«Αφήστε κάθε ελπίδα, όσοι εισέρχεστε εδώ»
Οι εκδόσεις Οξύ παρουσιάζουν μια αξιόλογη έκδοση Graphic novel της «Κόλασης» του Δάντη σε μετάφραση της Χαράς Σκιαδέλλη.
Τα δύο αδέλφια, Πολ και Γκαετάν Μπριζί προσφέρουν μια απολαυστική εμπειρία μέσα από γοτθικές εικόνες και καταφέρνουν να αποτυπώσουν τη σκοτεινή Κόλαση. Koφτοί διάλογοι και ευρηματικές πινελιές επιταχύνουν την εξέλιξη της πλοκής μεταφέροντας ιδανικά την ατμόσφαιρα του κλασικού έργου της ιταλικής λογοτεχνίας.
«Η Κόλαση» είναι η κορωνίδα της αλληγορικής τριλογίας του επικού και αφηγηματικού ποιήματος της «Θείας κωμωδίας» του Δάντη. Γράφτηκε στο διάστημα 1308-1321 και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Αφηγείται το φανταστικό ταξίδι του Δάντη στον Άδη, με οδηγό τον Βιργίλιο. Στο δύσκολο αυτό ταξίδι ο ποιητής έρχεται αντιμέτωπος με τους φόβους του, ανακαλύπτει αλήθειες και «τραύματα» βγαίνουν στην επιφάνεια. Μέσα από αυτή την σκοτεινή διαδρομή οι πληγές θα θεραπευθούν και στο τέλος του ταξιδιού θα έρθει η προσωπική εξιλέωση.
Ο αρχικός τίτλος του έργου ήταν «Κωμωδία». Ο όρος Θεία προστέθηκε μεταγενέστερα από τον Βοκάκιο. Μέχρι σήμερα, έχει αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένης κριτικής ανάλυσης και ερμηνειών και η graphic novel εκδοχή του, το κάνει πιο προσιτό στις νεότερες γενιές αναγνωστών παραμένοντας όσο το δυνατόν πιο πιστό στο πνεύμα του κλασικού κειμένου.
Σε πρώτο πρόσωπο ο ποιητής περιγράφει το φανταστικό ταξίδι του στον Άδη, το οποίο ξεκινά – κατά την πιθανότερη εκδοχή – τη Μεγάλη Παρασκευή στα τριάντα πέντε του χρόνια. Το ταξίδι παρουσιάζεται ως αληθινό, κυρίως μέσω της χρήσης πλήθους στοιχείων που παραθέτει ο Δάντης καθώς και λεπτομερειών που δίνονται με μεγάλη ακρίβεια. Από τον Χάροντα τον βαρκάρη στον Νέσσο, στους λάκκους του Μαλεμπολτζε και τον Εωσφόρο η ατμόσφαιρα και η εικονογράφηση είναι κάτι παραπάνω από επιβλητική.
Όπως δηλώνουν οι συγγραφείς ρίχτηκαν στη δουλειά με κίνδυνο να φανούν προσβλητικοί. Απάλειψαν ορισμένες ενότητες για να μη κουράσουν τον αναγνώστη. Ο μοναδικός σκοπός τους άλλωστε ήταν να καταστήσουν προσιτό το έργο που φημίζεται ως δύσκολο και πέρα από την αναπόφευκτη ζοφερότητα της ιστορίας , να το κάνουν διασκεδαστικό γι' όλους.
«Μια προσαρμογή τούτου του μνημείου της παγκόσμιας λογοτεχνίας του Δάντη (1265-1321) είναι, φυσικά, τεράστια πρόκληση. Με άλλα λόγια, και πιο πεζά, ορισμένοι θα πουν: «τολμηρό εγχείρημα». Το τολμήσαμε, μα αυτό δεν έγινε χωρίς δισταγμό. Και μάλιστα, όταν ο φίλος μας Ολιβιέ Σουγιέ, διευθυντής της γκαλερί Ντανιέλ Μαγκέν, μας εμφύσησε την ιδέα, αμφιβάλαμε πολύ. Πράγματι, η πυκνότητα και το βάθος του κειμένου, στο οποίο ο συγγραφέας αναφέρει συμβάντα και προσωπικότητες της εποχής του που σήμερα έχουν ξεχαστεί απ’ όλους εκτός από τους ειδικευμένους ιστορικούς, ήταν στοιχεία που δικαιολογούσαν την επιφύλαξή μας. Ασφαλώς, αναμφισβήτητα, τα συστατικά του αφηγήματος ταίριαζαν με την αγάπη μας για την υπερβολή και τη δραματική ένταση. Ασφαλώς, από άποψη ατμόσφαιρας και φωτός, φανταστικής διάστασης και συναισθηματικής φόρτισης που αναδίδονται, ήταν αδύνατον να μην μπούμε σε πειρασμό. Ο πειρασμός της Κόλασης; Περίεργος πειρασμός!»
