώνονται από "προσωπικούς ιατρούς" και αυτοί που δηλώνουν πως "δεν ενημερώνονται".
Το ποσοστό είναι αντίστοιχο με το ποσοστό των Αμερικανών (51% σε έρευνα του Pew μια εβδομάδα νωρίτερα), αλλά μικρότερο από ποσοστά σε άλλες χώρες σε έρευνες που έγιναν σε προηγούμενη φάση της κρίσης, το καλοκαίρι.
Η έρευνα έγινε από τις 15 – 22 Σεπτεμβρίου με πανελλαδικό δείγμα 1.257 ατόμων, ηλικίας 17 ετών και άνω.
Σύμφωνα με την έρευνα, το 76,3% δηλώνει πως πηγαίνει σε λιγότερες κοινωνικές εκδηλώσεις από ό,τι πριν από την πανδημία και το 62,9% ότι τρώνε λιγότερο συχνά σε εστιατόρια και ταβέρνες.
Κορωνοϊός: 306 νέα κρούσματα - Έφτασαν τους 100 οι διασωληνωμένοι
Το 73,9% παραδέχονται ότι η ζωή τους έχει αλλάξει πάρα πολύ ή αρκετά.
Τα σημαντικότερα συμπεράσματα της έρευνας
1. Το τέλος της υπέρμετρης αισιοδοξίας
Σε σχέση με την έρευνα του περασμένου Απριλίου που το 86% των ερωτηθέντων εν μέσω lockdown δήλωνε πως τα πράγματα στον τομέα της διαχείρισης της πανδημίας είναι στη σωστή κατεύθυνση, σήμερα αυτό έχει αλλάξει.
Η χώρα μας πηγαίνει καλύτερη σε σχέση με άλλες πιο πλούσιες χώρες, ωστόσο δεν έχει βγει αλώβητη. Τα κρούσματα αυξάνονται, η αναπόφευκτη οικονομική κρίση βαθαίνει και σιγά σιγά όλοι οι Έλληνες αντιλαμβάνονται τις συνέπειες της κρίσης.
Ποιοι πρέπει να κάνουν το εμβόλιο της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου
«Ό,τι μέχρι πριν από λίγο καιρό αντιμετωπιζόταν ως μία προσωρινή δυσκολία», γράφει ο Στρατός Φαναράς στην έκθεσή του, «την οποία μάλιστα αντιμετωπίζαμε με σχετική επιτυχία, σήμερα μετατρέπεται σε μια μονιμότερη συνθήκη, που η αντιμετώπιση της, βέβαια, δυσκολεύει εξ ορισμού. Και αυτό αλλάζει τα πάντα».
Ενδεικτικό είναι πως το ποσοστό όσων πιστεύουν πως είμαστε στη σωστή κατεύθυνση έχει μειωθεί στο 57%.
Οι άνω των 65 και οι οικονομικά ευκατάστατοι θεωρούν ότι τα πράγματα πηγαίνουν προς της σωστή κατεύθυνση σε ποσοστό άνω του 70%. Από αυτούς που δηλώνουν ότι ενημερώνονται κυρίως από την τηλεόραση, το 70,5% θεωρούν ότι τα πράγματα πηγαίνουν καλά. Από αυτούς που ενημερώνονται από τα social media, όμως, μόνο το 39,4% συμφωνούν.
Χάρτης Υγειονομικής Ασφάλειας: Όλα τα μέτρα ανάλογα το χρώμα της περιοχής
Η αλλαγή της στάσης των Ελλήνων ως προς τις διάφορες πτυχές της κρίσης γίνεται εμφανής και σε άλλες ερωτήσεις όπως, για παράδειγμα, στην ερώτηση περί μακροχρόνιων επιπτώσεων της πανδημίας.
Τον Απρίλιο οι ερωτηθέντες εκτιμούσαν ότι οι θετικές συνέπειες στην εμπιστοσύνη στο σύστημα υγείας, την αλληλεγγύη της κοινωνίας, τις οικογενειακές σχέσεις αλλά και άλλους παράγοντες θα ήταν περισσότερες από τις αρνητικές. Τώρα οι εκτιμήσεις για θετικές επιπτώσεις σε όλους τους παράγοντες έχουν μειωθεί δραματικά, ενώ οι εκτιμήσεις για αρνητικές επιπτώσεις έχουν αυξηθεί πολύ.
Η αλλαγή αυτή αποτυπώνεται δραματικά στην ερώτηση περί συναισθημάτων. Τον Απρίλιο το πρώτο συναίσθημα που επέλεγαν οι ερωτηθέντες, αυτό που δήλωναν ότι νιώθουν πιο έντονα, ήταν η αισιοδοξία: το 26,5% επέλεγαν αισιοδοξία. Το Σεπτέμβριο, μόνο το 8,5% την επιλέγουν -είναι πια το έκτο συχνότερο συναίσθημα, πίσω από τον φόβο, την απογοήτευση, το άγχος, την ανασφάλεια και, πρώτη απ’ όλα, την αβεβαιότητα (20,7%).
