Ο διαβήτης τύπου ΙΙ όπως επισημαίνει ο Γιάννης Αρναούτης, MSc, PhD Επιστημονικός Υπεύθυνος Εργομετρικού-Διατροφολογικού Κέντρου Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ, αποτελεί μία μάστιγα για τον σύγχρονο κόσμο. Εκτιμάται ότι 463 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από τον συγκεκριμένο τύπο διαβήτη (αριθμός που αναλογικά αντιστοιχεί σε 1 στους 11 ενήλικες), με τις μελλοντικές προοπτικές για την εξέλιξη της νόσου να δείχνουν ιδιαίτερα δυσοίωνες. Στην πρώτη γραμμή άμυνας κατά του διαβήτη βρίσκονται οι αλλαγές στον τρόπο ζωής: καθημερινή άσκηση και υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
Φτιάξε νόστιμα και ολιγοθερμιδικά γεύματα με βάση τα λαχανικά
Πλήθος μελετών έχει αναδείξει τις πολλαπλές ευεργετικές επιπτώσεις της άσκησης σε πολλές μεταβολικές λειτουργίες του οργανισμού, οι οποίες στοχεύουν τόσο στην πρόληψη όσο και στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου. Η τακτική άσκηση αποδεδειγμένα βοηθάει στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους και βελτιώνει τη σύσταση του σώματος διατηρώντας ή αυξάνοντας την μυική μάζα, με παράλληλη ελάττωση του λιπώδους ιστού και ειδικότερα του σπλαχνικού λίπους που συσχετίζεται αρνητικά με καρδιαγγειακά και μεταβολικά νοσήματα.
Ειδικότερα, η αερόβια άσκηση (π.χ. δραστηριότητες όπως το περπάτημα, το τρέξιμο, η ποδηλασία, η κολύμβηση, ο χορός, κάποιο άθλημα κλπ.) αυξάνει την ινσουλινοευαισθησία (ακόμα και για αρκετές ώρες μετά το πέρας αυτής), τον αριθμό των μιτοχονδρίων, τα γλυκολυτικά και οξειδωτικά ένζυμα, μειώνει τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, βελτιώνει την εν γένει πνευμονική και καρδιαγγειακή λειτουργία, ενώ επιδρά θετικά και στο λιπιδαιμικό προφίλ.
Οι ασκήσεις με τη χρήση αντιστάσεων ή αυτές που εκτελούνται με το σωματικό βάρος ως αντίσταση (π.χ. σανίδα, κοιλιακοί, ραχιαίοι, κάμψεις, έλξεις, προβολές, βαθιά καθίσματα κλπ.) εστιάζουν στη βελτίωση της άλιπης σωματικής μάζας, στην αύξηση της μυϊκής δύναμης και της οστικής πυκνότητας, καθώς και στον καλύτερο συνολικό γλυκαιμικό έλεγχο μέσα στην ημέρα.
Τέλος, ασκησιολόγια που ενισχύουν την ευλυγισία και την ισορροπία επιφέρουν πρόσθετα οφέλη για την υγεία διαβητικών ασθενών ειδικά κατά την τρίτη ηλικία. Οι διατάσεις και οι ασκήσεις στις οποίες επιτρέπεται η κίνηση σε όλο το εύρος της άρθρωσης, οι ασκήσεις βελτίωσης της ισορροπίας προς αποφυγή των πτώσεων και των καταγμάτων και οι δραστηριότητες όπως η yoga και το tai-chi, φαίνεται να συντελούν στη μείωση συνοδών συμπτωμάτων νευροπάθειας και στη συνολική βελτίωση του επιπέδου ζωής των ασθενών.
Η γενική σύσταση για φυσική δραστηριότητα είναι 150 λεπτά την εβδομάδα με παράλληλες διατροφικές παρεμβάσεις, με στόχο τη μείωση του σωματικού βάρους κατά 5-7% ούτως ώστε να προληφθεί ή να καθυστερήσει η εξέλιξη του διαβήτη τύπου ΙΙ.
