Την τελευταία της έκθεση για την παραπληροφόρηση σε σχέση με τον Covid-19 έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, ΕΥΕΔ, όπου διαπιστώνεται εκ νέου οργανωμένη εκστρατεία εκμετάλλευσης της κρίσης για δημιουργία αποσταθεροποίησης μέσω διασποράς ψευδών ειδήσεων.
Συγκεκριμένα, στην έκθεσή της η EYEΔ αναφέρει ότι «η παραπληροφόρηση γύρω από τον Covid-19 συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται σε ολόκληρο τον κόσμο, με δυνητικά επιβλαβείς συνέπειες για τη δημόσια υγεία και την αποτελεσματική επικοινωνία κρίσεων».
«Στην ΕΕ και αλλού, τα συντονισμένα μηνύματα παραπληροφόρησης επιδιώκουν να πλαισιώσουν τις ευάλωτες μειονότητες ως αιτία της πανδημίας και να ανεβάζουν δυσπιστία στην ικανότητα των δημοκρατικών θεσμών να παράσχουν αποτελεσματικές απαντήσεις», αναφέρει η έκθεση της EYEΔ και προειδοποιεί "ορισμένοι κρατικοί και κρατικοί φορείς προσπαθούν να αξιοποιήσουν την κρίση της δημόσιας υγείας για να προωθήσουν γεωπολιτικά συμφέροντα, συχνά αμφισβητώντας άμεσα την αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των εταίρων της».
Αναλυτικά, σε παγκόσμιο επίπεδο διακινούνται ισχυρισμοί ότι «η ΕΕ αποικοδομείται ενώπιον του Covid-19». Σε σχέση με τον Covid-19 RT και Sputnik δημοσίευσαν άρθρα που καλύπτουν αφηγήσεις συνωμοσίας όπως ότι ο ιός ήταν ανθρωπογενής ή σκόπιμα έχει εξαπλωθεί και τα συγκεκριμένα έλαβαν περισσότερη κοινωνική διασπορά από άλλες ιστορίες.
Η παραπληροφόρηση και οι ψευδείς συμβουλές στις χώρες
Εντός της ίδιας της ΕΕ, η παραπληροφόρηση και οι ψευδείς συμβουλές υγείας για τον Covid-19 συνεχίζουν να κυκλοφορούν στα κοινωνικά μέσα, σε αντίθεση με την επίσημη καθοδήγηση του ΠΟΥ και τις εσωτερικές πολιτικές των διαδικτυακών πλατφορμών. Για παράδειγμα, ο Sputnik Deutschland προωθεί την αξίωση στο Facebook και Twitter ότι «το πλύσιμο των χεριών δε βοηθά».
Στην Αφρική, διακινούνται εκστρατείες μίσους εναντίον κοινωνικών και εθνικών ομάδων οι οποίες τάχα μεταφέρουν το ιό. «Η προληπτική επικοινωνία της Κίνας σχετικά με την παροχή υποστήριξης προκαλεί φήμες για άλλους χορηγούς βοήθειας».
Στην Κίνα, «τα κρατικά μέσα ενημέρωσης και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δεν προάγουν αποδεδειγμένες θεωρίες σχετικά με την προέλευση του COVID-19». Η κινεζική κάλυψη επισημαίνει «εκδηλώσεις ευγνωμοσύνης από ορισμένους ευρωπαίους ηγέτες ως απάντηση στην κινεζική βοήθεια».
Στη Μέση Ανατολή, η Daesh ενθαρρύνει τους αγωνιστές να εκμεταλλευτούν το χάος και τη σύγχυση γύρω από το Cοvid-19, ενώ πλαισιώνουν την πανδημία ως “επώδυνο μαρτύριo” εναντίον των “εθνών σταυροφόρων”. Το συριακό καθεστώς χρησιμοποιεί τον Covid-19 για να επιτεθεί στις κυρώσεις της ΕΕ. Τα Κράτη Μέλη της ΕΕ απεικονίζονται ως να αδυνατούν να βοηθήσουν το ένα το άλλο ή να κλέβουν πόρους που προορίζονται για τοπική χρήση.
