Η μεταφράστρια του συγκλονιστικού βιβλίου, που τάραξε τα νερά της σύγχρονης λογοτεχνίας, μιλά στο star.gr!
Η Λονδρέζα, νιγηριανής καταγωγής Evaristo, παρουσιάζει στο όγδοο βιβλίο της,12 διαφορετικές φωνές γυναικών που εξηγούν τι σημαίνει να είσαι «μαύρη». Μέσα από έξυπνες και αρκετές φορές σοκαριστικές, αλλά και συγκινητικές διηγήσεις, έκλεψε τις καρδιές των κριτικών και μοιράστηκε με τη Μάργκαρετ Άτγουντ το βραβείο Booker.
Η συγγραφέας έχει δηλώσει ότι στο βιβλίο της δε θέλησε να εφαρμόσει τη φεμινιστική θεωρία, για τον λόγο αυτό, οι χαρακτήρες της είναι περίπλοκοι με ελαττώματα. Κάποιες είναι ομοφοβικές, κάποιες φεμινίστριες, κάποιες δεν ξέρουν καν τι εστί φεμινισμός. Συνεχώς οι χαρακτήρες εναλλάσσονται.
Το βιβλίο κυκλοφορεί στην εξαιρετική σειρά Aldina των εκδόσεων Gutenberg και εντυπωσιάζει με το εκπληκτικό εξώφυλλο του Μιχάλη Κιούση αλλά και με τον ιδιαίτερο τίτλο του.«Κορίτσι», γιατί βλέπουμε όλους τους χαρακτήρες, ως κορίτσια, «Γυναίκα», καθώς βλέπουμε τις πρωταγωνίστριες ως γυναίκες και αργότερα ως κάτι «‘Άλλο», είτε λόγω χρώματος είτε επειδή είναι μετανάστριες ή μη-δυαδικές.
Το star.gr μίλησε με τη μεταφράστρια του έργου Ρένα Χατχούτ για το πολυσυζητημένο μυθιστόρημα της Μπερναντίν Εβαρίστο, που τάραξε τα νερά της σύγχρονης λογοτεχνίας.
Πώς θα περιγράφατε με τρεις λέξεις το βιβλίο «Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο»;
Πρωτοποριακό, συγκλονιστικό, πάντα επίκαιρο.
Το βιβλίο της Μπερναντίν Εβαρίστο αποτελεί ένα χρονικό της ζωής των μαύρων οικογενειών στη Βρετανία. Θεωρείτε ότι η ιδέα της να παρουσιάσει 12 «δυνατές» ιστορίες, αλησμόνητων γυναικών, είναι πρωτοποριακή;
Βεβαίως είναι πρωτοποριακή, αφού συνήθως μυθιστορήματα με παρόμοιο θέμα περιορίζονται σε δύο, το πολύ, τρεις πρωταγωνιστές, ή μάλλον πρωταγωνίστριες στην παρούσα περίπτωση, ή οικογένειες. Θα έλεγα ότι πρόκειται για άθλο. Ένα επιπλέον αν όχι πρωτοποριακό, τουλάχιστον σίγουρα ασυνήθιστο στοιχείο είναι ότι γράφει όχι μόνο για νέες αλλά και για μεσόκοπες ή ηλικιωμένες γυναίκες, με τις οποίες σπάνια ασχολούνται οι σημερινοί συγγραφείς. Εξάλλου, ενώ ο στόχος της συγγραφέως είναι κυρίως να παρουσιάσει τη ζωή και τα προβλήματα των μαύρων γυναικών σε μια λευκή κοινωνία, τα θέματα με τα οποία ασχολείται, σχέσεις, ανατροφή παιδιών, επαγγελματική σταδιοδρομία, κλπ. είναι κοινά σε όλες τις φυλές.
«Βουτιά» στην ανάγνωση: Βιβλία που δεν πρέπει να λείπουν από τη βαλίτσα σου
Πώς συνδέονται μεταξύ τους οι 12 ιστορίες;
Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε 4 μέρη με τρία κεφάλαια το καθένα. Το κάθε κεφάλαιο αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας που με κάποιο τρόπο, χαλαρό ή άμεσο, συνδέεται με τις άλλες δύο. Ωστόσο, υπάρχει μία πρωταγωνίστρια γύρω από την οποία κινούνται οι περισσότερες απ’ αυτές, χωρίς αναγκαστικά να γνωρίζονται μεταξύ τους. Όμως, αυτό που τις συνδέει δεν είναι τόσο οι προσωπικές τους σχέσεις όσο οι εμπειρίες τους ως μαύρων γυναικών σε μια κοινωνία λευκών, ανεξάρτητα από την κοινωνική, επαγγελματική ή οικονομική τους κατάσταση.