Παράλληλα, το 50,2% των ερωτηθέντων δηλώνουν «νιώθω περισσότερο φόβο απέναντι στους συνανθρώπους μου», ενώ το 55,4% δηλώνουν ότι «η ψυχολογική μου διάθεση είναι χειρότερη από ό,τι πριν από την πανδημία».
Και, παραδοσιακά, όπως συμβαίνει σε όλες μας τις σχετικές έρευνες, το συναίσθημα που αισθάνονται λιγότερο από όλα όλες οι ομάδες του πληθυσμού της Ελλάδας είναι η ντροπή.
2. Ο φόβος για το γνωστό και το άγνωστο
Οι Έλληνες σήμερα φοβούνται λίγο περισσότερο από ότι τον Απρίλιο. Το 67,4% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι κοντινοί τους άνθρωποι (φίλοι ή συγγενείς) κινδυνεύουν από τον κορωνοϊό -ποσοστό ελαφρώς αυξημένο από το 62% του Απριλίου. Σήμερα, τρεις στους τέσσερις Έλληνες ηλικίας από 17 μέχρι 54 πιστεύουν ότι κοντινοί τους άνθρωποι κινδυνεύουν.
Πλέον σχεδόν ένας στους τρεις Έλληνες (31,9%) θεωρούν ότι κινδυνεύουν οι ίδιοι από τον κορωνοϊό. Το αντίστοιχο ποσοστό πέντε μήνες πριν ήταν 23,7%.
Είναι αξιοσημείωτο το ότι ένα θεαματικό 23% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι γνωρίζουν κάποιον ή κάποια που έχει προσβληθεί από τον κορωνοϊό. Αυτό είναι αποτέλεσμα που χρίζει ερμηνείας, δεδομένου ότι σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες σε τυχαία δείγματα λιγότερο από 1% του πληθυσμού έχει όντως προσβληθεί από τον ιό.
Ένα 23,3%, εξάλλου, θεώρησαν ότι κάποια στιγμή ίσως να είχαν προσβληθεί οι ίδιοι από τον ιό, ένα ποσοστό παρόμοιο με του περασμένου Απριλίου.
Πάντως, μόνο το 25,7% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι ανήκουν στις «ευάλωτες» ομάδες του πληθυσμού (ηλικιωμένοι, άτομα σε ανοσοκαταστολή, άτομα με αναπνευστικά προβλήματα κ.ά.), ένα ποσοστό πολύ χαμηλότερο από το πραγματικό ποσοστό στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Είναι ενδιαφέρον ότι μόνο το 58,5% των ερωτηθέντων ηλικίας 65+ θεωρούν εαυτούς «ευάλωτους».
3. Επιστροφή στον ρεαλισμό
Μια σειρά από ερωτήσεις αποτυπώνει το ότι οι Έλληνες έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν το φαινόμενο της πανδημίας με ρεαλισμό. Τον Απρίλιο μέρος της αισιοδοξίας πήγαζε από την άγνοια. Τον Απρίλιο, εν μέσω καραντίνας, το 67,9% των Ελλήνων πίστευαν ότι θα επανέλθουμε «σε μια φυσιολογική καθημερινότητα» μέχρι τον Σεπτέμβριο. Σήμερα, μόλις το 5% του πληθυσμού πιστεύει ότι θα επανέλθουμε σε κάποια κανονικότητα «μέχρι το τέλος του χρόνου». Το 87,4% θεωρεί ότι θα επανέλθουμε από το 2021 και μετά. Ένας στους τρεις (32,4%), θεωρούν ότι θα επανέλθουμε μετά από το 2021.
Πλέον, το 73% των Ελλήνων πιστεύει ότι «έρχονται δυσκολότερες ημέρες» και μόλις το 18,8% θεωρεί ότι «τα χειρότερα έχουν περάσει».
4. Πως ζουν οι Έλληνες στην πανδημία;
Το 73,9% παραδέχεται ότι η ζωή του έχει αλλάξει «πάρα πολύ» ή «αρκετά». Αντίστοιχα ποσοστά σε πρόσφατη έρευνα του Pew είναι 71% για την Σουηδία, 67% για τις ΗΠΑ, 66% για τη Βρετανία και 60% για την Ισπανία.
Για να καταλάβουμε τι εννοούμε όταν λέμε «η ζωή έχει αλλάξει» τα εξής ευρήματα είναι ενδεικτικά:
- Το 76,3% δηλώνουν ότι πηγαίνουν σε λιγότερες κοινωνικές εκδηλώσεις (γάμους, βαφτίσια) από ό,τι πριν από την πανδημία
- Το 62,9% ότι τρώνε λιγότερο συχνά σε εστιατόρια και ταβέρνες
- Το 60,5% ότι βγαίνουν σπανιότερα σε μπαρ
- Το 59,5% ότι ταξιδεύουν σπανιότερα με αεροπλάνο
- Το 56% ότι συναντούν λιγότερο τους φίλους τους
- Το 54,3% ότι ψωνίζουν σπανιότερα σε εμπορικά καταστήματα
- Το 53,8% ότι ταξιδεύουν σπανιότερα με πλοίο
- Το 51,3% ότι χρησιμοποιούν λιγότερο τα ΜΜΜ
Οι μόνες δραστηριότητες στις οποίες η πλειοψηφία των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι το κάνουν «το ίδιο» με ό,τι πριν από την πανδημία, είναι η χρήση ταξί (53,1%) και το να βλέπουν μέλη της οικογένειάς τους (64,4%).