Στη Ρωσία περισσότερες από 150 περιπτώσεις παραπληροφόρησης από το Κρεμλίνο σε σχέση με τον Covid-19 έχουν καταγραφεί στη βάση δεδομένων EUvsDisinfo (από τις 22 Ιανουαρίου). Τα ρωσικά κρατικά ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης έχουν μετατοπίσει την εστίασή τους για να τονίσουν την ετοιμότητα της Ρωσίας να αντιμετωπίσει το ξέσπασμα. Η ρωσική ενίσχυση στην Ιταλία καλύφθηκε εκτενώς.
Στην Τουρκία, ψευδείς και στρεβλωμένες πληροφορίες για την υγεία εξακολουθούν να κυκλοφορούν ευρέως στα κοινωνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, ενώ ο Covid-19 καλλιεργεί αντιδημοκρατικές αντιδράσεις και επικρίσεις προς την ΕΕ.
Στα Δυτικά Βαλκάνια, θεωρίες συνωμοσίας που υποδηλώνουν ότι ο ιός κατασκευάστηκε από τις ΗΠΑ ή είναι πρόσχημα για μια ξένη εισβολή συνεχίζουν να εντείνονται. Η κρίση του Covid-19 συνδέεται με την υπάρχουσα αφήγηση ότι η ΕΕ στρέφει την πλάτη στα Δυτικά Βαλκάνια.
Επιπλέον, η ΕΥΕΔ καταγράφει ότι εντείνονται γενικώς οι αφηγήσεις που απευθύνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση:
«η ΕΕ αδυνατεί να αντιμετωπίσει την πανδημία. η Ένωση πρόκειται να καταρρεύσει»: η αφήγηση προωθείται από πηγές υπέρ του Κρεμλίνου, αρκετές κυβερνήσεις και τοπικά δίκτυα πηγές στα κράτη μέλη της ΕΕ, στις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, στην περιοχή M.Ανατολή, στα Δυτικά Βαλκάνια και στις αφρικανικές χώρες. Στη Μ.Ανατολή, για παράδειγμα, η ιδέα ότι η ΕΕ `αποσυναρμολογείται` απέναντι στον COVID-19 είναι ευρέως διαδεδομένη.
«Η ΕΕ είναι εγωιστική και προδίδει τις δικές της αξίες»: είναι το σλόγκαν που προωθείται από πηγές υπέρ του Κρεμλίνου, από πολλά εγχώρια δίκτυα / πηγές. Στην Ουκρανία, για παράδειγμα, τα καταστροφικά μηνύματα σχετικά με την επικείμενη κατάρρευση της ΕΕ συνδυάστηκαν με την απεικόνιση της Ουκρανίας ως ΄αποτυχημένο κράτος` που `εγκαταλείφθηκε από τους Ευρωπαίους συμμάχους της`.
«Η Ρωσία και η Κίνα είναι υπεύθυνες δυνάμεις»: αναφέρουν τα μέσα ενημέρωσης υπέρ του Κρεμλίνου που επικεντρώθηκαν ιδιαίτερα στη ρωσική βοήθεια που παραδόθηκε στην Ιταλία, διακηρύσσοντας ότι "η Ρωσία βοηθά την Ιταλία και η ΕΕ όχι". Το μήνυμα φαίνεται να έχει απήχηση στο εγχώριο ακροατήριο: διάφορα βίντεο κυκλοφορούν στο Instagram στα ιταλικά που δείχνουν άτομα που ανταλλάσσουν τη σημαία της ΕΕ με τη ρωσική σημαία ή χαιρετούν ρωσικά στρατιωτικά οχήματα σε ιταλικούς δρόμους. Το κρατικό τηλεοπτικό κανάλι Rossiya 1 ανέφερε με ένα σαρκασμό ότι μια ρωσική στρατιωτική πομπή ταξίδεψε σε `δρόμους του ΝΑΤΟ`. Οι πηγές υπέρ του Κρεμλίνου ανέφεραν επίσης ότι το κινεζικό "παγκόσμιο έργο" είναι ανώτερο από την ΕΕ. Τα κινεζικά κρατικά ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης και τα κανάλια κοινωνικών μέσων ενημέρωσης προώθησαν έντονα την ιδέα ότι το κινεζικό μοντέλο είναι ανώτερο στην αντιμετώπιση του COVID-19, επισημαίνοντας τις παγκόσμιες εκφράσεις ευγνωμοσύνης για την παροχή κινεζικών ενισχύσεων, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας. Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι εκτός από τη δημιουργία μιας καλύτερης διεθνούς εικόνας, ο γενικός στόχος της Κίνας είναι να διατηρήσει την κοινωνική σταθερότητα στο εσωτερικό της.
