Συνέντευξη star.gr: Οι εξομολογήσεις μοναχών του Aγίου Όρους

Τι κουβεντιάζουν οι μοναχοί του Αγίου Όρους, το βράδυ λίγο πριν ο ύπνος βάλει τέλος σε μια ακόμα μέρα πνευματικής και σωματικής εργασίας;

Ο συγγραφέας Εμμανουήλ Φλάμος μιλάει στο star.gr και τη Γεωργία Χάρδα για τα ταξίδια του στον Άθω, τη συμμετοχή του σε διαλόγους ασκητών, τις συναντήσεις του με περιπλανώμενους μοναχούς.

Στο βιβλίο με τιτλο «Μυστηριακός Άθως: Πνευματικές Εξομολογήσεις Μοναχών του Αγίου Όρους » που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δαιδάλεος ο Εμμανουήλ Φλάμος συνομιλεί με ηγούμενους, διαλογίζεται κοντά σε αγιογράφους...Συζητά μαζί τους για το αμάρτημα, την Κόλαση, τη δικαιοσύνη, την ψυχή και φυσικά για τον θάνατο.

Συνέντευξη star.gr: Ο «Παράδεισος κατ' οίκον» της Δελίνας Βασιλειάδη

Μια αφηγηματική περιπλάνηση, ορμώμενη από τη δίψα για τις διαχρονικές αλήθειες, σε έναν τόπο που οι άνθρωποί του έχουν για καθημερινότητα τον Θεό.

 -Τι ήταν αυτό που σας κέντρισε για να καταγράψετε τη ζωή των μοναχών;     

Δεν ήταν κάτι προγραμματισμένο. Είχα ως στόχο μου να  επισκεφτώ την Αθωνική περιοχή για καθαρά προσωπικούς και  ερευνητικούς λόγους, μετά από όλα όσα είχα μελετήσει γι’ αυτόν τον χώρο και όχι με δημοσιογραφικό ενδιαφέρον, μιας και ούτε το ταλέντο ούτε την εκπαίδευση του επαγγέλματος διαθέτω. Με απλά λόγια, η συγγραφή του  βιβλίου, προέκυψε. 

-Πόσο καιρό κράτησαν οι περιηγήσεις σας στο Άγιον Όρος; 

Οι επισκέψεις μου στην Αθωνική πολιτεία ξεκίνησαν κάποιον Νοέμβριο και συνεχίστηκαν επί επτά χρόνια. Η διάρκεια της παραμονής μου εκεί διαρκούσε οκτώ ημέρες την κάθε φορά. Έτσι μου δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφτώ μονές, σκήτες και να περιπλανηθώ σε κονάκια ερημιτών σε άλλες πιο απόμακρες περιοχές. Ασφαλώς το σύνολο των ημερών δεν θεωρείται, παρά σταγόνα στον ωκεανό της αγιορείτικης επικράτειας. 

Συνέντευξη Star.gr : Η Ηρώ Σκάρου μας παρουσιάζει τη ζωή έτσι όπως είναι!

-Τι κουβεντιάζουν οι μοναχοί του Αγίου Όρους και τι φαίνεται από την έρευνά σας να τους προβληματίζει περισσότερο; 

Τα απόκρυφα των συνομιλιών τους παραμένουν άρρητα λόγια. Δεν εμπιστεύονται κανένα λαϊκό, όπως λένε τον επισκέπτη-προσκυνητή, ούτε καν τους ιερείς των πόλεων. Υπάρχουν μονές που δεν ξεχωρίζουν τους απλούς επισκέπτες από τους κοσμικούς ιερείς και όταν συντάσσονται στην τραπεζαρία -τράπεζα την ονομάζουν οι μοναχοί-, οι ιερείς συντρώγουν με τους λαϊκούς και όχι με τους μοναχούς. Οι συζητήσεις μου μαζί τους σπάνια είχαν προσωπικό χαρακτήρα, παρά την όποια εμπιστοσύνη που έδειχναν να μου έχουν μετά από τη γνωριμία μας τόσων ετών. Όσο για τους προβληματισμούς τους, αποδέκτης τους είναι ο γέροντάς τους με τον οποίον εκτός από την καθημερινή τους συνομιλία επικοινωνούν και μέσα από την εξομολόγηση. 

 -Υπάρχει κάποια στιγμή που ζήσατε κατά την παραμονή σας στον Άθω που θα κρατήσετε για πάντα ζωντανή μέσα σας; 

Αυτό που θα μου μείνει αλησμόνητο είναι το μυσταγωγικό τελετουργικό. Η ακρίβεια και η αρμονία στις κινήσεις αλλά και στις βυζαντινές ψαλμωδίες σε συνεπαίρνουν και νομίζεις ότι ταξιδεύεις σε ένα διαφορετικό κόσμο. Ο μοναδικός φωτισμός που προερχόταν από τα πολύχρωμα καντήλια, τα οποία κρέμονταν εμπρός στις εικόνες των αγίων που ήταν τοποθετημένες στο τέμπλο της ωραίας πύλης και από τα κεριά στα μανουάλια, πρόσθετε μυστηριακή δύναμη, θα ’λεγε κάποιος, στην ατμόσφαιρα της τελετουργίας. Αυτός ήταν όλος κι όλος ο φωτισμός του ναού κι όμως έκανε τις εικόνες των αγίων να δείχνουν ιδιαίτερα επιβλητικές, καθώς και πιο αγριωπή την όψη του αρχάγγελου με τη ρομφαία να απειλεί τον διάβολο που καραδοκεί κρατώντας την τρίαινά του. 

