Ο ποιοτικός ύπνος είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο για την υγεία μας, ενώ για το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων του 21ου αιώνα, θεωρείται μια συνεχόμενη διαδικασία που διαρκεί συνήθως οκτώ ώρες.
Γιατί «σκρολάρουμε» στο κινητό μας προτού κοιμηθούμε; Οι ψυχολόγοι απαντούν
Εάν, παρ 'όλα αυτά, σας έχει συμβεί να ξυπνάτε στις 3 το πρωί και έπειτα να ξανακοιμάστε, μη σας ανησυχεί, αφού για πολλούς αιώνες οι άνθρωποι κοιμούνταν σε δύο φάσεις μέσα στη νύχτα.
Ο «ενιαίος ύπνος» είναι μία σχετικά πρόσφατη μορφή ύπνου που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη ιστορία, αφού για χιλιάδες χρόνια οι πρόγονοί μας έκαναν έναν «πρώτο» και έναν «δεύτερο» ύπνο. Μάλιστα, ανάμεσά τους υπήρχε ένα διάστημα εγρήγορσης, το οποίο διαρκούσε από μισή έως και δύο ώρες. Αυτό το διάστημα μεταξύ των δύο ύπνων δεν ήταν «χαμένος χρόνος», αντιθέτως, αποτελούσε μια ήσυχη περίοδο προσήλωσης και εσωτερικής ανασυγκρότησης.
Αρκετές μαρτυρίες από διάφορα μέρη του κόσμου αναφέρουν ότι οι οικογένειες αναπαύονταν με τη δύση του ηλίου, ξυπνούσαν γύρω στα μεσάνυχτα για λίγο και στη συνέχεια ξανακοιμούνταν έως την ανατολή του ηλίου. Κάποιοι σηκωνόντουσαν για να φροντίσουν τη φωτιά ή τα ζώα, άλλοι προσεύχονταν, διάβαζαν ή κατέγραφαν σκέψεις βάσει των ονείρων τους. Αυτή η πρακτική διαμόρφωσε όχι μόνο τον τρόπο που αντιλαμβανόμασταν τον ύπνο, αλλά και τη σχέση μας με το σκοτάδι και τον χρόνο.
Χαρακτηριστικές είναι οι καταγραφές από τον Όμηρο έως τον Βιργίλιο, όπου οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρονταν σε αυτό το ιδιαίτερο «διάλειμμα» ανάμεσα σε δύο κύκλους ύπνου, ρίχνοντας φως σε αυτή την ξεχασμένη πλευρά της ανθρώπινης καθημερινότητας.
Πώς και πότε χάθηκε ο ύπνος σε δύο φάσεις
Η «διπλή» νυχτερινή ανάπαυση άρχισε σιγά σιγά να εξαφανίζεται κυρίως με τις τεχνολογικές αλλαγές των τελευταίων δύο αιώνων, με τον τεχνητό φωτισμό να παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξάλειψη του ύπνου σε δύο φάσεις. Με την εμφάνιση των λυχνιών πετρελαίου, του γκαζιού και αργότερα του ηλεκτρικού ρεύματος, το σκοτάδι δεν σήμαινε πια ξεκούραση. Ο άνθρωπος άρχισε να μένει ξύπνιος περισσότερες ώρες, να εργάζεται ή να διασκεδάζει το βράδυ. Βιολογικά, το φως αυτό ανέτρεψε τον φυσικό μας κιρκαδικό ρυθμό, καθυστερώντας την έκκριση μελατονίνης και απωθώντας τη φάση της εγρήγορσης προς τα μεσάνυχτα.
Έπειτα, η Βιομηχανική Επανάσταση ενίσχυσε ακόμη περισσότερο αυτή τη μετατόπιση, αφού ξεκίνησε η εργασία σε σταθερά ωράρια και η ανάγκη για πρωινή παραγωγικότητα καθιέρωσαν τον συνεχόμενο ύπνο. Έτσι, στις αρχές του 20ού αιώνα, η έννοια των «οκτώ αδιάκοπων ωρών» είχε πλέον επικρατήσει οριστικά.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι σε μακροχρόνια επιστημονικά πειράματα, όπου οι συμμετέχοντες ζουν χωρίς τεχνητό φως και ρολόγια, το σώμα τους «επιστρέφει» με απόλυτα φυσικό τρόπο στο σύστημα των δύο φάσεων. Συγκεκριμένα, μία μελέτη που έλαβε χώρα το 2017 σε μία αγροτική κοινότητα της Μαδαγασκάρης η οποία δεν είχε ηλεκτρισμό, έδειξε ότι οι κάτοικοι εξακολουθούσαν να ακολουθούν αυτόν τον διφασικό ρυθμό, ξυπνώντας γύρω στα μεσάνυχτα.
Οι ειδικοί του ύπνου επισημαίνουν ότι τα σύντομα νυχτερινά ξυπνήματα είναι απολύτως φυσιολογικά. Συμπερασματικά, το να ξυπνά κανείς μέσα στο βράδυ δεν υποδηλώνει αϋπνία ή άγχος, αλλά είναι το ασυνείδητο ίχνος μιας αρχέγονης συνήθειας.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.