Τη δράση των ενεργών πολιτών, ως βάση της σύγχρονης Δημοκρατίας, κλήθηκαν να αναπτύξουν οι υποψήφιοι των γενικών λυκείων κατά την πρώτη ημέρα των Πανελλαδικών Εξετάσεων.
Συγκεκριμένα, έπρεπε να παρουσιάσουν τεκμηριωμένα, σε μορφή άρθρου, τις θέσεις τους για τις ενέργειες με τις οποίες ο πολίτης κάνει πράξη τη Δημοκρατία στην καθημερινότητά του, και για τις δράσεις με τις οποίες το σχολείο μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών με δημοκρατικό ήθος.
Τα θέματα βασίστηκαν στο απόσπασμα από το βιβλίο του Νορμπέρτο Μπόμπιο (Norberto Bobbio), Ιταλού πολιτικού επιστήμονα και φιλοσόφου, «Το μέλλον της Δημοκρατίας», με τίτλο: «Επίκληση των αξιών της Δημοκρατίας».
Ο Νορμπέρτο Μπόμπιο (Norberto Bobbio, 18 Οκτωβρίου 1909 - 9 Ιανουαρίου 2004) ήταν Ιταλός φιλόσοφος, πολιτειολόγος και πολιτικός. Ανδρώθηκε μέσα στο πολιτικό και πνευματικό κλίμα του μεσοπολέμου. Συμμαθητής, συμφοιτητής και φίλος ανήσυχων ανθρώπων, όπως ο Λεόνε Γκίνζμπουργκ, ο Βοττόριο Φόα, ο Τσαζάρε Παβέσε, ο Μάσσιμο Μίλα, μαθητής καθηγητών όπως ο Αουγκούστιο Μόντι, Φραντσέσκο Ρουφίνι που συνετέλεσαν στην πνευματική του διαμόρφωση και την πολιτική του αφύπνιση, ο Μπόμπιο γίνεται πρώτα συνειδητός αντιφασίστας και έπειτα ενεργό μέλος της αντιφασιστικής ομάδας Δικαιοσύνη και Ελευθερία (Giustizia e Liberta). Καθηγητής της φιλοσοφίας του δικαίου αρχικά στο Καμερίνο, στην συνέχεια στη Πάντοβα και από το 1969- 1979 στο Τορίνο, όπου παράλληλα δίδαξε και Πολιτειολογία αρθογραφώντας σε ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδες και επιστημονικά περιοδικά.
Σύμφωνα με την Παναγιώτα Ντούλα, φιλόλογο, καθηγήτρια στο Κοινωνικό Φροντιστήριο του Δήμου Αθηναίων, το θέμα είναι επίκαιρο και ενδιαφέρον και έχει να «πέσει» σε Πανελλαδικές Εξετάσεις πριν από το 2000. «Από πλευράς περιεχομένου, οι ασκήσεις ήταν βατές, αλλά κάπως απαιτητικές. Ωστόσο, ο καλά προετοιμασμένος μαθητής μπορούσε να απαντήσει άρτια», τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και συμπλήρωσε ότι ήταν αρκετά μεγάλο το πλήθος των ασκήσεων. Σε κάθε περίπτωση, όπως ανέφερε, πρόκειται για μία θεματική, η οποία έχει σίγουρα δουλευτεί από τους υποψηφίους.
Για τους υποψηφίους των ΓΕΛ, οι Πανελλαδικές θα συνεχιστούν τη Δευτέρα, 10 Ιουνίου, με μαθήματα Προσανατολισμού: Αρχαία ΕλληνικήΓλώσσα (Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών) και Μαθηματικά (Ομάδες Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής).
Όσον αφορά τους υποψηφίους των ΕΠΑΛ, αύριο, Σάββατο, 8 Ιουνίου, θα εξεταστούν στο μάθημα της Άλγεβρας.
Πανελλαδικές 2019: Αυτά είναι τα θέματα της Νεοελληνικής Γλώσσας για τα ΓΕΛ
Αναλυτικά το απόσπασμα από το βιβλίο του Norberto Bobbio, Το μέλλον της δημοκρατίας, μετάφραση Π. Ράμος. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, 1993, σελ. 49-51.
