Είχε ο Γολιάθ ελληνική καταγωγή; Αυτό το ενδεχόμενο είναι πιθανό σύμφωνα με μια νέα διεθνή γενετική επιστημονική έρευνα, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Φιλισταίοι, -οι μεγαλύτεροι αντίπαλοι των βιβλικών Ισραηλιτών-, κατάγονταν από ανθρώπους που είχαν έρθει στην περιοχή της Παλαιστίνης από το Αιγαίο, τη Νότια Ευρώπη και τη Μεσόγειο στην αρχή της Εποχής του Σιδήρου.
Ουσιαστικά η γενετική φαίνεται να επιβεβαιώνει τα στοιχεία της αρχαιολογικής σκαπάνης, που είχαν οδηγήσει στη θεωρία ότι οι Φιλισταίοι είχαν μεταναστεύσει από το Αιγαίο, κάτι για το οποίο δεν υπήρχε ομοφωνία έως τώρα.
Πρώτη φορά συγκριτική μελέτη σύγχρονου και αρχαίου DNA
Η συγκριτική μελέτη για πρώτη φορά σύγχρονου και αρχαίου DNA δέκα ανθρώπων που έζησαν πριν από 3.600 έως 2.800 χρόνια στην αρχαία παράκτια πόλη της Ασκελόν (Ασκάλωνας), κοντά στα νότια σύνορα του Ισραήλ με τη Λωρίδα της Γάζας, φωτίζει την καταγωγή των Φιλισταίων, ένα ζήτημα ιδιαίτερα φορτισμένο μέχρι σήμερα από επιστημονική πλευρά, αλλά και με σύγχρονες πολιτικές προεκτάσεις. Η Ασκάλωνα ήταν ένα από τα βασικά κέντρα των Φιλισταίων κατά την εποχή του Σιδήρου και οι σκελετοί από τους οποίους ελήφθησαν τα δείγματα, είχαν ανακαλυφθεί από Ισραηλινούς αρχαιολόγους το 2016.
Ενδείξεις ότι οι πρόγονοι των Φιλισταίων μετανάστευσαν στη Μέση Ανατολή
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την ισραηλινής καταγωγής αρχαιογενετίστρια Μίχαλ Φέλντμαν του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για τη Μελέτη της Ανθρώπινης Ιστορίας στην Ιένα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science Advances", βρήκαν βάσιμες γενετικές ενδείξεις ότι οι πρόγονοι των Φιλισταίων μετανάστευσαν στη Μέση Ανατολή από τα δυτικά και σταδιακά, μέσα στους επόμενους αιώνες, το DNA τους αναμίχθηκε με εκείνο των ντόπιων.
Τα αρχαία κείμενα για τους Φιλισταίους
Οι Φιλισταίοι (ένας από τους οποίους ήταν ο Γολιάθ που μονομάχησε με τον Δαβίδ, αλλά και η Δαλιδά που έκοψε κρυφά τα μαλλιά του Σαμψών) απέκτησαν κακό όνομα, επειδή η εβραϊκή Βίβλος τους κατονομάζει ως βασικούς εχθρούς των Ισραηλιτών. Τα αρχαία κείμενα δε λένε πολλά πράγματα γι' αυτούς, πέρα από μια κατοπινή αναφορά ότι ήλθαν από την «Καφθόρ» (όνομα της εποχής του Χαλκού για την Κρήτη). Πριν περίπου ένα αιώνα οι Αιγυπτιολόγοι βρήκαν αναφορές σε ιερογλυφικά κείμενα του ύστερου 12ου αιώνα π.Χ. ότι ένας λαός (που ταυτίστηκε πιθανώς με τους Φιλισταίους) ταξίδεψε από «τα νησιά» και εισέβαλε στην Κύπρο και στις ακτές της σημερινής νότιας Τουρκίας, Συρίας και Λιβάνου, με τελικό στόχο την ίδια την Αίγυπτο.
Μεταξύ 1985-2016 η Αποστολή Λέον Λέβι, ένα πρόγραμμα του Σημιτικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, μελέτησε την καταγωγή των Φιλισταίων στην Ασκάλωνα, μία από τις πέντε «φιλισταϊκές» πόλεις, σύμφωνα με τη Βίβλο. Η αποστολή, ο διευθυντής της οποίας αρχαιολόγος Ντάνιελ Μάστερ συμμετείχε στη νέα γενετική μελέτη, βρήκε στοιχεία ότι τον 12ο αιώνα π.Χ. υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στη ζωή της περιοχής (π.χ. έντονη παρουσία κεραμικών ελληνικής τεχνοτροπίας), οι οποίες αποδόθηκαν στην άφιξη των Φιλισταίων. Όμως αρκετοί επιστήμονες είχαν έως τώρα αρνηθεί να δεχθούν ότι επρόκειτο για μια μαζική μετακίνηση ανθρώπων, αλλά επέμεναν ότι ήταν απλώς τοπική μίμηση ξένων (μυκηναϊκών και αιγαιακών) συνηθειών, με τις οποίες είχαν έλθει σε επαφή μέσω εμπορικών και άλλων ανταλλαγών.
