Ήταν σαν σήμερα, στις 8 Δεκεμβρίου 1980, όταν ο Μαρκ Τσάπμαν πυροβόλησε και τραυμάτισε θανάσιμα τον Τζον Λένον έξω από το σπίτι του, το ιστορικό κτίριο Dakota της Νέας Υόρκης, ενώ επέστρεφε μετά από την ηχογράφηση των τραγουδιών «Walking on Thin Ice» και «It Happened», που προορίζονταν για τον επόμενο δίσκο του.
Σπάνιο βίντεο με τον Λένον και την Όνο να τραγουδούν το Give Peace a Chance
Ωστόσο, 42 χρόνια μετά, το θρυλικό «σκαθάρι» παραμένει μέχρι σήμερα ένας ζωντανός μύθος και λατρεύεται όσο ελάχιστοι.
Ποιος πραγματικά, όμως, ήταν ο Λένον;
Η δημιουργία των Beatles
Στις 6 Ιουλίου 1957 ο Λένον γνώρισε τον Πολ ΜαΚάρτνεϊ, ο οποίος σύντομα γίνεται μέλος του συγκροτήματος, αφού ο πατέρας του διαθέτει το υπόγειο του σπιτιού για τις πρόβες των Quarrymen. Την εποχή εκείνη ο Λένον γράφει και το πρώτο του τραγούδι «Hello Little Girl», που έγινε αργότερα επιτυχία με τους The Fourmost.
Στο συγκρότημα καταφθάνει με συστάσεις του ΜακΚάρτνεϊ ο νεαρός κιθαρίστας Τζορτζ Χάρισον, που δίνει έναν πιο ροκ χαρακτήρα. Οι Quarrymen μετονομάζονται σε «Johnny and the Moondogs», με τον Λένον να έχει τον πρώτο λόγο, αλλά να μην είναι ικανοποιημένος από τον ήχο τους.
Στα μέσα του 1959, η μπάντα του Λένον αλλάζει το όνομά της σε Beatles και αρχίζει εμφανίσεις στο Αμβούργο και στο κλαμπ του Λίβερπουλ, Cavern. Ήταν εκεί που τους ανακάλυψε ο Μπράιαν Έπσταϊν, ο πρώτος τους μάνατζερ, και στις 5 Οκτωβρίου 1962 κυκλοφορούν το παρθενικό τους σινγκλ «Love me Do». Η επιτυχία είναι μεγάλη.
Οι Beatles εκτοξεύονται στην κορυφή και εν μια νυκτί μετατρέπονται σε ζωντανό θρύλο. Στα τραγούδια τους συνδυάζουν τη ρεαλιστική προσέγγιση και την εσωτερικότητα του Λένον, με την αισιόδοξη ματιά και το μελωδικό χάρισμα του ΜακΚάρτνεϊ. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλο και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Οι Μπιτλς ανάγουν το τρίλεπτο ποπ τραγούδι σε μορφή τέχνης.
Μετά τον θάνατο του Επστάιν αρχίζουν να εμφανίζονται οι πρώτες σκιές στους Μπιτλς. Ο Μακάρτνεϊ επιζητεί να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, κάτι που δεν αρέσει στον Λένον, η ερωμένη του οποίου Γιόκο Όνο, αναμιγνύεται όλο και πιο πολύ στις υποθέσεις τους, προκαλώντας την αγανάκτηση των υπολοίπων. Έτσι είναι αναπόφευκτη η διάλυση του συγκροτήματος το 1970.
Η «φυγή» στη Νέα Υόρκη και ο «πόλεμος» από το αμερικανικό κράτος
Στις 31 Αυγούστου 1971 ο Λένον μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και δε επέστρεψε ποτέ στην Αγγλία. Σύντομα αντιμετώπισε προβλήματα με το αμερικανικό κράτος: o πρόεδρος Νίξον ήθελε να τον απελάσει, καθώς δε μπορούσε να του «συγχωρέσει» ότι ήταν ένα από τα ηγετικά στελέχη του αντιπολεμικού κινήματος, που μάχεται τη συμμετοχή των Αμερικανών στο Βιετνάμ.
Με ευφάνταστους τρόπους και εκμεταλλευόμενος τα ΜΜΕ προσπάθησε να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη στην υπόθεση της παγκόσμιας ειρήνης. Ο Λένον βρέθηκε στο στόχαστρο και των πανίσχυρων εκκλησιαστικών οργανώσεων, που δε ξέχασαν τη δήλωσή του το 1966, ότι «οι Beatles είναι ανώτεροι από τον Θεό».
