Με σκληρή γλώσσα μίλησαν η Αθήνα και η Λευκωσία για της δηλώσεις του Έσπεν Μπαρθ Άιντε, ειδικού συμβούλου του γγ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, λίγες μέρες μετά το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων στην Ελβετία.
Ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης κατηγορεί τον κ. Άιντε ότι σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Πολίτης» αμφισβητεί τη Λευκωσία και τον έλληνα υπουργό Εξωτερικών για τα διαδραματισθέντα στη διάσκεψη του Κραν Μοντανά.
Οι αναφορές του κ. Άιντε, σημειώνει ο κ. Χριστοδουλίδης, επιβεβαιώνουν αυτό που ο κύπριος Πρόεδρος της Δημοκρατίας δημόσια έχει επισημάνει. «Δηλαδή, ότι δυστυχώς ο κ. Άιντε σε πολλές περιπτώσεις πίστευε αυτό που ήθελε να συμβεί και μέσα σε αυτό το πλαίσιο υποβάθμιζε ουσιαστικές διαφωνίες και δυσκολίες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Ο κ. Χριστοδουλίδης υποδεικνύει στον κ. Άιντε ότι «τίθεται θέμα αυτοκριτικής και για τον ίδιο, ο οποίος επιτέλεσε ρόλο, συνέβαλε στη δημιουργία προσδοκιών και συνέτεινε στην προετοιμασία ή απουσία επαρκούς προετοιμασίας των συναντήσεων διεθνών ή και άλλων».
Ο ειδικός σύμβουλος του γγ του ΟΗΕ, ο οποίος φτάνει την Κυριακή στην Κύπρο και τη Δευτέρα θα έχει χωριστές συναντήσεις με τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και τον τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, αμφισβητεί την εκδοχή της ελληνοκυπριακής πλευράς για την διάσκεψη για την Κύπρο στο Κραν Μοντανά. Επίσης, απαντά στην θέση του Νίκου Κοτζιά περί έλλειψης προετοιμασίας στην Ελβετία. Ο Νορβηγός διπλωμάτης αντιτείνει πως είναι οι πλευρές, που αν και ήξεραν τι ήθελαν δεν κατάφεραν να δείξουν τη στρατηγική ευελιξία να τα πετύχουν».
Όσον αφορά το δείπνο της 6ης Ιουλίου, ο κ. Άιντε, σε συνέντευξη στην εφημερίδα «Πολίτης», αφήνει να νοηθεί πως «υπήρξε πράγματι πρόταση Τσαβούσογλου, που θα ικανοποιούσε την ελληνοκυπριακή πλευρά», αμφισβητώντας την ελληνοκυπριακή πλευρά για υπαναχώρηση της τουρκικής την τελευταία στιγμή. Ωστόσο, ο κ. Άιντε απέφυγε να γίνει συγκεκριμένος.
Ο κ. Χριστοδουλίδης καλεί τον κ. Άιντε να απαντήσει πώς εξηγούνται οι δηλώσεις του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στις 11 Ιουλίου, ότι «δεν θα ήταν δυνατόν να δεχθεί η Τουρκία μια ανόητη πρόταση, που προέβλεπε κατάργηση του δικαιώματος επέμβασης, κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο με χρονοδιάγραμμα».
"Κεραυνοί" του υπ. Εξωτερικών κατά Άιντε
Την ίδια ώρα ανακοίνωση εξέδωσε και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο κ. Άιντε τάσσεται στο πλευρό της Τουρκίας, αλλάζοντας δηλώσεις του τούρκου υπουργού Εξωτερικών.
Μήπως ο κ. Άιντε «βρισκόταν σε άλλη διάσκεψη;», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών, καλώντας τον Νορβηγό μεσολαβητή να διευκρινίσει, εάν «δέχθηκε ή όχι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών κατά τη διάρκεια του δείπνου της 6ης Ιουλίου την κατάργηση των "παρεμβατικών δικαιωμάτων" και της Συνθήκης Εγγυήσεως από την πρώτη μέρα της λύσης, όπως δηλώνει ο κ. 'Αιντε σε μία από τις πολλές του συνεντεύξεις.»
«Γιατί έχουμε την πεποίθηση», συνεχίζει το ΥΠΕΞ, «ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε το αντίθετο τόσο μέσα στη Διάσκεψη όσο και δημόσια. Εκτός και αν ο κ. Άιντε βρισκόταν σε άλλη Διάσκεψη ή ήθελε να ακούσει διαφορετικά πράγματα».
Ειδικότερα, ο ειδικός σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, στην επίμαχη συνέντευξή του, ρωτήθηκε για το τι έγινε στο δείπνο και ανέφερε τα εξής: «Ο Γενικός Γραμματέας είπε πως στη βάση των διμερών συναντήσεων που έγιναν, θεωρούσε πως μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία σε ένα συνολικό πακέτο. Και ένα από τα στοιχεία αυτού του πακέτου ήταν και η κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεως και των επεμβατικών δικαιωμάτων από την πρώτη ημέρα της λύσης».
Κληθείς να απαντήσει "γιατί τότε ο κ. Τσαβούσογλου είπε πως ποτέ δεν έκανε λόγο για κατάργηση αυτών των στοιχείων" ο κ. Άιντε είπε: «Δεν είναι αλήθεια. Κατ' ακρίβεια δεν είπε ακριβώς αυτό. Εδώ μπαίνουμε σε ζητήματα που εμπίπτουν στον εμπιστευτικό χαρακτήρα του δείπνου, όμως αυτό δεν ισχύει. Δεν μπορώ να πω περισσότερα καθώς είναι ένα θέμα άκρως εμπιστευτικό».
Η απάντηση αυτή του κ. Άιντε και η επίμαχη φράση «δεν το είπε ακριβώς έτσι ο κ. Τσαβούσογλου», όπως τονίζει το υπουργείο Εξωτερικών, «είναι ενδεικτική της μετακίνησης που κάνει ως κάποιος που έχει πρόθεση να παραιτηθεί από μεσολαβητής του ΟΗΕ ενόψει της, ως φαίνεται, πιο ικανοποιητικής θέσης του εκπροσώπου Τύπου της τουρκικής κυβέρνησης».
Το ΥΠΕΞ εκφράζει, τέλος, την απορία του «γιατί ο κ. Άιντε δίνει συνεντεύξεις μόνο σε ελληνόφωνα έντυπα», σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Περιμένουμε πότε θα μιλήσει και σε εφημερίδα της Τουρκίας και θα εξηγήσει τις ευθύνες της τελευταίας για την κατάρρευση των συνομιλιών».