Χρειάζεται μια απάντηση στο βασικό ερώτημα που άκουσα να επαναλαμβάνεται συχνά, κυρίως από τους νέους οι οποίοι τόσο εύκολα αυταπατώνται κι εξίσου εύκολα απογοητεύονται: Αφού η δημοκρατία είναι κατά κύριο λόγο ένα σύνολο διαδικαστικών κανόνων, πώς μπορούμε να έχουμε την απαίτηση να βασιζόμαστε στους «ενεργούς πολίτες»; Για να έχουμε ενεργούς πολίτες, δεν χρειάζονται άραγε και ιδανικά; Και βέβαια χρειάζονται τα ιδανικά. Πώς όμως να μην πάρουμε υπόψη μας τις μεγάλες ιδεολογικές συγκρούσεις που δημιούργησαν αυτούς τους κανόνες; Θέλετε να δοκιμάσουμε να τις απαριθμήσουμε;
Πρώτο μεταξύ όλων συναντάμε μέσα από αιώνες αμείλικτων θρησκευτικών πολέμων το ιδανικό της ανοχής. Αν σήμερα απειλείται η ειρήνη στον κόσμο, η απειλή προέρχεται για άλλη μια φορά από τον φανατισμό, δηλαδή από την τυφλή πίστη στη δική μας αλήθεια και ότι αυτή μπορεί να επιβληθεί με τη βία. Δεν χρειάζονται παραδείγματα· τα έχουμε καθημερινά μπροστά στα μάτια μας.
Έπειτα έρχεται το ιδανικό της μη βίας. Ποτέ μου δεν ξεχνώ τη διδαχή του Καρλ Πόπερ*, σύμφωνα με την οποία αυτό που ουσιαστικά διακρίνει μια δημοκρατική εξουσία από μια μη δημοκρατική είναι πως μονάχα στην πρώτη οι πολίτες μπορούν να ξεφορτωθούν τους κυβερνώντες χωρίς αιματοχυσίες. Οι τυπικοί κανόνες της δημοκρατίας, που τόσο συχνά γίνονται αντικείμενο χλευασμού, εισήγαγαν για πρώτη φορά στην ιστορία τρόπους συμβίωσης που είχαν στόχο την επίλυση των κοινωνικών συγκρούσεων χωρίς τη χρήση βίας. Μόνον εκεί όπου οι κανόνες αυτοί γίνονται σεβαστοί, ο αντίπαλος δεν θεωρείται πλέον εχθρός που πρέπει να εξοντωθεί αλλά αυτός που μας αντιπολιτεύεται και αύριο μπορεί να πάρει τη θέση μας.
Τρίτο, το ιδανικό της σταδιακής ανανέωσης της κοινωνίας μέσα από την ελεύθερη αντιπαράθεση των ιδεών και την αλλαγή της νοοτροπίας και του τρόπου ζωής. Μόνο η δημοκρατία επιτρέπει τη διαμόρφωση και την εξάπλωση των ειρηνικών επαναστάσεων, όπως συνέβη τις τελευταίες δεκαετίες με την αλλαγή στις σχέσεις των δύο φύλων, που ίσως να είναι η μεγαλύτερη επανάσταση της εποχής μας.
Τέλος, το ιδανικό της αδελφότητας (η fraternité της Γαλλικής Eπανάστασης). Η ιστορία του ανθρώπου είναι σε μεγάλο βαθμό ιστορία συγκρούσεων αδελφοκτόνων. Στο έργο του Φιλοσοφία της Ιστορίας ο Χέγκελ** χαρακτήρισε την Ιστορία ως «απέραντο σφαγείο». Μπορούμε να τον διαψεύσουμε; Σε καμία χώρα του κόσμου δεν υπάρχει περίπτωση να διαρκεί επί μακρόν η δημοκρατία δίχως να γίνει ήθος και συμπεριφορά.
Πώς όμως μπορεί να γίνει αυτό δίχως την αναγνώριση της αδελφότητας που ενώνει όλους τους ανθρώπους σε ένα κοινό πεπρωμένο; Η αναγνώριση αυτού του γεγονότος είναι τόσο περισσότερο αναγκαία σήμερα, που καθημερινά συνειδητοποιούμε αυτό το κοινό πεπρωμένο και θα έπρεπε να ενεργήσουμε με συνέπεια όσο υπάρχει ακόμα αυτή η μικρή φλόγα της λογικής που φωτίζει την πορεία μας.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