Η νέα έρευνα, που αποτελεί το αποκορύφωμα άνω των 30 ετών αρχαιολογικών και γενετικών αναλύσεων, συμπέρανε ότι όντως οι Φιλισταίοι κατέφθασαν μαζικά στο νότιο Λεβάντε από τη Δύση μέσω της θάλασσας κατά τη μεταβατική φάση μεταξύ της εποχής του Χαλκού και του Σιδήρου (12ος αιώνας π.Χ.), μια ταραχώδη περίοδο για όλη την ανατολική Μεσόγειο, στη διάρκεια της οποίας πολλές πόλεις καταστράφηκαν και αυτοκρατορίες κατέρρευσαν.
Πολύ πιθανή η καταγωγή των Φιλισταίων από την Ελλάδα
Η Φέλντμαν δήλωσε ότι η μελέτη παραπέμπει σε καταγωγή των Φιλισταίων από τη Νότια Ευρώπη, συνδέοντας τους πιθανώς με τους λεγόμενους «Λαούς της Θάλασσας», αλλά, όπως είπε, θα χρειασθούν περαιτέρω γενετικές αναλύσεις σε μεγαλύτερο δείγμα για να προσδιορισθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι συγκεκριμένοι μεσογειακοί πληθυσμοί που ήταν πρόγονοι των Φιλισταίων. Η ίδια, σύμφωνα με το New Scientist, θεωρεί πολύ πιθανή την καταγωγή τους από την Ελλάδα. Το DNA των Φιλισταίων π.χ. εμφανίζει ομοιότητα 25% έως 70% με το DNA αρχαίων σκελετών από την Κρήτη, ενώ ομοιότητες προκύπτουν επίσης με ανθρώπους της Ιβηρικής και της Σαρδηνίας.
Είναι πάντως αξιοσημείωτο ότι μέσα σε μόνο δύο αιώνες από την άφιξη τους, το γενετικό αποτύπωμα των Φιλισταίων είχε τόσο πολύ «αραιωθεί» λόγω επιμιξιών, που είχε ουσιαστικά εξαφανιστεί. Παρόλο που στα μάτια των εχθρών τους Ισραηλιτών παρέμεναν Φιλισταίοι, στην πραγματικότητα το DNA τους ήταν πια λεβαντίνικο, καθώς είχε χαθεί σχεδόν κάθε ελληνικό ίχνος. «Πιθανώς όλοι οι μετανάστες που ήλθαν, παντρεύτηκαν με τον ντόπιο πληθυσμό, εωσότου αυτή η ξενική καταγωγή εξαφανίστηκε στο DNA», δήλωσε η Φέλντμαν.
«Συνυπολογίζοντας τα γενετικά δεδομένα και τα αρχαιολογικά, ενισχύεται πλέον η άποψη ότι υπήρξε μετανάστευση από τις περιοχές που σήμερα αποκαλούμε Ελλάδα και δυτική Τουρκία», δήλωσε ο Κρίστοφ Μπαχούμπερ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Δαυίδ και Γολιάθ
Την εποχή που βασίλευε ο Σαούλ, έγινε ένας πόλεμος μεταξύ Φιλισταίων και Ισραηλιτών. Από το στρατόπεδο των Φιλισταίων, ένας δυνατός πολεμιστής, που ονομαζόταν Γολιάθ, από τη Γεθ, φώναξε προς τις γραμμές των Ισραηλιτών: «Γιατί βγήκατε να παραταχθείτε για πόλεμο;
Διαλέξτε λοιπόν έναν άντρα κι ας έρθει ν' αναμετρηθεί μαζί μου. Αν με νικήσει, θα γίνουμε δούλοι σας. Αν όμως εγώ τον νικήσω, τότε εσείς θα γίνετε δούλοι μας». Σαράντα μέρες ο Γολιάθ πήγαινε προς τους Ισραηλίτες και τους προκαλούσε.
Κάποια μέρα ο Δαβίδ, έτυχε να βρίσκεται στο στρατόπεδο και άκουσε τον γίγαντα, να βρίζει τους Ισραηλίτες. Έτσι έπεισε τον Σαούλ να του επιτρέψει να παλέψει μαζί του. Πήρε μόνο το ραβδί του, διάλεξε πέντε λεία λιθάρια και τα έβαλε στο σακούλι και μια σφεντόνα. Ο Γολιάθ του είπε: «Σκυλί είμαι και ήρθες εναντίον μου με ραβδί και με πέτρες;». Και ο Δαβίδ απάντησε: «Όχι, αλλά είσαι χειρότερος από σκυλί». Ο Γολιάθ επικαλέστηκε στους θεούς του να καταραστούν τον Δαβίδ κι ύστερα του είπε «Θα δώσω τις σάρκες σου στα πουλιά και στα θηρία». Ο Δαβίδ απάντησε πάλι: «Σήμερα ο Κύριος θα σε παραδώσει στα χέρια μου και θα σε σκοτώσω. Έτσι όλοι οι λαοί θα μάθουν ότι ο αληθινός Θεός βρίσκεται στον ισραηλιτικό λαό».
Μόλις ο Γολιάθ προχώρησε προς το μέρος του Δαβίδ, ο Δαβίδ άπλωσε το χέρι του στο σακούλι, πήρε έναν λίθο και του τον εκσφεδόνισε. Ο Γολιάθ πληγώθηκε θανάσιμα κι έπεσε με το πρόσωπο στη γη. Ο Δαβίδ τον πλησίασε και του έκοψε με ένα ξίφος το κεφάλι. Έτσι οι Ισραηλίτες νίκησαν στη μάχη.