Ήταν λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 27ης Ιουνίου του 2015 όταν ο Αλέξης Τσίπρας έριχνε την «πιστολιά» σε Ευρώπη και Ελλάδα: δημοψήφισμα την Κυριακή 5 Ιουλίου!
Παραιτήθηκε ο Τσίπρας: «Δε θα είμαι υποψήφιος για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ»
Είχε προηγηθεί η αποτυχία των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές και ο πρωθυπουργός καλούσε τον ελληνικό λαό να αποφασίσει εάν πρέπει να γίνει δεκτή η πρόταση των θεσμών της 25ης Ιουνίου.
«Ελληνίδες, Έλληνες, στο εκβιαστικό τελεσίγραφο για την αποδοχή από τη μεριά μας μιας αυστηρής και ταπεινωτικής λιτότητας δίχως τέλος και χωρίς προοπτική να ορθοποδήσουμε ποτέ κοινωνικά και οικονομικά, σας καλώ να αποφασίσετε κυρίαρχα και περήφανα, όπως ακριβώς προστάζει η Ιστορία των Ελλήνων» είχε πει ο Αλέξης Τσίπρας, κλείνοντας το μάτι στο «όχι» αλλά ελπίζοντας – όπως είχε ισχυριστεί στη συνέχεια ο τότε υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης – στο «ναι».
Εκτός Eurogroup o Βαρουφάκης – Ζητά capital controls ο Σόιμπλε
Οι ψίθυροι για το ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος είχαν ήδη αρχίσει από τον Μάιο του ίδιου έτους, καθώς οι συζητήσεις με τους δανειστές έδειχναν πως πιθανόν να οδηγηθούν… στα βράχια. Ωστόσο, κυβερνητικά στελέχη διέψευδαν κατηγορηματικά το ενδεχόμενο, ενώ ενέτασσαν τα σενάρια περί λουκέτου στις τράπεζες και επιβολής capital controls στη σφαίρα της μυθοπλασίας.
Μετά την αναγγελία δημοψηφίσματος, το Eurogroup συνεδριάζει, με τον Βαρουφάκη να δέχεται πυρά. Ο τότε υπουργός Οικονομικών εκδιώχτηκε από την αίθουσα πριν τελειώσει το Eurogroup, το οποίο αρνήθηκε να δεχθεί το αίτημα της Ελλάδας και να παρατείνει για λίγες μέρες το πρόγραμμα, που έληγε το βράδυ της 30ης Ιουνίου. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ζητά ευθέως την επιβολή capital controls.
Διεθνείς αντιδράσεις και «τελεσίγραφο» Γιούνκερ για ευρώ ή δραχμή
«Στο δημοψήφισμα οι Έλληνες πολίτες καλούνται να απαντήσουν αν θα παραμείνουν στο Ευρώ ή θα επιστρέψουν στην δραχμή» είναι το μήνυμα που στέλνει ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Γερμανία και πολλές ευρωπαϊκές χώρες συμμερίζονται την άποψη του Γιούνκερ, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής παίρνουν ανοικτά θέση υπέρ του «ναι».
Στη δημοσιότητα η πρόταση των Θεσμών – Ουρές και πανικός στα ΑΤΜ
Την ώρα που όλη Ευρώπη μιλούσε για… Grexit, οι εξελίξεις έτρεχαν με ραγδαίους ρυθμούς στην Ελλάδα.
Μετά το διάγγελμα του Αλέξη Τσίπρα κόσμος ξεχύθηκε πανικόβλητος στα ΑΤΜ για να «τραβήξει» χρήματα, φοβούμενος την επιβολή capital controls. Ήδη, τους προηγούμενους μήνες, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, οι τράπεζες είχαν έρθει αντιμέτωπες με πρωτοφανή «αφαίμαξη», αφού πολλοί είχαν βγάλει τα χρήματά τους εκτός τραπεζικού συστήματος ή εκτός χώρας.
Οι εικόνες με τις τεράστιες ουρές στα ΑΤΜ δημιουργούν ακόμη μεγαλύτερο πανικό και η κοσμοσυρροή είναι πρωτοφανής. Άνθρωποι στήνονταν καθημερινά για ώρες, ακόμη με πιτζάμες!
Οι τράπεζες πιέζονται έντονα, το bank run έχει ήδη έρθει, ενώ ο Μάριο Ντράγκι αποφασίζει να μην αυξήσει περαιτέρω τον ELA, δηλαδή την παροχή έκτακτης ρευστότητας στην Ελλάδα.
