Δεκεμβριανά: Το ξεκίνημα της εμφύλιας σύγκρουσης 

Σε πεδίο μάχης μετατράπηκε η Αθήνα λίγο μετά την Απελευθέρωση

Δεκεμβριανά 1944
Δεκεμβριανά: Μάχες στο κέντρο της Αθήνας: (Powell-Davies (Lt), No 2 Army Film & Photographic Unit., Public domain, via Wikimedia Commons)

Ανήμερα της 3ης Δεκεμβρίου 1944 ξεκίνησαν τα «Δεκεμβριανά» στην Αθήνα, τα  οποία ααποτέλεσαν ουσιαστικά προάγγελο του Εμφυλίου Πολέμου (1946 -1949) ανάμεσα στις κυβερνητικές δυνάμεις του Κέντρου και της Δεξιάς αφενός και της Αριστεράς αφετέρου.   

Πρόκειται για μία σειρά ένοπλων συγκρούσεων που έλαβαν χώρα στην Αθήνα το Δεκέμβριο 1944 έως τον Ιανουάριο του 1945, όταν επήλθε η Συμφωνία της Βάρκιζας.     

Πρόκειται όμως και για ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα περιστατικά της ελληνικής ιστορίας ακόμη και σήμερα, με την κάθε μία πλευρά να επιρρίπτει στην άλλη την ευθύνη.    

Οι συγκρούσεις ξεκίνησαν στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, όταν αστυνομικές δυνάμεις πυροβόλησαν στο Σύνταγμα πολίτες που συμμετείχαν στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που ήταν απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (1-12-1944), με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου, για τον αφοπλισμό όλων των αντάρτικων ομάδων (συμπεριλαμβανομένων ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ εκατέρωθεν). 

Η εξήγηση της κυβέρνησης ήταν ότι πρώτοι επιτέθηκαν ένοπλοι διαδηλωτές και ότι υπήρχε σχέδιο βίαιης κατάληψης της εξουσίας από τον ελεγχόμενο από το ΚΚΕ ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, ενώ η Αριστερά υποστήριξε ότι επρόκειτο για  απρόκλητη επίθεση κατά αόπλων πολιτών.        
Το αποτέλεσμα ήταν ο  θάνατος 33 διαδηλωτών και ο τραυματισμός άλλων 148. 

Μάχες στην Αθήνα 

Οι μάχες  που ακολούθησαν κράτησαν 33 μέρες και τερματίστηκαν στις 5-6 Ιανουαρίου 1945, ενώ ενεπλάκησαν σε αυτές βρετανικές δυνάμεις που είχαν φτάσει μετά την Απελευθέρωση στην Αθήνα.

Δεκεμβριανά: μάχες με τη συμμετοχή Βρετανών στην Αθήνα

Δεκεμβριανά: μάχες με τη συμμετοχή Βρετανών στην Αθήνα (Morris (Lt), No 2 Army Film & Photographic Unit, Public domain, via Wikimedia Commons)

Επισημαίνεται ότι τα Δεκεμβριανά, ήταν η μοναδική περίπτωση κατά την οποία σημειώθηκαν πολεμικές συγκρούσεις τέτοιας έκτασης στην ελληνική πρωτεύουσα από δημιουργίας του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους το 1830) και ήταν επίσης, η μόνη περίπτωση στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κατά την οποία συγκρούσθηκαν μεταξύ τους συμμαχικές δυνάμεις (ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και Βρετανοί). 

Ήταν τέτοια η ανησυχία των Συμμάχων για τις επιπτώσεις της σύγκρουσης στην Αθήνα που ενώ δεν είχε τελειώσει ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος κατέφθασε εσπευσμένα στην ελληνική πρωτεύουσα ο πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας Ουίνστων Τσώρτσιλ για να διαμεσολαβήσει ανάμεσα στις εμπλεκόμενες δυνάμεις, σε σύσκεψη που έγινε στο Υπουργείο Εξωτερικών. 

Ο Τσώρτσιλ αποβιβάζεται από καταδρομικό

Ο Τσώρτσιλ αποβιβάζεται από το καταδρομικό Άγιαξ (Αίας). Στο βάθος η ακτή της Αττικής (Royal Navy official photographer -  collections of the Imperial War Museums. Wikimedia Commons)

Η Συμφωνία της Βάρκιζας  

Τελικά επήλθε η  Συμφωνία της Βάρκιζας, η οποία υπογράφηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1945[ από την τότε κυβέρνηση Πλαστήρα  και αντιπροσώπους του ΕΑΜ, μετά την ανακωχή προηγουμένως ανάμεσα στις βρετανικές και κυβερνητικές δυνάμεις και τον ΕΛΑΣ,  με την οποία οι δυνάμεις του τελευταίου  υποχρεώθηκαν να εκκενώσουν την Αττική και τη Θεσσαλονίκη

Ο συμβιβασμός αποδείχθηκε όμως πρόσκαιρος, καθώς λίγο μετά από την συμπλήρωση ενός έτους ξεκίνησε ο Εμφύλιος Πόλεμος, με την επίθεση ανδρών του «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας», στον σταθμό  Χωροφυλακής στο Λιτόχωρο Πιερίας ανήμερα της ημερομηνίας των εκλογών που είχαν προκηρυχθεί (31/3/1946). Από τις εκλογές απείχε το   ΚΚΕ καταγγέλλοντας διώξεις εις βάρος των μελών του και το δημοψήφισμα για την επιστροφή του Βασιλιά Γεωργίου του Β΄. Η πλευρά του Κέντρου και της Δεξιάς κατήγγειλε από τον πλευρά της το ΚΚΕ, όπως και στα Δεκεμβριανά, για προσπάθεια κατάληψης της εξουσίας με τα όπλα. 

Ο Εμφύλιος θα διαρκέσει μέχρι το τέλος Αυγούστου του 1949, με τη χώρα να συμπληρώνει μία δεκαετία σχεδόν ένοπλων συγκρούσεων από τον Ελληνο-ιταλικό πόλεμο του 1940, με αποτέλεσμα τεράστιες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, καταστροφή των υποδομών της και έναν νέο εθνικό διχασμό…            
 

Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
Follow us:

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Back to Top