Σαν σήμερα και κάθε χρόνο στις 6 Μαρτίου γιορτάζεται η Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού (school bullying), ένα φαινόμενο, που δυστυχώς παρουσιάζεται συχνά το τελευταίο διάστημα στη χώρα μας. «Πατήσια: Στο νοσοκομείο 11χρονος που ξυλοκοπήθηκε μέχρι λιποθυμίας», «Χαλκιδική: Έδεσαν 16χρονο σε δέντρο και τον ξυλοκόπησαν», «Βγήκαν τα μαχαίρια σε προαύλιο σχολείου στη Θεσσαλονίκη», Μενίδι: Ανήλικοι ασέλγησαν σε 12χρονο μέσα στο σχολείο, Περιστέρι: Θύμα άγριου ξυλοδαρμού 17χρονος από 14 ανήλικους»: Αυτά είναι κάποια από τα πολυπληθή περιστατικά, τα οποία λαμβάνουν χώρα σε σχολεία της Ελλάδας, ενώ η σχολική βία πρωταγωνιστεί σχεδόν καθημερινά στα δελτία ειδήσεων.
Η 16χρονη δολοφόνος με το αγγελικό πρόσωπο - Άνοιξε πυρ σε δημοτικό σχολείο
Όταν αναφερόμαστε στον όρο εκφοβισμό, εννούμε την εσκεμμένη και συστηματική επαναλαμβανόμενη βία ή επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό την επιβολή και την πρόκληση σωματικής βλάβης από μαθητές προς τους συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.
Πού οφείλεται η αύξηση των περιστατικών βίας μεταξύ των εφήβων
Πού οφείλεται, όμως αυτή, η έξαρση βίας μεταξύ των εφήβων και τι οδηγεί τα παιδιά σε αυτές τις πράξεις; Η Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος- παιδοψυχολόγος, είχε δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξή της στο star.gr ότι: «Φαίνεται ότι υπάρχει μία σωρεία περιστατικών βίας από εφήβους που έρχονται στη δημοσιότητα. Υπάρχει μία αύξηση της δημοσιοποίησης αυτών των περιστατικών και μία εν γένει αύξηση των περιστατικών. Αυτό μπορεί να αποδίδεται σε διάφορους λόγους, καθώς είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που ακόμα και εμείς οι ειδικοί το μελετάμε με έκπληξη και ίσως με μία στάση αναμονής για το πού θα οδηγηθεί αυτή η κατάσταση».
Σύμφωνα με την κ. Καππάτου, εκτός από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε παιδιού, μία σειρά παραγόντων έχουν δημιουργήσει μεγάλη αναστάτωση στον ψυχισμό των εφήβων και θα μπορούσαν, επίσης, να αποκωδικοποιήσουν την αύξηση της εφηβικής παραβατικότητας και την έξαρση των περιστατικών βίας μεταξύ ανηλίκων. Συγκεκριμένα:
- H Υγειονομική κρίση: Είχε ως συνέπεια τον εγκλεισμό, ενώ προκάλεσε ρήγματα στην καθημερινότητα των εφήβων. Υπήρξε απομάκρυνση από το συγχρωτισμό με τους συνομηλίκους τους, υπερβολική χρήση, ακόμη και κατάχρηση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, ενώ το ίδιο διάστημα καταγράφηκε και μία ευαλωτότητα στις σχέσεις με τους γονείς τους
- Η έλλειψη αξιών που πλανάται στην ατμόσφαιρα και τα διεθνή γεγονότα: Όπως οι πόλεμοι, έκαναν τους εφήβους να αισθάνονται ότι είναι αίολοι, ότι δεν ανήκουν κάπου, ότι δεν υπάρχει κάποιο μέλλον για αυτούς
- Το οικογενειακό περιβάλλον: Οι φτωχές, ενδεχομένως, σχέσεις που έχουν με τους γονείς τους, οι οποίοι σε αρκετές περιπτώσεις τρέχουν να τα βγάλουν πέρα με την καθημερινότητα.
Συμμορίες Ρομά: Φωτογραφίες ντοκουμέντο μικρών παιδιών με όπλα
Ποιες είναι οι μορφές του bullying - Ένα στα τρία παιδιά έχει δεχτεί σχολική βία
Σύμφωνα με τα δεδομένα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας «Κώστας Στεφανής» (ΕΠΙΨΥ), ένας στους πέντε εφήβους ανέφερε ότι ήταν θύμα εκφοβισμό, ενώ ένας στους επτά ότι ήταν θύτης.
Οι μορφές που μπορεί να πάρει ο σχολικός εκφοβισμός είναι πολλές και μπορούν να εμφανιστούν ακόμα και συνδυαστικά.