Αργά τη νύχτα της Κυριακής 28 Ιουνίου το υπουργικό συμβούλιο αποφασίζει το κλείσιμο των τραπεζών (κηρύχθηκε τραπεζική αργία), ενώ αποφασίζεται και η επιβολή capital controls με όριο αναλήψεων τα 60 ευρώ την ημέρα. Πολλά στελέχη της κυβέρνησης διαβεβαίωναν τότε πως επιβάλλονται για λίγες μέρες ή εβδομάδες...
ΣΥΡΙΖΑ: Τον Σεπτέμβριο η εκλογή προέδρου - Τι αποφάσισε η ΠΓ
Στη δημοσιότητα η πρόταση των Θεσμών
«Δε θα πρέπει να υπάρξει ούτε ένας Έλληνας που θα βρεθεί μπροστά στην κάλπη, χωρίς να έχει διαβάσει προσεκτικά το κείμενο των προτάσεων των θεσμών». Αυτό ανέφερε σε δελτίο Τύπου τη Δευτέρα 29 Ιουνίου η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, η οποία έδωσε στη δημοσιότητα την πρόταση των θεσμών.
Η κοινωνία διχάζεται στα δύο, με το «όχι» και το «ναι» να κοντράρονται παντού: σε τηλεοπτικά πάνελ, στάσεις λεωφορείων, καφενεία, εργασιακούς χώρους. Μοιραία το δημοψήφισμα, το οποίο υποθετικά αφορούσε τις πολιτικές λιτότητας, είχε μετατραπεί στα μάτια Ελλήνων και ξένων ως «ναι» ή «όχι» στην Ευρώπη.
Κάπως έτσι, γεννήθηκε το «Μένουμε Ευρώπη», το οποίο γιγαντώθηκε μέσα από τα social media. Υποστηρίχθηκε από πολιτικά κόμματα και αποτέλεσε το αντίπαλο στρατόπεδο του «όχι», που υποστηριζόταν από τον ΣΥΡΙΖΑ, Ανεξάρτητους Έλληνες, Χρυσή Αυγή, κλπ.
Δεύτερο διάγγελμα Τσίπρα: Δεν είναι «ευρώ ή δραχμή» το δίλημμα
Η κυβέρνηση πιέζεται έντονα, ενώ η αντιπολίτευση κεραυνώνει Τσίπρα και Βαρουφάκη για «κρυφό σχέδιο εξόδου» από το ευρώ.
Ο πρωθυπουργός απευθύνει και νέο διάγγελμα στον ελληνικό λαό, για να υπογραμμίσει πως το δημοψήφισμα δεν αφορά την παραμονή ή όχι της χώρας στο ευρώ, «η οποία πρέπει να θεωρείται δεδομένη». Διαψεύδει την ύπαρξη plan B για έξοδο της χώρας από το ευρώ (ο Γιάνης Βαρουφάκης είχε αποκαλύψει πολύ μετά το δημοψήφισμα ότι υπήρχε σχέδιο παράλληλου νομίσματος).
Παράλληλα, διαβεβαιώνει τους Έλληνες ότι οι καταθέσεις στις τράπεζες είναι ασφαλείς (υπήρχε διάχυτη ανησυχία για «κούρεμα» καταθέσεων), ότι θα καταβληθούν μισθοί και συντάξεις και πως το «όχι» στο δημοψήφισμα δε σημαίνει ρήξη «αλλά ενίσχυση της διαπραγματευτικής προσπάθειας».
Οι στιγμές είναι πολύ κρίσιμες. Διοργανώνονται συγκεντρώσεις υπέρ του «ναι» και του «όχι», ενώ παρεμβαίνουν με δηλώσεις τους υπέρ του «ναι» και της παραμονής στο ευρώ οι πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Σημίτης και Κώστας Καραμανλής.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και το «όχι» που έγινε… «ναι»
Λίγες ώρες πριν το δημοψήφισμα έρχεται και η τελευταία προειδοποίηση από τον τότε πρόεδρο του Ευρωπαίκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς: εάν η Ελλάδα ψηφίσει «όχι», θα πρέπει να βρει άλλο νόμισμα.
Στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015 ψήφισαν περίπου 6,2 εκατομμύρια Έλληνες. Το αποτέλεσμα ήταν συντριπτικό υπέρ της κυβερνητικής θέσης:
- ΝΑΙ 38,69%
- ΟΧΙ 61,31%
Η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη για την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα
Η Ευρώπη είναι μουδιασμένη, η Ελλάδα του «όχι» πανηγυρίζει χορεύοντας στο Σύνταγμα, ενώ ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ χαρακτηρίζει το αποτέλεσμα «πολύ λυπηρό για το μέλλον της Ελλάδας». Ο Αλέξης Τσίπρας απευθύνει ένα νέο διάγγελμα στον ελληνικό λαό, όπου παρουσιάζεται «ενωτικός» και τονίζει πως δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι.
Ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς παραιτείται από την ηγεσία της ΝΔ, παραδίδοντας την προεδρία στον Βαγγέλη Μεϊμαράκη ως μεταβατικό πρόεδρο.
Έχοντας αποφασίσει να μετατρέψει το «όχι» σε «ναι», ο Αλέξης Τσίπρας διώχνει τον Γιάνη Βαρουφάκη, που αποτελούσε «κόκκινο πανί» για τους Ευρωπαίους. Ο πρώην ΥΠΟΙΚ θα μιλήσει μήνες μετά για το βράδυ του δημοψηφίσματος, λέγοντας πως πήγε στο Μέγαρο Μαξίμου έτοιμος για να πανηγυρίσει τη μεγάλη νίκη του «όχι», αλλά έκπληκτος αντίκρισε προβληματισμένο και κατηφή τον πρωθυπουργό.
17 ώρες διαπραγμάτευση και νέο «μνημόνιο»
Στο έκτακτο Eurogroup που συγκλήθηκε, η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε από τον νέο υπουργό Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτο. Τόσο στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών όσο και στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ που ακολούθησε, κατατίθεται η ίδια πρόταση που είχε απορριφθεί στο δημοψήφισμα.
Στις 12 Ιουλίου γίνεται η πολύωρη συνεδρίαση του Eurogroup. Εκεί προετοιμάζεται το έδαφος για την περίφημη Σύνοδο Κορυφής των 17 ωρών διαπραγμάτευσης. Η 13η Ιουλίου ξημερώνει με την κυβέρνηση να έρχεται σε συμφωνία με τους δανειστές, υπογράφοντας σκληρό μνημόνιο με δύσκολα και βαριά μέτρα.
Νέο μνημόνιο, νέες εκλογές
Η χώρα βρισκόταν ακόμη με την πλάτη στον τοίχο: η μη ψήφιση του μνημονίου στη Βουλή, συνεπαγόταν χρεοκοπία της Ελλάδας και έξοδο από το ευρώ. Ο ΣΥΡΙΖΑ διχάζεται. Ο Αλέξης Τσίπρας μόνο με τη στήριξη της αντιπολίτευσης μπορεί να περάσει τον κάβο.
Το νέο μνημόνιο ψηφίζεται τελικά στη Βουλή από 220 βουλευτές, ενώ δεκάδες βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αποχωρούν από το κόμμα.
Στις 20 Αυγούστου ο πρωθυπουργός ανακοινώνει την παραίτηση της κυβέρνησης του. Προκηρύσσονται εκλογές για τις 20 Σεπτεμβρίου ενώ γράφεται παράπλευρη ιστορία, καθώς υπηρεσιακή πρωθυπουργός αναλαμβάνει η τότε πρόεδρος του Αρείου Πάγου, Βασιλική Θάνου. Είναι η πρώτη γυναίκα-πρωθυπουργός της Ελλάδας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ επικρατεί και στις νέες εκλογές και σχηματίζει κυβέρνηση μαζί με τους Ανεξάρτητους Έλληνες, εφαρμόζοντας το μνημόνιο που υπογράφηκε.
Πάντως, ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος έχει δεχθεί πολύ σκληρή κριτική από την αντιπολίτευση για το δημοψήφισμα και κατηγορήθηκε πως δίχασε αχρείαστα τους Έλληνες, σε πρόσφατη συνέντευξή του στη Die Welt, προχώρησε σε ομολογία mea culpa για το δημοψήφισμα, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η κατάσταση τότε ήταν πολύ δύσκολη. Εκ των υστέρων και με τη γνώση που έχουμε τώρα, μπορούμε φυσικά να αξιολογήσουμε διαφορετικά τα πράγματα».
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