Αερόβια άσκηση αντιστάσεων, ασκήσεις ευλυγισίας και ισορροπία
Συχνότητα 3-7 ημέρες την εβδομάδα Τουλάχιστον 2 μη διαδοχικές ημέρες την εβδομάδα > 2-3 ημέρες εβδομαδιαίως Διάρκεια 150 λεπτά/εβδομάδα μέτριας έως υψηλής έντασης άσκηση ~ 8-10 ασκήσεις, 1-3 σετ των 10-15 επαναλήψεων, έως του σημείου μέτριας κόπωσης ανά σετ Στατική διάταση για 10-30 δευτερόλεπτα, με 2 έως 4 επαναλήψεις για κάθε άσκηση Ένταση 40 μέχρι και 70% της Μέγιστης ΚαρδιακήςΣυχνότητας Μέτρια έως υψηλή Διάταση μέχρι του σημείου ήπιας ενόχλησης του μυός.
Συμπερασματικά, ο σημαντικός περιορισμός του χρόνου που αφιερώνεται σε καθιστικές δραστηριότητες και η υιοθέτηση καθημερινής φυσικής δραστηριότητας (move more - sit less), φαίνεται να είναι οι δύο "χρυσοί" κανόνες για την υγεία των ασθενών ή των ατόμων με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, και οι οποίοι επιβεβαιώνουν την άποψη ότι "η άσκηση είναι φάρμακο.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι μια χρόνια μεταβολική πάθηση που σχετίζεται με την προβληματική παραγωγή ινσουλίνης και την αδυναμία τροφοδότησης της γλυκόζης στα κύτταρα του οργανισμού για ενέργεια, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση της στο αίμα. Το 95% του συνόλου των διαβητικών έχει ΣΔ τύπου 2, δηλαδή ανεπαρκή παραγωγή ινσουλίνης (ινσουλινοαντίσταση) ως απόρροια παχυσαρκίας και ανθυγιεινών διατροφικών συνηθειών. Η νόσος μπορεί να παραμείνει αδιάγνωστη για πολλά χρόνια και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων, νεφρικής ανεπάρκειας, μόνιμων βλαβών του αμφιβληστροειδούς και άλλων σοβαρών επιπλοκών. Ο διαβήτης μπορεί να προληφθεί με απώλεια σωματικού βάρους, τακτικά γεύματα με ελεγχόμενους υδατάνθρακες και καθημερινή σωματική άσκηση.
Οι τροφές που αυξάνουν τη γλυκόζη (σάκχαρο) του αίματος είναι κατά βάση εκείνες που έχουν μεγάλη περιεκτικότητα υδατανθράκων. Συνεπώς, συστήνεται η κατανάλωση υδατανθράκων με μέτρο ανά γεύμα ή σνακ, και ο περιορισμός αυτών που έχουν υψηλό Γλυκαιμικό Δείκτη (Glycemic Index – GI) καθώς ανεβάζουν το σάκχαρο πολύ περισσότερο. Τέτοιοι υδατάνθρακες είναι το λευκό ψωμί και τα προϊόντα ζύμης, τα ζυμαρικά, οι πατάτες, η ζάχαρη και το μέλι, τα δημητριακά πρωινού που περιέχουν ζάχαρη, τα μπισκότα, τα γλυκά, οι σοκολάτες, οι μαρμελάδες, οι χυμοί, τα ποτά και τα αναψυκτικά με ζάχαρη.
10 tips για να βελτιώσετε τα επίπεδα σακχάρου
1. Ελέγξτε τον γλυκαιμικό δείκτη των τροφών και προτιμήστε την κατανάλωση αυτών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. O γλυκαιμικός δείκτης είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τον έλεγχο των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα. Τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (>70) προκαλούν μεγάλη αύξηση στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και επομένως θα πρέπει να αποφεύγονται.