Ποιος δολοφόνησε τον Τζον Λένον;
Ο δημοφιλής συγγραφέας Τζέιμς Πάτερσον με το διεθνές μπεστ σέλερ του «Οι τελευταίες μέρες του Τζον Λένον», που πέρυσι (2021) κυκλοφόρησε στα ελληνικά, αφηγείται με συναρπαστικό τρόπο τα γεγονότα που οδήγησαν στη δολοφονία του θρυλικού front-man των Beatles, τον Δεκέμβριο του 1980.
Ο Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν γεννήθηκε στις 10 Μαΐου του 1955 και μεγάλωσε στο συντηρητικό Τέξας της δεκαετίας του '60, όπου κυριαρχούσαν η κουλτούρα των όπλων, οι φανατικοί τηλεπάστορες και η Κου Κλουξ Κλαν.
Η ζωή του από πολύ νωρίς ήταν μια κόλαση: Ο πατέρας του κακοποιούσε τη μητέρα του και οι συμμαθητές του τού έκαναν μπούλινγκ, γιατί δεν του άρεσαν τα σπορ και τον θεωρούσαν αλλόκοτο. Ο Τσάπμαν δεν έβρισκε ησυχία και ασφάλεια πουθενά. Όταν ήταν σπίτι έτρεμε τον πατέρα του και όταν πήγαινε σχολείο φοβόταν τους συμμαθητές του. Προτιμούσε να απομονώνεται και να ακούει μουσική. Έτσι ανέπτυξε μια μεγάλη λατρεία για τους Beatles.
Έκλεινε τα μάτια και παθιαζόταν με τον Τζον Λένον. Η φωνή του ήταν γι’ αυτόν ένα καταφύγιο από όλα όσα τον τρομοκρατούσαν. Με μια πολύ εύθραυστη ψυχολογία, πολύ γρήγορα έμπλεξε με τα ναρκωτικά. Μαριχουάνα, LSD, ηρωίνη. Στην προτελευταία τάξη του σχολείου προσπάθησε να ξεμπλέξει. Γραπώθηκε από μια φίλη του που τον προσηλύτισε στην ευαγγελική εκκλησία. Εκεί όλοι τον αγκάλιασαν και για πρώτη φορά ένιωσε ότι ανήκει κάπου. Η εκκλησία τον βοήθησε να βρει μια δουλειά σε μια χριστιανική κατασκήνωση, όπου άρχισε να γίνεται όχι απλά αποδεκτός, αλλά δημοφιλής. Αυτό είχε ως συνέπεια να εθιστεί σε αυτή την αποδοχή. Όσα του είχαν στερήσει ο βίαιος πατέρας, το σχολείο, οι κλίκες των συμμαθητών του, που τον είχαν διαρκώς στο περιθώριο, του τα προσέφερε η πίστη του στον Χριστό. Η ζωή του ήταν μια συνεχής διαδοχή εθισμών: Οι Beatles, τα ναρκωτικά, η θρησκεία.
Ο Τσάπμαν πάθαινε μια εμμονική προσκόλληση με όλα τα πράγματα που του έδιναν μια διέξοδο. Τώρα, εκτός από τη λατρεία του για τον Τζον Λένον, είχε βρει τη δική του Ιθάκη στην εκκλησία. Η λατρεία του για τον Ιησού ήταν η μόνη πατρίδα που αναγνώριζε, το μόνο καταφύγιο.
Όταν, τον Μάρτιο του 1966, ο front-man των Beatles δήλωσε σε συνέντευξή του στη βρετανική εφημερίδα The Evening Standard, ότι «ο Χριστιανισμός θα εξαφανιστεί, θα συρρικνωθεί. Δεν χρειάζεται να διαφωνήσουμε γι’ αυτό. Ξέρω ότι έχω δίκιο και θα αποδειχτεί. Είμαστε πιο δημοφιλείς από τον Ιησού τώρα. Δεν ξέρω ποιος θα κερδίσει: το ροκ εν ρολ ή ο Χριστιανισμός;», ο Τσάπμαν οργίστηκε τόσο με το είδωλό του που ένιωσε κάτι μέσα του να ραγίζει. Ένιωθε διχασμένος, εξαπατημένος, προδομένος.
. Η θύελλα που ξέσπασε στην Αμερική μετά τις δηλώσεις αυτές είχε όλα τα συστατικά μιας μαζικής υστερίας. Οι τηλεπάστορες στις πιο συντηρητικές πολιτείες των ΗΠΑ και οι χριστιανικές κοινότητες εξαπέλυσαν μια άγρια σταυροφορία, φανατικοί χριστιανοί βγήκαν στις πλατείες καίγοντας δίσκους των Beatles, ενώ η Κου Κλουξ Κλαν που μεσουρανούσε ενορχήστρωσε μια ολόκληρη εκστρατεία εναντίων τους που πήρε τεράστιες διαστάσεις. Όλα αυτά επηρέασαν πολύ άσχημα την εύθραυστη ψυχολογία του Τσάπμαν, τόσο πολύ που για πρώτη φορά ένιωσε στ΄ αλήθεια να μισεί τον Τζον Λένον.