Ποια ιστορία σας συγκλόνισε και γιατί;
Η ιστορία της Γκρέις και της Χάριετ, που είναι αλληλένδετες. Είναι οι μόνες που έχουν λιγότερο χιούμορ και περισσότερη συγκίνηση, καθώς αγγίζουν το πάντα ευαίσθητο θέμα της σχέσης γονιών-παιδιών.
Σας δυσκόλεψε στη μετάφραση το γεγονός ότι τα σημεία στίξης απουσιάζουν; Για τους Έλληνες αναγνώστες, πάντως, το αποτέλεσμα είναι υπέροχο!
Η απουσία των σημείων στίξης δεν με δυσκόλεψε, ίσα ίσα που έδινε στο κείμενο μια ορμητική ροή, χάρη στην οποία διαβάζεται απνευστί, ορισμένες φορές ακόμα και μεταφράζεται απνευστί.
Τι ήταν αυτό που σας συγκίνησε περισσότερο κατά τη διάρκεια της μετάφρασης του έργου;
Η αγωνία, αλλά πολλές φορές και η πίκρα που κρύβεται πίσω από τη φαινομενικά ανέμελη, συχνά χιουμοριστική περιγραφή της ζωής των γυναικών αυτών.
10 βιβλία αυτοβελτίωσης και αυτογνωσίας που αλλάζουν τη ζωή μας
Έχετε πάντα την ίδια αγωνία αν θα καταφέρετε να αποδώσετε σωστά το κείμενο και το ύφος του συγγραφέα;
Σε ό,τι αφορά ορισμένα βιβλία, ναι. Η σωστή απόδοση του κειμένου προφανώς είναι απαραίτητη και είναι κυρίως θέμα σχολαστικής προσήλωσης, ώστε να μην υπάρξουν παρανοήσεις, παραλείψεις ή απροσεξίες. Η απόδοση του ύφους και του κλίματος είναι κάτι πολύ πιο δύσκολο. Ο μεταφραστής πρέπει να «βυθιστεί» στο κείμενο και στη σκέψη του συγγραφέα κατά κάποιο τρόπο, να βρει τον ρυθμό και τη μουσικότητα, αν υπάρχει, του κειμένου, ώστε αυτό όχι μόνο να ρέει αλλά και να δημιουργεί μια ολόκληρη ατμόσφαιρα στην οποία να «βυθίζεται» με τη σειρά του και ο αναγνώστης, ξεχνώντας ότι το πρωτότυπο είναι γραμμένο σε άλλη γλώσσα. Αυτό είναι το στοίχημα.
Όμως ας μη γελιόμαστε, δε μεταφράζουμε πάντα λογοτεχνικά αριστουργήματα. Στάθηκα πολύ τυχερή στην καριέρα μου γιατί πέρασαν πολλά αξιόλογα βιβλία από τα χέρια μου και προσπάθησα να τα αποδώσω όπως τους άξιζε, αλλά έχω μεταφράσει και μερικά άλλα που θα προτιμούσα να τα ξεχάσω (και ως επί το πλείστον τα έχω ξεχάσει). Αυτά απλώς δεν είχαν κάποιο «ύφος» που έπρεπε να αποδώσω, φυσικά, όμως, τα μεταφράζω με την ίδια προσοχή.
Ο εκδότης Κώστας Δαρδανός αναφέρει για το «Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο»:
Στο Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο συναντούμε: «Δώδεκα γυναίκες που ζουν στη Βρετανία, οι περισσότερες μαύρες ή μιγάδες, κάθε ηλικίας, πλούσιες και φτωχές, με διαφορετικούς χαρακτήρες και σεξουαλικούς προσανατολισμούς, έχουν βιώσει από μικρή ηλικία τις κοινωνικές διακρίσεις, τη ρατσιστική συμπεριφορά και τις καθημερινές δυσκολίες. Οι ιστορίες τους για τους φίλους, την οικογένεια, τους εραστές και τις ερωμένες πλέκονται πάνω στην αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη πολυεθνική κοινωνία».
«Έγραψαν»
«Το καλύτερο μυθιστόρημα που διάβασα το 2019»
- Barack Obama
«Το βιβλίο της δεκαετίας.»
- Sunday Times, The Guardian