2. Προτιμήστε φρέσκα φρούτα και γλυκιές γεύσεις χωρίς ζάχαρη αλλά με κάποιο υπακατάστατο αυτής, αφού προκαλούν ελάχιστη ή και μηδαμινή αύξηση της γλυκόζης στο αίμα. Καλό είναι να γνωρίζετε το είδος της γλυκαντικής ύλης που χρησιμοποιείται σε κάθε τρόφιμο και φροντίστε να καταναλώνετε με μέτρο.
3. Εντάξτε 25-35 γραμμάρια φυτικών ινών στη διατροφή σας καθημερινά. Συστήνεται ημερήσια πρόσληψη 5-10γρ διαλυτών φυτικών ινών που προέρχονται από βρώμη, κριθάρι, όσπρια, φρούτα και λαχανικά οι οποίες μειώνουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και έχουν συσχετιστεί με καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο.
Καταναλώστε λιπαρά ψάρια (π.χ. σαρδέλα, σολομός, σκουμπρί, μπακαλιάρος, πέστροφα) 1-2 φορές την εβδομάδα, αλλά και φυτικές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων (π.χ. καρύδια, λιναρόσπορο) καθημερινά.
5. Καταναλώστε 2γρ. στερολών και στανολών την ημέρα. Συμβάλλουν στη μείωση της ολικής και LDL-χοληστερόλης και ως ένα βαθμό και στην έκκριση της ινσουλίνης, άρα πιθανόν και σε ένα καλύτερο έλεγχο του σακχάρου. Διατροφικές πηγές στερολών είναι το πίτουρο ρυζιού, το φύτρο σιταριού, ορισμένοι τύποι αραβοσιτελαίων, σόγιας και ένα ευρύ φάσμα εμπλουτισμένων τροφίμων όπως η μαργαρίνη.
6. Αποφύγετε την κατανάλωση trans λιπαρών οξέων που βρίσκονται σε τηγανητά τρόφιμα, πατατάκια, σοκολάτες, μπισκότα κ.α.
7. Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ. Υπολογίστε 1 μερίδα για τις γυναίκες και έως 2 μερίδες για τους άντρες. Το αλκοόλ καλό είναι να συνοδεύεται πάντα με φαγητό για να αποφευχθεί η νυχτερινή υπογλυκαιμία και με νερό για καλύτερη πέψη. Αποφύγετε το γλυκό κρασί καθώς έχει αυξημένα σάκχαρα, οποιαδήποτε μορφή μαύρης μπύρας, κοκτέιλ, λικέρ, ποτά με αναψυκτικά. Σε άτομα με αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων συστήνεται ολική απόχη από το αλκοόλ.
Εντάξτε στη διατροφή σας τρόφιμα με αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως βιταμίνες C και E, σελήνιο, χρώμιο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο, καθώς φαίνεται πως έχουν θετική επίδραση στον γλυκαιμικό έλεγχο.
9. Συμβουλευθείτε διαιτολόγο-διατροφολόγο για άμεση εξατομικευμένη διατροφική παρέμβαση, ιδίως σε περίπτωση που υπάρχει αρρύθμιστο σάκχαρο, υπο- και υπερ-γλυκαιμικά επεισόδια, διάγνωση σακχάρου ή και διαβήτη/προ-διαβήτη, παχυσαρκία.
10. Ασκηθείτε καθημερινά. Η φυσική δραστηριότητα βοηθάει στη μείωση του σακχάρου, ο δε συνδυασμός σωματικής άσκησης και διατροφής είναι απαραίτητος και σημαντικός τόσο για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους όσο και για τον καλό γλυκαιμικό έλεγχο.
Γράφουν οι Ιωάννα Στεργίου MSc, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Ιωάννα Αδαμίδου MS, RD Διαιτολόγος-Διατροφολόγος & Βιολόγος, Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ
Διαβάστε όλα τα lifestyle νεα, για Celebrities και Media.
