12 Οκτωβρίου 1944. Ήταν ένα ηλιόλουστο πρωινό Πέμπτης, όταν οι καμπάνες των εκκλησιών άρχισαν να χτυπούν χαρμόσυνα, καλώντας τους Αθηναίους να ξεχυθούν στους δρόμους και να πανηγυρίσουν το τέλος της γερμανικής κατοχής. Ως τις 3 Νοεμβρίου ο τελευταίος Γερμανός (και Βούλγαρος) στρατιώτης είχε αποχωρήσει από την ηπειρωτική Ελλάδα.
Η αντίστροφη μέτρηση για την αποχώρηση των Γερμανών και των συμμάχων τους Βουλγάρων από την Ελλάδα είχε σημάνει λίγους μήνες νωρίτερα, στις 6 Ιουνίου, όταν οι Σύμμαχοι αποβιβάστηκαν στη Νορμανδία και άρχισαν να περισφίγγουν τον κλοιό γύρω από τη Γερμανία μαζί τους προελαύνοντες Σοβιετικούς από την ανατολική πλευρά. Ήταν φανερό ότι οι ημέρες της Ναζιστικής Γερμανίας ήταν μετρημένες.
Οι Γερμανοί άρχισαν να αποχωρούν σταδιακά από την Αθήνα από το βράδυ της 11ης Οκτωβρίου με κατεύθυνση προς Βορρά. Στις 8 το πρωί της 12ης Οκτωβρίου, οι ελάχιστοι Γερμανοί που είχαν απομείνει στην Αθήνα, συγκεντρώθηκαν στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Εκεί, σε μία πρόχειρη όσο και βιαστική τελετή, ο επικεφαλής των κατοχικών δυνάμεων, στρατηγός Χέλμουτ Φέλμι, συνοδευόμενος από τον κατοχικό δήμαρχο Αθηναίων Άγγελο Γεωργάτο, κατέθεσε στεφάνι.
Το μόνο που απέμενε ήταν η υποστολή της ναζιστικής σημαίας από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Ένας Γερμανός στρατιώτης κατέβασε τη σβάστικα χωρίς καμία επισημότητα στις 9:15 το πρωί, την πήρε υπό μάλης και αποχώρησε με σκυμμένο το κεφάλι, σηματοδοτώντας το τέλος της γερμανικής κατοχής που διήρκεσε 1.625 μέρες και την αρχή ενός τρελού πανηγυριού στους δρόμους της Αθήνας.
Χιλιάδες κόσμου με τη γαλανόλευκη στα χέρια αλληλοασπάζονταν, αναφωνώντας «Χριστός Ανέστη», παιδιά σκαρφάλωναν στις οροφές των τραμ, ενώ απ' άκρη σ' άκρη αντηχούσε ο Εθνικός Ύμνος. Μετά από τριάμισι χρόνια δουλείας και σκλαβιάς οι Αθηναίοι ανάπνεαν για πρώτη φορά τον μεθυστικό αέρα της λευτεριάς.
Οκτώβριος 1944. Η Αθήνα ελεύθερη
Οκτώβριος 2019. Η Αθήνα γιορτάζει και τιμά την Ιστορία της.
75 χρόνια από την απελευθέρωση της πρωτεύουσας από το ναζιστικό ζυγό και οι εκδηλώσεις «12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα ελεύθερη» γεμίζουν, για πέμπτη χρονιά φέτος, την πόλη! Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, η Περιφέρεια Αττικής, ο Δήμος Αθηναίων, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και η ΕΡΤ συνεργάζονται, διοργανώνουν και υποστηρίζουν ένα σύνολο δράσεων που απευθύνονται σε ανθρώπους κάθε ηλικίας, ώστε η επέτειος της απελευθέρωσης τον Οκτώβριο του 1944 να αναδειχθεί ως μια μεγάλη γιορτή της πόλης.
Οι εκδηλώσεις στοχεύουν στη γνώση, στο ενδιαφέρον και στη μνήμη. Αποτυπώνουν, με πρωτότυπο και δημιουργικό τρόπο, τα δεινά που υπέστη η χώρα κατά την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής ειδικότερα, αλλά και κυρίως αναδεικνύουν τον αγώνα του ελληνικού λαού ενάντια στον φασισμό, την προσήλωσή του στην ιδέα της ελευθερίας και την ανάπτυξη του αντιστασιακού κινήματος. Στη φετινή διοργάνωση, έμφαση δίνεται στην καλλιτεχνική ζωή στα χρόνια της Κατοχής, με ειδικές εκδηλώσεις για το θέατρο, τα εικαστικά και το ρεμπέτικο τραγούδι.
Εκθέσεις, όπως οι «14 Ιστορίες Αντίστασης» στο Πάρκο Ελευθερίας και τα «Χαράγματα Μνήμης 1941 – 1944» στη Βίλα Ζωγράφου, ιστορικός περίπατος με θέμα «Αντίσταση και δωσιλογισμός στην κατοχική Αθήνα», μουσική παράσταση με τον Δημήτρη Μυστακίδη στο Πεδίον του Άρεως, εκδήλωση λόγου & θεατρικό αναλόγιο στο Εθνικό Θέατρο με κατάθεση μαρτυριών από την Άλκη Ζέη και τον Μάνο Ζαχαρία, ξενάγηση στο εργαστήριο του γλύπτη Γιάννη Παππά, κινηματογραφικές προβολές στο Τριανόν και στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο, περιήγηση στους χώρους απόκρυψης των αρχαιοτήτων στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αγώνας δρόμου μνήμης και τιμής από το Χαϊδάρι ως την Καισαριανή, εκπαιδευτικά προγράμματα και πολλές ακόμα δράσεις, συνθέτουν το πρόγραμμα της φετινής διοργάνωσης, ένα δυναμικό και φιλόδοξο πρόγραμμα Δημόσιας Ιστορίας, που έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο κενό στην επίσημη μνήμη της περιόδου της Κατοχής.
Πληροφορίες και στην ιστοσελίδα www.freeathens44.org
