Οι σύντροφοι εκτός γάμου θα έχουν επίσης κληρονομικά δικαιώματα, σύμφωνα με το νέο κληρονομικό δίκαιο.
Διαθήκες, κληρονομιές με χρέη, δικαιώματα συζύγων: Όσα αλλάζουν
Ριζικές αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο εισάγει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, με τις παρεμβάσεις να μη περιορίζονται μόνο στους συζύγους, αλλά να επεκτείνονται και τους συντρόφους που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, καθώς και στα ζευγάρια που επιλέγουν να ζουν σε ελεύθερη ένωση.
Με τις νέες ρυθμίσεις, το κράτος αναγνωρίζει ότι η οικογενειακή ζωή έχει πλέον πολλές και διαφορετικές μορφές και δεν ταυτίζεται αποκλειστικά με τον θεσμό του γάμου.
Κληρονομικά δικαιώματα και για τους συντρόφους - Οι προϋποθέσεις
Για πρώτη φορά, το νομοσχέδιο αναγνωρίζει κληρονομικό δικαίωμα και στους συντρόφους που ζουν σε ελεύθερη ένωση, χωρίς γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης.
Ο επιζών σύντροφος εντάσσεται στην πέμπτη τάξη της κληρονομικής διαδοχής και μπορεί να κληρονομήσει μόνο εφόσον δεν υπάρχουν άλλοι συγγενείς, όπως παιδιά, σύζυγος ή γονείς.
Η αναγνώριση αυτή συνοδεύεται από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ώστε να διασφαλίζεται ότι πρόκειται για σταθερή και ουσιαστική σχέση.
Καθοριστικό ρόλο στην αναγνώριση των κληρονομικών δικαιωμάτων παίζουν δύο χρονικά όρια:
- απαιτείται να έχει συμπληρωθεί τουλάχιστον τριετής συμβίωση με τον εκλιπόντα
- ο επιζών σύντροφος οφείλει να προσφύγει στο δικαστήριο εντός τεσσάρων μηνών από τον θάνατο, προκειμένου να ελεγχθεί αν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις
Το δικαστήριο εξετάζει αν υφίσταται η λεγόμενη «ικανή και αναγκαία συνθήκη» της συμβίωσης, πριν αναγνωρίσει το κληρονομικό δικαίωμα.
Το νέο πλαίσιο προβλέπει και επιπλέον δικλείδες προστασίας για τον σύντροφο, ακόμη και όταν υπάρχουν παιδιά του εκλιπόντος. Ο επιζών διατηρεί την οικοσκευή, έχει δικαίωμα παραμονής στην κοινή κατοικία για διάστημα ενός έτους και μπορεί να αξιώσει χρηματική αποζημίωση, εφόσον αποδειχθεί ότι προσέφερε ουσιώδη βοήθεια χωρίς αντάλλαγμα.
Αλλαγές επέρχονται και υπέρ των συζύγων σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν στενοί συγγενείς, καθώς καθίστανται πλέον αποκλειστικοί κληρονόμοι. Αντίθετα, σε περιπτώσεις διάστασης που υπερβαίνει τα δύο έτη, ακόμη και χωρίς να έχει εκδοθεί διαζύγιο, ο επιζών σύζυγος αποκλείεται από την κληρονομική διαδοχή, με τα παιδιά να κληρονομούν αποκλειστικά.
Εξομοίωση γάμου και συμφώνου συμβίωσης στα κληρονομικά δικαιώματα
Κεντρικός άξονας της μεταρρύθμισης είναι η πλήρης εξίσωση των κληρονομικών δικαιωμάτων των συζύγων, είτε πρόκειται για θρησκευτικό είτε για πολιτικό γάμο, με εκείνα των συντρόφων που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Καταργείται κάθε διαφοροποίηση μεταξύ των δύο μορφών ένωσης, αντιμετωπίζοντάς τες πλέον με τον ίδιο ακριβώς τρόπο στη νόμιμη κληρονομική διαδοχή.
Με τον τρόπο αυτό, ενισχύεται η ασφάλεια δικαίου για χιλιάδες ζευγάρια, τα οποία μέχρι σήμερα αντιμετώπιζαν διαφορετική μεταχείριση ανάλογα με τη νομική μορφή της σχέσης τους.
Κληρονομικό δίκαιο: Αλλαγή μετά από 80 χρόνια στη νόμιμη μοίρα
Ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτά η τροποποίηση του καθεστώτος της νόμιμης μοίρας, το οποίο παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητο εδώ και περίπου οκτώ δεκαετίες. Πλέον, σε περίπτωση που ο εκλιπών αφήνει ένα παιδί, το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του επιζώντος συζύγου αυξάνεται από το 25% στο 33,3%.
Τα υπόλοιπα δύο τρίτα της περιουσίας αποδίδονται στο παιδί. Αν υπάρχουν περισσότερα τέκνα, η συνολική κατανομή της κληρονομίας παραμένει ίδια, χωρίς μεταβολές στα ποσοστά.