• Λεκτική
• Σωματική
• Ηλεκτρονική
• Κοινωνική
• Ρατσιστική
• Σεξουαλική
Η έρευνα, που συνδέει το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού με την ευημερία των παιδιών, πραγματοποιήθηκε σε 2.293 παιδιά σε όλη την Ελλάδα, για το σχολικό έτος 2022-2023.
Συμπερασματικά, τονίζεται ότι:
- 1 στα 3 παιδιά, δηλαδή το 32,4%, σε όλη τη χώρα, σε σύνολο Γεωγραφικών Περιφερειών και Σχολικών Βαθμίδων, δηλώνουν πώς έχουν δεχτεί σχολικό εκφοβισμό.
- 1 στα 6 παιδιά σε όλη την Ελλάδα, σε σύνολο Γεωγραφικών Περιφερειών και Σχολικών Βαθμίδων, δηλώνουν ότι αισθάνονται πώς το σχολείο τους δεν τους μαθαίνει να μην εκφοβίζουν τους συμμαθητές τους.
- 100% των παιδιών που θα προτιμούσε να απευθυνθεί για βοήθεια σε τηλεφωνική γραμμή, σημειώνει την Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή SOS 1056 του Οργανισμού.
- Ο σχολικός εκφοβισμός, είναι φυλετικός, ενώ, εκδηλώνεται περισσότερο σε κορίτσια και σε φτωχά παιδιά.
- Τα παιδιά που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να καταστούν θύματα εκφοβισμού από συμμαθητές τους είναι κατά κύριο λόγο, παιδιά που έχουν μεταναστεύσει στην Ελλάδα από άλλες χώρες, κορίτσια, παιδιά που βιώνουν υλική στέρηση και παιδιά που διαβιούν σε μονογονεϊκό νοικοκυριό με μητέρα.
Δράση κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού στο Σύνταγμα
Τη δράση κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού με τίτλο «Σπάω τη σιωπή, ενώνουμε τις φωνές κατά της βίας» υλοποιεί σήμερα, Τετάρτη 6 Μαρτίου, το Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών (ΠΣΠΑ), σε συνεργασία με Δίκτυο Σχολείων Σχολικής Διαμεσολάβησης του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, καθώς και με σχολεία όλων των βαθμίδων από όλη τη χώρα αλλά και δήμους.
Σκοπός της δράσης είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών, των μελών της σχολικής κοινότητας και της ευρύτερης κοινωνίας κατά της βίας στο σχολείο, καθώς και σε άλλα θεσμικά πλαίσια όπως η οικογένεια, η εργασία, ο αθλητισμός, κ.λπ.
Στο πλαίσιο της δράσης οι μαθητές/τριες συζητούν για τη βία και τον εκφοβισμό, τις μορφές, τα συναισθήματα της βίας και του εκφοβισμού, την αντιμετώπιση και πόσο σημαντικό είναι να σπάμε τη σιωπή και να αναφέρουμε φαινόμενα βίας και εκφοβισμού.
Ημερομηνία και τόπος Υλοποίησης:
- Τετάρτη 6 Μαρτίου 2024 και ώρα: 9.00 με 10:15 στον αύλειο χώρο του ΠΣΠΑ, Σκουφά 43.
Συμβουλευτική υποστήριξη και καταγγελίες
- Το «Χαμόγελο του Παιδιού», μέσα από την Εθνική Γραμμή SOS 1056 και την Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111, παρέχει κατευθύνσεις και συμβουλευτική υποστήριξη σε παιδιά και ενήλικες.
- Επίσης μέσα στον μήνα θα είναι έτοιμη η πλατφόρμα από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων (ΙΤΥΕ) ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ, σε συνεργασία με την κεντρική επιτροπή εμπειρογνωμόνων, όπου οι μαθητές θα μπορούν να αναφέρουν περιστατικά, συμπληρώνοντας την ειδικά διαμορφωμένη φόρμα καταγραφής περιστατικού ΑΝΩΝΥΜΑ ή επώνυμα, ενώ οι γονείς θα μπορούν να αναφέρουν περιστατικά επώνυμα. Θα δοθεί έτσι η δυνατότητα σε περισσότερα θύματα σχολικού εκφοβισμού να μιλήσουν και να υποστηριχθούν. Θα απαιτείται η σύνδεση με κωδικούς Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου (για μαθητές) ή Taxis (για γονείς). Η πλατφόρμα θα περιέχει επίσης πρωτόκολλα διαχείρισης περιστατικών, καλές πρακτικές, καθώς και στοχευμένο ενημερωτικό υλικό προς ενημέρωση της εκπαιδευτικής κοινότητας, τους γονείς και το ευρύτερο κοινό, λειτουργώντας έτσι ως κεντρικός ψηφιακός κόμβος του ΥΠΑΙΘ κατά της ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού.