Επιπλέον, οι μισοί Έλληνες (53,1%) δηλώνουν ότι φέτος το καλοκαίρι πήγαν λιγότερες διακοπές από ό,τι τις προηγούμενες χρονιές. Ένας στους τρεις (36,3%) δηλώνει ότι στις φετινές διακοπές πέρασε χειρότερα, εξαιτίας της πανδημίας.
Εξάλλου, το 60,6% δηλώνει ότι στην καθημερινότητά του συναντιέται και συνομιλεί με λιγότερους ανθρώπους από ό,τι θα έκανε αν δεν υπήρχε πανδημία. Οι μισοί (50,5%) δηλώνουν ότι ο τρόπος δουλειάς τους έχει αλλάξει κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Σχεδόν οι μισοί (45,5%) δηλώνουν ότι οι σχέσεις τους με τους φίλους και τους γνωστούς τους έχουν αλλάξει.
5. Οικονομία και Εργασία
Σήμερα, το 57,2% εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία σε ένα χρόνο από σήμερα θα βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι τώρα -πράγμα που ταιριάζει με το κλίμα μειωμένης αισιοδοξίας και ρεαλιστικότερης προσέγγισης που βλέπουμε και από τις υπόλοιπες ερωτήσεις. Και τα υπόλοιπα οικονομικά και εργασιακά ερωτήματα, πάντως, βγάζουν χρήσιμα συμπεράσματα.
Το 72,7% των εργαζομένων στην περίοδο του Σεπτεμβρίου που έτρεξε η έρευνα δήλωναν πως εργάζονται κανονικά στον χώρο εργασίας τους και μόνο 12,2% με τηλεργασία (τα αντίστοιχα ποσοστά τον Απρίλιο, επί lockdown, ήταν 25,4% και 26,2%). Το ποσοστό των εργαζόμενων που βρίσκονται σε αναστολή εργασίας, εργάζονται με μειωμένο ωράριο ή εκ περιτροπής ή είναι σε άδεια (κανονική ή ειδικού σκοπού) φτάνει το 13% του συνόλου, από 46,8% επί lockdown.
Ωστόσο, το 40,9% των πολιτών δηλώνει ότι η οικονομική τους κατάσταση έχει χειροτερεύσει από τότε που άρχισαν τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας. Ένας στους πέντε (20,7%) δηλώνει ότι αισθάνεται λιγότερο παραγωγικός στη δουλειά του, από ό,τι ήταν πριν. Και το ποσοστό των ανέργων που δηλώνουν ότι έχασαν τη δουλειά τους μετά από την 1η Μαρτίου 2020 φτάνει το 18,4% (από 11,4% τον Απρίλιο).
6. Μάσκες, Χέρια, Αποστάσεις - Πόσο Προσέχουμε;
Ένα από τα πιο επιτακτικά ερωτήματα της εποχής έχει να κάνει με το κατά πόσο οι πολίτες τηρούν τα μέτρα προστασίας.
Το 93,9% των Ελλήνων δηλώνει ότι την τελευταία εβδομάδα, όταν βρέθηκε σε χώρους όπου η μάσκα είναι υποχρεωτική, φορούσαν "πάντα" ή "σχεδόν πάντα" μάσκα. Στη γενικότερη διατύπωση, το 95,5% δηλώνει ότι πλένει τα χέρια του συχνά ή πολύ συχνά, το 85,1% ότι φορά μάσκα και το 79,7% ότι τηρεί τις αποστάσεις.
Η ΔιαΝΕΟσις σημειώνει πως σε αυτές τις έρευνες πολλές φορές οι ερωτηθέντες δεν λένε την αλήθεια. Γι’ αυτό, τονίζει, μια τέτοια έρευνα δεν είναι καλό εργαλείο για να διαπιστώσουμε αν οι Έλληνες όντως φορούν ή όχι μάσκα στους δημόσιους χώρους, κι αν τηρούν τα μέτρα ασφαλείας.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα έχουν μια άλλη, εξίσου σημαντική χρησιμότητα. Δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πιστεύει ότι η τήρηση των προστατευτικών μέτρων είναι η "σωστή" απάντηση και επιθυμούν να δηλώσουν για τον εαυτό τους ότι τα τηρούν, ακόμα κι αν αυτό δεν είναι πάντα η πλήρης αλήθεια. Το ποσοστό των ανθρώπων που διαφωνούν με τη χρησιμότητα αυτών των μέτρων είναι, όπως αποδεικνύεται και από άλλες παρόμοιες έρευνες, πολύ μικρό.