Οι τελευταίες μέρες του Τζον Λένον όπως τις αφηγείται ο Τζέιμς Πάτερσον
«Ο Μαρκ γλιστράει το 38άρι στην τσέπη του σακακιού του και το καλύπτει με το χέρι του. Δοκιμάζει να τραβήξει το όπλο και να σταθεί σε θέση μάχης. Το κάνει ξανά και ξανά μέχρι να αισθανθεί σίγουρος ότι μπορεί να βγάλει το όπλο με μια ομαλή κίνηση. Παίρνει μια βαθιά ανάσα και φαντάζεται τον εαυτό του να στέκεται έξω απ’ το κτίριο Ντακότα […] Φαντάζεται μια λιμουζίνα να πλησιάζει στο πεζοδρόμιο. Ο Λένον βγαίνει έξω, μόνος. Δεν κινείται με σωματοφύλακες. Είναι άνθρωπος του λαού. Ο Λένον κάνει ένα γρήγορο νεύμα κι έπειτα τρέχει προς την μπροστινή είσοδο του Ντακότα. “Ο κύριος Λένον;”. Ο Μαρκ φαντάζεται τον Λένον να τον αγνοεί. Θα τον κάνει τελικά να τον προσέξει. Ο Μαρκ τραβάει γρήγορα το πιστόλι, βλέπει την αντανάκλασή του να στέκεται σε θέση βολής. “Ο κύριος Λένον;”. Αυτή τη φορά, ο Λένον δεν του δίνει σημασία. Γυρίζει, βλέπει το όπλο που τον σημαδεύει, αλλά είναι πολύ αργά. Μέσα στο δωμάτιο, ο Μαρκ τραβά τη σκανδάλη. Κάνει ένα απαλό κλικ γιατί δεν έχει σφαίρες, αλλά στο μυαλό του ακούει τον πυροβολισμό, Βλέπει τον Λένον να καταρρέει στο πεζοδρόμιο. Ο Λένον φαίνεται σαν να ετοιμάζεται να πει κάτι - “Λυπάμαι”, ίσως, ή “Σε παρακαλώ συγχώρησέ με για τις αμαρτίες μου”, και ο Μαρκ πιέζει ξανά τη σκανδάλη. Και ξανά. Ξανά. Και τις πέντε βολές. Τελείωσε. Ο Λένον είναι νεκρός».
Ένας παρερμηνευμένος «άγιος»
Λίγες ώρες μετά τον θάνατό του, το κτίριο της Dakota έγινε σημείο συνάντησης για τους θαυμαστές του.
Εκατοντάδες άνθρωποι έκαναν ένα σιωπηλό αφιέρωμα στα σκαλιά του Μνημείου του Λίνκολν της Washington DC. Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί δεν έπαιξαν τίποτα άλλο εκτός από τραγούδια Λένον και Beatles για μέρες, καθώς και δισκοπωλεία που εξαντλήθηκαν από το άλμπουμ Lennon-Ono Double Fantasy.
Μέσα σε λίγες μέρες από τον θάνατό του, εμφανίστηκε επίσης μια τοιχογραφία σε έναν τοίχο σε έναν κρυφό παράδρομο στην Πράγα, ο οποίος προστέθηκε και εξωραΐστηκε όλα αυτά τα χρόνια για να γίνει ιερό. Παρά τις προσπάθειες να αφαιρεθεί ή να καλυφθεί, αποτελεί πλέον σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο.
Ο Λένον, όμως, δεν ήταν «άγιος». Πριν από χρόνια, ένα νομικό έγγραφο εμφανίστηκε με δήλωση της Dorothy Jarlett, οικονόμου του Λένον όταν παντρεύτηκε την πρώτη του σύζυγο Cynthia, η οποία ζωγράφισε το «σκαθάρι» ως ένα σειριακό ερωτοτρόπο που ήταν επιθετικός και βίαιος προς τον νεαρό γιο τους Julian. Σε μια συνέντευξη για το Playboy που δημοσιεύτηκε μόλις δύο μέρες πριν πεθάνει, ο Λένον παραδέχτηκε:
«Συνήθιζα να είμαι σκληρός με τη γυναίκα μου, και φυσικά… οποιαδήποτε γυναίκα. Δε μπορούσα να εκφράσω τον εαυτό μου και χτύπησα».
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
