Μεγάλη ανησυχία έχει προκληθεί και στην Ελλάδα από την αποκάλυψη ότι σπέρμα Δανού δότη που έφερε καρκινικό γονίδιο χρησιμοποιήθηκε και στη χώρα μας και μάλιστα από αυτό γεννήθηκαν 18 παιδιά από 11 οικογένειες.
Σύμφωνα με την Πρόεδρο της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Ισμήνη Κριάρη, η οποία μίλησε στην ΕΡΤ, το τελευταίο παιδί που γεννήθηκε στην Ελλάδα γεννήθηκε το 2017. Όμως μέχρι εκείνη την περίοδο δεν είχε δημιουργηθεί η βάση με την οποία μπορούν οι γιατροί να εντοπίσουν από πού προέρχεται κάθε σπέρμα. Σύμφωνα με την ίδια έχουν γεννηθεί παιδιά από το σπέρμα του συγκεκριμένου δότη από το 2008 έως το 2017.
Δεκαοχτώ παιδιά γεννήθηκαν στην Ελλάδα από το σπέρμα του Δανού δότη
Όπως είπε στο Mega, ο καθηγητής Παιδιατρικής Αιματολογίας - Ογκολογίας, Αντώνης Καττάμης, σε μία από τις ελληνικές οικογένειες που χρησιμοποίησαν σπέρμα από τον συγκεκριμένο δότη, τρία αδέλφια διαγνώστηκαν ήδη από το 2020 με τη μετάλλαξη, ενώ ακόμη ένα παιδί βρέθηκε θετικό το 2023. Παράλληλα, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, δύο παιδιά σε βρεφική ηλικία έχουν νοσήσει, ενώ το ένα από αυτά δυστυχώς πέθανε.
Η κ. Κριάρη από την πλευρά της υπογράμμισε επίσης πως ο Δανός δότης έδινε σπέρμα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι που δε θα έπρεπε να γίνεται.
Όσον αφορά στην Ελλάδα εξήγησε πως επιτρέπεται να γεννηθούν από το σπέρμα ενός δότη παιδιά σε 12 οικογένειες.
«Άρα λοιπόν αυτός ο δότης έχει δώσει σπέρμα για να γεννηθούν παιδιά σε 12 οικογένειες. Αλλά είναι δυνατόν σε κάποια οικογένεια να έχουν γεννηθεί περισσότερα του ενός τέκνου, διότι αν μια οικογένεια έχει κάνει παιδί με σπέρμα ενός δότη, μπορεί να ζητήσει να κάνει και αδελφάκια από σπέρμα του ίδιου δότη», είπε.
Παιδιά γεννήθηκαν από σπέρμα με καρκινικό γονίδιο, κάποια και στην Ελλάδα
Επιπλέον, η κ. Κριάρη αναφέρθηκε και στο θέμα του ελέγχου του σπέρματος, σημειώνοντας:
«Το θέμα είναι ότι δεν είχε γίνει ποτέ έλεγχος για ένα τόσο ιδιαίτερο γονίδιο, ούτε και μπορούσε να γίνει. Αυτό το γονίδιο, το οποίο εμφανίζεται σε σπάνιες περιπτώσεις και δημιουργεί αυτό το σύνδρομο, είναι ένα σπάνιο γονίδιο το οποίο δεν εξετάζεται, διότι και με το δικό μας νόμο και με νόμους άλλων χωρών εξετάζονται ορισμένα γενετικά νοσήματα. Εξετάζεται το AIDS, η ηπατίτιδα Β και C και ορισμένα γενετικά νοσήματα, όπως είναι η κυστική ίνωση, η μεσογειακή αναιμία, μια μορφή κώφωσης, όχι όμως το σύνολο των χιλιάδων γονιδίων, τα οποία φέρει απάνω του ένας άνθρωπος».
Δανός δότης: Πώς έγινε αντιληπτό το σπέρμα
Η πρόεδρος Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής εξήγησε επίσης ότι το πρόβλημα με το συγκεκριμένο σπέρμα έγινε αντιληπτό όταν κάποιοι από τα 197 ζευγάρια ή και μόνους ανθρώπους που είχαν αποκτήσει παιδιά από αυτό έστειλαν ερώτημα στην Τράπεζα της Δανίας κι εκείνοι άρχισαν να το ψάχνουν. Έτσι εξακριβώθηκε ότι ο συγκεκριμένος δότης ήταν φορέας του σπάνιου αυτού γονιδίου.
Όσον αφορά στο τι μπορεί να γίνει τώρα, εξήγησε ότι έχει ξεκινήσει μια διαδικασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που την ξεκίνησαν οι τέσσερις χώρες της Βαλτικής, Σουηδία, Νορβηγία, Δανία και Φινλανδία, να υπάρξει μια ρύθμιση σχετικά με τη ροή των γενετικών γονάδων, δηλαδή των γενετικών στοιχείων του σπέρματος και του ωαρίου, να υπάρξει δηλαδή μια καταγραφή το ποιος στέλνει τι, σε ποια χώρα και μετά η αντίστροφη ροή, ποια παιδιά γεννιούνται από αυτό το σπέρμα.
Πρόσθεσε επίσης ότι έχουν σταλεί οδηγίες στις μονάδες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ώστε να ελέγξουν και να βρουν ποια παιδιά έχουν γεννηθεί με το σπέρμα του συγκεκριμένου δότη. Όταν γίνει αυτό θα πρέπει να έρθουν σε επαφή με τους γονείς και να τους συστήσουν να υποβάλουν τα παιδιά τους σε γενετικές εξετάσεις.
Σπέρμα με καρκινικό γονίδιο: Τα μέτρα
Η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής επιβεβαίωσε ότι ο δότης έφερε την παραλλαγή του TP53 «αγνώστου κλινικής σημασίας» σε μωσαϊκό πρότυπο (10%-19%) και απαγόρευσε οριστικά τη χρήση του γενετικού υλικού του.
Ο Νόμος 5102/2024, που περιλαμβάνει και την πρόβλεψη για ανώτατο όριο 12 τέκνων από τον ίδιο δότη και αυξημένη καταγραφή/ελέγχους στη ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, ψηφίστηκε και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ στις 13 Απριλίου 2024.α με τον Νόμο 5102/2024, δεν επιτρέπεται να γεννηθούν περισσότερα από 12 παιδιά από τον ίδιο δότη όταν οι λήπτες έχουν κατοικία στην Ελλάδα.
Παράλληλα, η Εθνική Αρχή ΙΥΑ έχει θεσπίσει ρυθμίσεις που επιβάλλουν γενετικό και ιατρικό screening των δοτών, την καταχώρηση στο εθνικό μητρώο δοτών, καθώς και περιορισμούς στη χρήση σπέρματος, όπως η απαγόρευση χρήσης σπέρματος από περισσότερους δότες στον ίδιο κύκλο και η τήρηση κανόνων για την ασφάλεια και ποιότητα του γενετικού υλικού.
Αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι η αναθεώρηση των επιτροπών με τοποθέτηση σε αυτές ειδικών από κάθε πεδίο, συμπεριλαμβανομένων και εξειδικευμένων γενετιστών.
Επίσης, πρέπει να γίνει αναθεώρηση του τρόπου ελέγχου των δοτών για να συμπεριλάβει τις πιο σύγχρονες και λεπτομερείς γενετικές μεθόδους και τέλος ενίσχυση των πρωτοκόλλων της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής για την προστασία των οικογενειών.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.