-Θέσατε πολλά ερωτήματα στους μοναχούς. Οι απαντήσεις που πήρατε σας ικανοποίησαν; 

Ασφαλώς τέθηκαν πολλές ερωτήσεις, όμως οι απαντήσεις τις περισσότερες φορές δεν ήταν ικανοποιητικές, σύμφωνα με ό,τι εγώ προσδοκούσα. Κατάλαβα ότι οι μοναχοί ακολουθούν μια πεπατημένη οδό για να ξεφεύγουν όταν έρχονται σε δύσκολη θέση και πρέπει να δώσουν μια απάντηση. Παρατήρησα ότι πάντα βρισκόταν κάποιος ρασοφόρος αποκομμένος από τη συντροφιά που είχε τον ρόλο του από μηχανής θεού, αφού παρέμβαινε τη συγκεκριμένη στιγμή για να δώσει στον μοναχό ένα μήνυμα προερχόμενο από το πουθενά, ότι είναι ανάγκη να αποχωρήσει προς το παρόν γιατί τον αναζητά κάποιος μεγαλόσχημος. Έτσι διαλυόταν η σύναξη, μιας και δεν θα επέστρεφε. Την επόμενη μέρα μπορεί να εμφανιζόταν με άλλους επισκέπτες στέλνοντας σε εμάς χαμόγελα. Αντίθετα, οι μοναχοί από την περιοχή Κερασιές ή την Έρημο (τοπωνύμια), καθώς και από τα διάσπαρτα κονάκια, είναι πιο πρόθυμοι στις απαντήσεις έστω κι αν αυτές είναι περιορισμένες, με υπονοούμενα ή ακόμη και ασαφείς. Από κει κι έπειτα ο συγγραφέας συνδυάζει τα ακούσματα και γράφει την ιστορία. 

-Ποιο είναι το ξεχωριστό στοιχείο που έχουν το Άγιον Όρος και οι μοναχοί που ζουν εκεί; 

Πριν από αρκετά χρόνια είχα επισκεφτεί τη Χαλκιδική. Τότε, εκεί ένα ενημερωτικό φυλλάδιο σχετικό με την Αθωνική πολιτεία μού αναζωπύρωσε κάποια λιμνάζοντα ερωτηματικά και παράλληλα με αυτά που είχα μελετήσει, αποφάσισα χωρίς αναβολή αυτή τη φορά να μεταβώ στο Άγιον Όρος. Όσα είχα διαβάσει ήταν ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα και κυρίως πέρα από την ιστορία του με γοήτευσε και η μυθολογία του. Με έκπληξη είδα ότι εκεί λατρευόταν η Δρυμωναία Άρτεμις με το ονομαστό ιερό της Καρύας Αρτέμιδος ή Καρυάτιδος, ιερός χώρος που αποτελούσε άβατον για τους άνδρες. Σήμερα βλέπουμε την ίδια περιοχή να αποτελεί άβατον για τις γυναίκες. Κάτι περισσότερο θα γνώριζαν οι πρώτοι μοναχοί που έχτισαν εκεί τους ναούς τους. 

-Μιλήστε μας για τα επόμενα σχέδιά σας. 

Προς τον παρόν βρίσκομαι στην ολοκλήρωση ενός νέου βιβλίου, τον τίτλο του οποίου δεν θα σας αναφέρω σήμερα. Όσο για το μέλλον, είναι άγνωστες οι βουλές της ζωής. Παρ’ όλα αυτά, επειδή δεν εγκαταλείπω αμαχητί, μπορώ να σας πω ότι υπάρχουν πυροδοτικές σκέψεις για την αποπεράτωση της συγγραφής υπαρχόντων κειμένων. Επίσης, σε αναμονή έκδοσης βρίσκονται περίπου 350 ποιήματα.  

Ο Εµµανουήλ Φλάµος γεννήθηκε στον Πειραιά, όπου ζει µέχρι σήµερα. Παρότι µηχανολόγος-µηχανικός στην επιστηµονική του ιδιότητα, από µικρής ηλικίας έδειξε ενδιαφέρον στην προσέγγιση των υπαρξιακών µυστηρίων. Με ακόρεστη διάθεση αναζητούσε κι εξακολουθεί να προχωρά ψηλαφίζοντας, και να απορροφά πληροφορίες, άρθρα, µελέτες, δοκίµια και βιβλία που έχουν σχέση µε τον ευρύτερο κύκλο των ενδιαφερόντων του.