«Η ΕΕ εκμεταλλεύεται την κρίση για να προωθήσει τα δικά της συμφέροντα». Αυτή η αφήγηση ήταν λιγότερο εμφανής, αλλά εξακολουθούσε να προωθείται σε αρκετές από τις εξεταζόμενες περιφέρειες. Στη Γεωργία, οι πηγές που υποτίθεται ότι παραπέμπουν στην `KGB της Νότιας Οσετίας` ισχυρίστηκαν ότι υπό την επιγραφή της πανδημίας, η Τιφλίδα παραβιάζει τα `σύνορα` με τη Νότια Οσετία με τη βοήθεια της αποστολής παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Γεωργία. Στη Συρία, το καθεστώς προώθησε την ιδέα ότι, διατηρώντας κυρώσεις, η ΕΕ και οι ΗΠΑ υπονομεύουν τις ανθρωπιστικές και ιατρικές προσπάθειες έναντι του COVID-19. Ομοίως, η RT ισχυρίστηκε ότι τα Λευκά Κράνη (ένας σημαντικός στόχος παραπληροφόρησης υπέρ του Κρεμλίνου) χρησιμοποιούν την πανδημία για να προωθήσουν το πρόγραμμα αλλαγής καθεστώτος του συνασπισμού των ΗΠΑ στη Συρία. Στο Κοσσυφοπέδιο, η αντίληψη ότι «η κρίση αποκαλύπτει την προκατάληψη της ΕΕ υπέρ της Σερβίας» κέρδισε έδαφος.
Τέλος, ψευδείς συμβουλές για την υγεία και παραπληροφόρηση εξακολουθούν να ταξιδεύουν στα κοινωνικά μέσα. Στην Τουρκία, οι ψεύτικες θεραπείες όπως "το να πίνει κανείς καθαρό οινόπνευμα" ή η ιδέα ότι "τα τουρκικά γονίδια έχουν ανοσία στον ιό" συνεχίζουν να κυκλοφορούν σε διαδικτυακές πλατφόρμες.
Στις χώρες της Ανατολικής και της Νότιας Γειτονίας και των Δυτικών Βαλκανίων η ΕΥΕΔ αναφέρει άνευ προηγουμένου όγκους θεωριών παραπληροφόρησης και συνωμοσίας σχετικά με τον `τεχνητό΄ ιό και θαυματουργές θεραπείες, με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες για τη δημόσια υγεία και την κοινωνική συνοχή. Το περιεχόμενο αυτό εξακολουθεί να κυκλοφορεί ευρέως στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Μέσω κρατικών και κοινωνικών μέσων ενημέρωσης, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου επανέλαβε αυτήν την εβδομάδα ότι "de facto δεν υπάρχει επιδημία στη Ρωσία", με ανεξάρτητους Ρώσους δημοσιογράφους να εκφράζουν ανησυχία ότι οι αρχές υποβαθμίζουν την επιδημία.
Δίκτυο πλαστών και πειρατικών λογαριασμών στο Twitter που προέρχονταν από την Κίνα
Μια έρευνα από την ProPublica αποκάλυψε ένα δίκτυο πλαστών και πειρατικών λογαριασμών στο Twitter που προέρχονταν από την Κίνα, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για τη διάδοση της παραπληροφόρησης σχετικά με το COVID-19, σημειώνει η ΕΥΕΔ.