Και συμπληρώνουν:
«Ας το παραδεχτούμε, η ζωή είναι μερικές φορές καλώς καμωμένη. Οι συγκυρίες του έτους 2020 (η υγειονομική κρίση που μας υποχρέωσε να κλειστούμε στο σπίτι) μας επέτρεψαν να βρούμε τον χρόνο να εξετάσουμε την ιδέα, και μάλιστα με πραγματιστικό τρόπο. Προτιμήσαμε λοιπόν να μην αποφασίσουμε πριν, αφενός, εξοικειωθούμε με το ίδιο το έργο και, αφετέρου, πριν σκεφτούμε τη μορφή που μπορούσε να πάρει η δουλειά μας. Σαφέστατα, έπρεπε να φανταστούμε μια εκλαϊκευτική προσέγγιση. Να φτιάξουμε ένα βιβλίο για ένα ευρύ κοινό, με κίνδυνο να απωθήσουμε τους κύκλους των διανοούμενων. Εν συντομία, να παραμείνουμε ταπεινοί αλλά να προσέξουμε, επίσης και κυρίως, να μην προδώσουμε το πνεύμα του ιδιοφυούς Ιταλού».
Κατά τις περιγραφές του Δάντη, η «Κόλαση» έχει σχήμα αναποδογυρισμένου κώνου με το πλατύ στόμιό της να βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο, κάτω από την Ιερουσαλήμ και την άλλη αιχμηρή άκρη της στο κέντρο της Γης. Χωρίζεται σε εννέα κύκλους που στενεύουν. Ο κάθε κύκλος αντιστοιχεί σε μια αμαρτία , ολοένα και βαθύτερες όσο οι κύκλοι βαθαίνουν. Ο Δάντης κατατάσσει τις αμαρτίες σε πράξεις ακράτειας και σε πράξεις κακίας ή βίας. Ο Ρωμαίος ποιητής Βιργίλιος (70 π.Χ-19π.Χ) που καθοδηγεί τον Δάντη στην αναζήτηση του είχε στείλει κι αυτός τον ήρωα του ζωντανό στον Άδη στο έκτο βιβλίο της Αινειάδας.
Το έργο του Δάντη «Η Θεία Κωμωδία» είναι ογκώδες. Αν και το αφήγημα του είναι αλληγορικό περίπλοκο , η κεντρική ιδέα είναι απλή. Μοναδικός σκοπός των καταξιωμένων Γάλλων καλλιτεχνών ήταν να καταστήσουν προσιτό ένα έργο που φημίζεται ως δύσκολο και, κυρίως, πέρα από την αναπόφευκτη ζοφερότητα της ιστορίας, να το καταστήσουν διασκεδαστικό για όλους. Θα έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε και τη συνέχεια στην πορεία του στο «Καθαρτήριο» με τον Βιργίλιο και στον «Παράδεισο» με την αγαπημένη του Βεατρίκη.
Τα δύο αδέλφια, Paul και Gaëtan Brizzi, γεννημένα το 1951, είναι εικονογράφοι και έχουν μαθητεύσει δίπλα στον διάσημο Γάλλο σχεδιαστή κινουμένων σχεδίων Paul Grimault. Το 1977, απέσπασαν το βραβείο César για το καλύτερο animation μικρού μήκους με την ταινία «Fracture».
*Η Γεωργία Χάρδα είναι βιβλιόφιλη δημοσιογράφος
Διαβάστε όλα τα lifestyle νεα, για Celebrities και Media.
