Μια κοινή πεποίθηση και ιδιαίτερα διαδεδομένη είναι ότι η μείωση της κατανάλωσης τροφών που περιέχουν λιπαρά μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους.
Όπως επισημαίνει στο star.gr η πτυχιούχος Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Φανή Οικονομοπούλου, στο σημείο αυτό θα κάνουμε μια προσπάθεια να διερευνήσουμε την εγκυρότητα αυτού του ισχυρισμού και θα εξετάσουμε αν η μείωση της πρόσληψης λίπους είναι μια αποτελεσματική προσέγγιση για την απώλεια των περιττών κιλών ή αν απλά ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί έναν «αστικό μύθο» που μπορεί να έχει διαφορετικά αποτελέσματα από τα επιθυμητά.
Ο ρόλος των λιπαρών στην αύξηση του βάρους είναι ευρέως αποδεκτό ότι η υπερβολική κατανάλωση λιπαρών μπορεί να συμβάλει στην αύξηση του σωματικού βάρους.
Τα λίπη είναι ενεργειακά πυκνά, παρέχοντας εννέα θερμίδες ανά γραμμάριο, έναντι τεσσάρων θερμίδων ανά γραμμάριο που παρέχουν οι υδατάνθρακες και οι πρωτεΐνες. Βάσει ενός αριθμού ερευνών, οι δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά μπορούν να αυξήσουν την πρόσληψη θερμίδων και να συμβάλουν σε θετικό ενεργειακό ισοζύγιο, οδηγώντας σε αύξηση του σωματικού βάρους.(πηγή: Drenowatz, C. (2018). Obesity and overeating: What do we really know about what and when to eat? A narrative review of the science of obesity. Journal of the American College of Nutrition, 37(4), 259-27).
Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν είναι όλα τα λίπη ίδια.
Ο τύπος των λιπαρών αλλά και οι ποσότητες που καταναλώνονται αποτελούν βασικά κριτήρια. Διαφοροποίηση μεταξύ υγιεινών και ανθυγιεινών λιπών Δεν είναι όλα τα λίπη επιζήμια για την υγεία και τη διαχείριση του βάρους. Υπάρχουν υγιή λίπη, όπως τα μονοακόρεστα και τα πολυακόρεστα λίπη, τα οποία μπορούν να είναι ευεργετικά όταν καταναλώνονται με μέτρο. Αυτά τα λίπη, που μπορούμε να τα βρούμε σε τρόφιμα όπως το αβοκάντο, οι ξηροί καρποί και το ελαιόλαδο, μπορούν να βοηθήσουν στον κορεσμό, στη βελτίωση της απορρόφησης θρεπτικών συστατικών και στην υποστήριξη της συνολικής ευεξίας του οργανισμού. Από την άλλη πλευρά, τα ανθυγιεινά λίπη, όπως τα τρανς λιπαρά και τα υπερβολικά κορεσμένα λιπαρά, συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο ή και να αποφεύγονται πλήρως. (Πηγή: Schwingshackl, L., & Hof mann, G. (2014). Monounsaturated fatty acids and risk of cardiovascular disease: Synopsis of the evidence available from systematic reviews and meta-analyses. Nutrients, 6(10), 4341-4357. Mozaf arian, D., & Clarke, R. (2009). Quantitative ef ects on cardiovascular risk factors and coronary heart disease risk of replacing partially hydrogenated vegetable oils with other fats and oils. European Journal of Clinical Nutrition, 63(Suppl 2), S22-S33.)
Αν και η μείωση της κατανάλωσης λίπους μπορεί να συμβάλει στη μείωση της συνολικής πρόσληψης θερμίδων, η απώλεια βάρους καθορίζεται τελικά από την ισορροπία μεταξύ των θερμίδων που καταναλώνονται και των θερμίδων που ξοδεύονται.
Ανεξάρτητα από τη σύνθεση των μακροθρεπτικών συστατικών, εάν η συνολική θερμιδική πρόσληψη υπερβαίνει την ενεργειακή δαπάνη, μπορεί να προκύψει αύξηση του σωματικού βάρους. Αντίθετα, ένα θερμιδικό έλλειμμα είναι απαραίτητο για την απώλεια βάρους, ανεξάρτητα από το αν αυτό επιτυγχάνεται μέσω της μείωσης του λίπους, του περιορισμού των υδατανθράκων ή της αυξημένης σωματικής δραστηριότητας(Πηγή: Hall, K. D., et al. (2012). Energy balance and its components: Implications for body weight regulation. The American Journal of Clinical Nutrition, 95(4), 989-994).
Η σημασία της ισορροπημένης πρόσληψης μακροθρεπτικών συστατικών Η ισορροπημένη πρόσληψη μακροθρεπτικών συστατικών είναι ζωτικής σημασίας για τη συνολική υγεία και τη διαχείριση του βάρους.
Εστιάζοντας αποκλειστικά στη μείωση των λιπαρών, τα άτομα μπορεί να αυξήσουν ακούσια την πρόσληψη άλλων μακροθρεπτικών συστατικών, όπως οι υδατάνθρακες ή οι πρωτεΐνες. Είναι σημαντικό να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ λιπαρών, υδατανθράκων και πρωτεϊνών για να εξασφαλιστεί η βέλτιστη πρόσληψη θρεπτικών συστατικών και να διατηρηθεί ένα φυσιολογικό βάρος. Hu, F. B. (2003). Protein, body weight, and cardiovascular health. The American Journal of Clinical Nutrition, 78(3), 548S-550S. Ποιότητα διατροφής και βιώσιμη απώλεια βάρους Η υιοθέτηση μιας βιώσιμης προσέγγισης για την απώλεια βάρους περιλαμβάνει περισσότερα από την αποκλειστική μείωση της πρόσληψης λίπους. Μια υγιεινή διατροφή θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά, συμπεριλαμβανομένων φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, άπαχων πρωτεϊνών και υγιεινών λιπών. Η έμφαση στον έλεγχο των μερίδων, η προσεκτική κατανάλωση τροφών και η τακτική σωματική δραστηριότητα είναι εξίσου σημαντικοί παράγοντες για την επίτευξη και τη διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους(πηγή: Rock, C. L., et al. (2018). Nutrition and physical activity guidelines for cancer survivors. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 68(1), 43-73).
Όπως βλέπουμε και από τα παραπάνω, αν και η μείωση της κατανάλωσης λιπαρών μπορεί να συμβάλει στην απώλεια βάρους μέσω της μείωσης της συνολικής πρόσληψης θερμίδων, δεν αποτελεί «μαγική λύση» από μόνη της. Μια ολοκληρωμένη διατροφολογική προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη την ποιότητα των λιπαρών που καταναλώνονται, τη συνολική θερμιδική πρόσληψη και την ισορροπημένη κατανομή των μακροθρεπτικών συστατικών είναι ζωτικής σημασίας για τη βιώσιμη διαχείριση του βάρους. Επιπλέον, η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών και η τακτική σωματική δραστηριότητα είναι θεμελιώδους σημασίας για την επίτευξη μακροπρόθεσμων στόχων απώλειας βάρους. Η επικοινωνία και συνεργασία με έναν επαγγελματία διατροφολόγο είναι επίσης το κλειδί της κατανόησης της λειτουργίας των θρεπτικών συστατικών για τον οργανισμό και η προσαρμογή τους στο καθημερινό μας διατροφολόγιο θα πρέπει να γίνεται με τη βοήθεια του ειδικού.
