Ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση της ψηφιακής υποβρύχιας αποτύπωσης και τρισδιάστατης απεικόνισης ακριβείας στην περιοχή του Ναυαγίου των Αντικυθήρων, που πραγματοποιήθηκε από τις 9 μέχρι τις 16 Ιουνίου, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού.
Στην περσινή αντίστοιχη αποτύπωση είχε καταγραφεί η περιοχή της θέσης του ναυαγίου απ' όπου ανελκύστηκαν το 1900 τα περίφημα γλυπτά και ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων. Η γειτνίαση του με δεύτερη θέση όπου εντοπίζεται φορτίο αμφορέων και άγκυρες ίδιας χρονολόγησης κατέστησε αναγκαία την αποτύπωση του ευρύτερου χώρου, ώστε να μπορούν να τοποθετηθούν όλα τα ευρήματα και να εξαχθούν συμπεράσματα για την πιθανή σχέση των δύο θέσεων. Η λεπτομερής αποτύπωση δημιουργεί σαφέστερη εικόνα για τη σχέση των δύο θέσεων, ενώ η τοποθέτηση των ευρημάτων στον αποτυπωμένο πλέον χώρο ενισχύει την κατανόηση του συν��λου των ευρημάτων στις δύο θέσεις.
Η αποτύπωση έγινε από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, υποστηριζόμενη από το Αμερικάνικο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole και σε συνεργασία με εξειδικευμένη ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου του Sydney, με τη χρήση του αυτόνομου υποβρύχιου οχήματος Sirius.
Στην ολοκλήρωση της πρώτης φάσης σημαντική ήταν η συμβολή σκάφους που παραχωρήθηκε από το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως βάση της ερευν��τικής ομάδας.
"Βλέπουν" δύο ναυάγια
Δύο είναι τελικά τα πλοία που ναυάγησαν στη θάλασσα των Αντικυθήρων κατάφορτα από αρχαίους θησαυρούς, σύμφωνα με όσα αναφέρει ρεπορτάζ της εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος». Στο συμπέρασμα αυτό, κατά το δημοσίευμα, φαίνεται να καταλήγουν οι επιστήμονες μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης των φετινών ερευνών που αφορούσε την ενδελεχή χαρτογράφηση του βυθού.
Ο θαλάσσιος βυθός, από τον οποίο ανασύρθηκε το 1900 ο περίφημος θησαυρός των Αντικυθήρων, «ακτινογρ��φήθηκε» σε έκταση 350Χ45 μέτρων με τη βοήθεια τηλεκατευθυνόμενων υποβρύχιων οχημάτων, σχολιάζεται.
Το ρεπορτάζ επισημαίνει ότι τη θεωρία για την ύπαρξη και δεύτερου ναυαγίου είχε τροφοδοτήσει η συσσώρευση αμφορέων που είχε εντοπιστεί σε απόσταση 200 μέτρων από το γνωστό ναυάγιο. «Υπήρχαν ωστόσο και αρχαιολόγοι οι οποίοι υποστήριζαν πως πρόκειται για ένα μεγάλο πλοίο που το φορτίο του διασκορπίστηκε»,γράφει η εφημερίδα.
Και συνεχίζει, αναφέροντας: «Από τη χαρτογράφηση του βυθού, που έγινε σε βάθος 55 μέτρων, προκύπτει τώρα ότι πρόκειται πιθανότατα για δύο διαφορετικά ναυάγια, κάτι που θα αποδειχθεί στη συστηματική υποβρύχια ανασκαφική διερεύνηση που θα ακολουθήσει προς τα τέλη του Αυγούστου.
Ενισχυτική της άποψης πως πρόκειται τελικά για δύο ναυάγια και όχι ένα είναι το γεγονός ότι «ανάμεσα στις δύο ��έσεις που εντοπίζονται τα φορτία των αμφορέων ο χώρος είναι κενός ευρημάτων», σύμφωνα με την προϊσταμένη της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων και διευθύντρια της ανασκαφής Αγγελική Σίμωσι. Στοιχείο που καταρρίπτει τη θεωρία του ενός ναυαγίου και της διασποράς του φορτίου του.
Πάντως όπως επισημαίνει η διευθύντρια της Εφορείας και αποτυπώνεται επίσης σε χθεσινή ανακοίνωση του υπ. Πολιτισμού και οι δύο θέσεις περιλαμβάνουν ακριβώς το ίδιο φορτίο και άγκυρες της ίδιας χρονολόγησης (δεύτερο τέταρτο 1ου αι. π.Χ.).
«Η λεπτομερής αποτύπωση δημιουργεί σαφέστερη εικόνα για τη σχέση των δύο θέσεων ενώ η τοποθέτηση των ευρημάτων στον αποτυπωμένο πλέον χώρο ενισχύει την κατανόηση του συνόλου των ευρημάτων στις δύο θέσεις», σημειώνεται στην ανακοίνωση.
Το πιθανότερο λοιπόν είναι πως έχουμε να κάνουμε με δύο ρωμαϊκά πλοία κατάφορτα με ελληνικές αρχαιότητες -όπως αποδεικνύουν τα εκατοντάδες ευρήματα που συγκροτούν το θησαυρό των Αντικυθήρων- που ταξίδευαν με προορισμό την Ιταλία. «Είναι πολύ πιθανόν να συμβαίνει αυτό, θα περιμένουμε όμως τα αποτελέσματα των ανασκαφών», σημειώνει η κ. Σίμωσι.
Η ψηφιακή υποβρύχια αποτύπωση και τρισδιάστατη απεικόνιση ακριβείας στην περιοχή του Ναυαγίου των Αντικυθήρων πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Αμερικάνικο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole. Δεν σημείωσε την ίδια επιτυχία -σύμφωνα με τη διευθύντρια της Εφορείας- το δεύτερο σκέλος της χαρτ��γράφησης που αφορούσε τον εντοπισμό πιθανών θέσεων στις οποίες «κρύβονται» μεταλλικά α��τικείμενα. «Τα νερά είναι πολύ βαθιά και τα μηχανήματα δεν είχαν απόδοση…».
Στις αρχές του 20ού αιώνα Συμιακοί σφουγγαράδες ανέσυραν από το βυθό των Αντικυθήρων πλήθος μαρμάρινων και χάλκινων αγαλμάτων αλλά και τον περίφημο Μηχανισμό. Ακολούθησε συστηματική έρευνα το 1976 από τον Ζακ Ιβ Κουστώ ενώ το σύνολο των μοναδικών αντικειμένων που έχουν ανελκυστεί από το ναυάγιο ανέρχονται σε 378».
