Πώς μια δισδιάστατη αναπαράσταση γίνεται τρισδιάστατη εμπειρία; Πώς ένα αρχαιολογικό εύρημα δύναται να παράγει ένα έργο σύγχρονης τέχνης; Πώς ένα ακατάληπτο κείμενο πάνω σε ένα κομμάτι πηλού ηλικίας 3.700 ετών μεταφράζεται σε γλυπτικές μορφές, σε εικαστική γλώσσα; Με το πρότζεκτ «Synthespian» η Κλεοπάτρα Χατζηγιώση προσεγγίζει ένα από τα άλυτα μυστήρια της αρχαιολογίας, τον περίφημο Δίσκο της Φαιστού, ο οποίος ανακαλύφθηκε στην Κρήτη το 1908 από τον Luigi Pernier και σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Η εργασία της Χατζηγιώση συνίσταται στη δραματοποίηση των 45 εικονογραμμάτων του Δίσκου, μετατρέποντας το αρχαιότερο τυπογραφικό μνημείο σε μια πρωτότυπη γλυπτική εγκατάσταση.
Φτιαγμένα από πηλό σε διαστάσεις 30×40 εκ., τα επιζωγραφισμένα γλυπτά της ζωντανεύουν με πιστότητα τις αντίστοιχες δισδιάστατες μορφές χωρίς καμία διάθεση αποκρυπτογράφησης του μηνύματος του αινιγματικού δίσκου και του νοήματος της οπτικής γραφής του.
Η Χατζηγιώση δεν επιχειρεί να λύσει τον γρίφο, αλλά να μας εξοικειώσει με την αρχαία τέχνη αναδεικνύοντας τις εικονοποιητικές δυνατότητες ενός αρχαιολογικού ευρήματος που εξάπτει τη φαντασία. Στο ίδιο πνεύμα, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της φωτογραμμετρίας και του animation, σε συνδυασμό με τη χρήση της τεχνολογίας της επαυξημένης πραγματικότητας, δημιουργεί μια ψηφιακή αναπαράσταση του προπλάσματος του σημείου no. 2, με την προτεινόμενη ονομασία «κοννοφόρος» (Plumed head), το οποίο εμφανίζεται συχνότερα στις δύο όψεις του Δίσκου. Η ψηφιοποιημένη φιγούρα παραπέμπει σε avatar βγαλμένο θαρρείς από κάποιο video game με φουτουριστικό/εσχατολογικό περιεχόμενο. Μέσα από αυτό το παράδειγμα η καλλιτέχνις μας παρουσιάζει τη δυναμικότητα (potentiality) του Δίσκου της Φαιστού, τη δημιουργική ερμηνεία του.
Γλυπτό, πηλός, γυψόγαζα και κάσια σκόνη
Άλλωστε η ανάγνωση του Δίσκου δεν είναι μονοσήμαντη, αλλά εμπεριέχει την πολλαπλότητα: τα εικονογράμματα μπορούν να διαβαστούν, μεταξύ άλλων, ως ημερολόγιο, λατρευτικό κείμενο, ερωτικά τραγούδια, προσευχή, ύμνος, κατάρα, κείμενο διδασκαλίας ανάγνωσης, ακόμα και ως επιτραπέζιο παιχνίδι. Το πρότζεκτ της Χατζηγιώση ολοκληρώνεται με τον σχεδιασμό ενός ανατροφοδοτούμενου QR του εικονιστικού σημείου Ν (2) του Δίσκου της Φαιστού με πληροφορίες για αρχαίες ερμηνευτικές αποδόσεις της δομής του και για τον προτεινόμενο τίτλο αυτού: «Synthespian». Mέσω της διάδρασης του QR με τον θεατή επιτυγχάνεται η σύζευξη της σύγχρονης τέχνης με την αρχαιολογία στο φανταστικό πεδίο ART-CHAEOLOGY, ή VIRTUAL-HERITAGE.
Επιμέλεια έκθεσης: Χριστόφορος Μαρίνος
Συντονισμός: Αιμιλία Κουγιά
Εκδήλωση
Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της έκθεσης στις 9 Σεπτεμβρίου και ώρα 19.00 στο καφέ του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου θα ακουστεί η ανάγνωση του κειμένου του Δίσκου της Φαιστού στη Mινωική Γραφή από τη Δέσποινα Χιωτίδου.
