Το δημογραφικό αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα για την Ελλάδα. Μία βραδυφλεγής βόμβα, που είναι σίγουρο ότι θα εκραγεί, αν η ελληνική πολιτεία δε λάβει στοχευμένα μέτρα. Το ρολόι της αντίστροφης μέτρησης για το μέλλον του πληθυσμού της χώρας μας χτυπά όλο και πιο γρήγορα με τα στοιχεία για την κατάσταση στην Ελλάδα να είναι αποκαρδιωτικά.
Δημογραφικό: Μείωση του πληθυσμού κατά 500.000 μέσα σε 13 χρόνια
«Ακόμα κι αν πάρουμε τώρα μέτρα, θα δούμε αποτελέσματα σε 20, 30, 40 χρόνια», δηλώνει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Δημογραφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών, Βύρων Κοτζαμάνης, μιλώντας στο star.gr.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν η μείωση των γεννήσεων στην Ελλάδα δεν είναι κάτι καινούργιο. Έχει ξεκινήσει από τη δεκαετία του ’80. Συγκεκριμένα, στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, δηλαδή τις δεκαετίες του ’50 του ’60 και του ’70 είχαμε 145.000 – 150.000 γεννήσεις. Τη δεκαετία του ’80 είχαμε 148.000 γεννήσεις και τη δεκαετία του ’90 100.000 γεννήσεις.
Έρευνα: Γιατί οι Έλληνες δεν κάνουν οικογένεια – Συνθήκες ή επιλογή;
«Πάρα πολύ γρήγορα, μέσα σε μια δεκαετία, χάσαμε πάρα πολύ κόσμο, οι γεννήσεις μειώθηκαν δραματικά. Στη δεκαετία 1990 και του 2000 είχαμε 100.000 γεννήσεις. Στη δεκαετία 2000 - 2010 είχαμε μία μικρή αύξηση και το 2010 με τη κρίση είχαμε 117.000 γεννήσεις. Φέτος θα έχουμε 67.500 γεννήσεις, οπότε καταλαβαίνετε, ότι μετά το 2010 έχουμε μια συνεχή πτώση γεννήσεων που δεν είναι καθόλου μικρή», εξηγεί ο κ. Κοτζαμάνης.
Μία από τις συνέπειες της κατάστασης αυτής είναι και το γεγονός, ότι φέτος αναστέλλουν τη λειτουργία τους 750 σχολεία, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, έχει μειωθεί δραματικά και ο αριθμός των παιδιών που φέτος θα φοιτήσουν στην Α΄ Δημοτικού.
«Γερνάει» χρόνο με τον χρόνο η Ελλάδα - Μειώνονται οι γεννήσεις
Η προοπτική για το μέλλον φαντάζει δυστοπική. Σύμφωνα με τον κ. Κοτζαμάνη, το 2025 θα έχουμε 68.000 περισσότερους θανάτους από γεννήσεις.
«Τα ζευγάρια που γεννήθηκαν από το 1960 και μετά κάνουν όλο και λιγότερα παιδιά. Συγκεκριμένα τα ζευγάρια που γεννήθηκαν γύρω από το 1960 έκαναν κατά μέσο όρο δύο παιδιά. Τα παιδιά τους που γεννήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και είναι σήμερα 40 – 45 ετών, κάνανε λιγότερα παιδιά.», σημειώνει ο κ. Κοτζαμάνης.
Το Δημογραφικό σε εικόνες: Με ένα παιδί οι περισσότερες οικογένειες
Δημογραφικό: Τα αίτια της κρίσης
Κι αυτό, γιατί. όπως υπογραμμίζει, στη χώρα μας δε δημιουργήθηκε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την οικογένεια και το παιδί και δεν ελήφθησαν υπόψη μια σειρά αλλαγών που έχουν γίνει μεταπολεμικά σε όλες τις ευρωπαϊκές και τις ανεπτυγμένες χώρες του πλανήτη.
Συγκεκριμένα, τα βασικότερα αίτια της δημογραφικής κρίσης στη χώρα μας είναι:
- η έντονη αστικοποίηση
- η εγκατάλειψη της υπαίθρου
- η είσοδος της γυναίκας μαζικά στην αγορά εργασίας
- η αυτονόμηση της γυναίκας
- η παράταση του χρόνου σπουδών
- οι έμφυλες διακρίσεις στον εργασιακό χώρο
- οι έντονες ασυμβατότητες στην εργασιακή και οικογενειακή ζωή
- το υψηλό κόστος της γέννησης και του μεγαλώματος ενός παιδιού
- η ανασφάλεια όσον αφορά στο εργασιακό μας μέλλον
- η μείωση των εισοδημάτων
- η μετανάστευση
- η στεγαστική κρίση
«Η οικονομική κρίση επέτεινε την κατάσταση αυτή, αλλά η τάση έρχεται από παλιά, δεν είναι καινούργιο αυτό που συμβαίνει. Απλά δεν το είδαμε, δεν καταλάβαμε τι γίνεται, δεν καταλάβαμε γιατί γίνεται και δεν πήραμε και κανένα μέτρο», υπογραμμίζει ο κ. Κοτζαμάνης στο star.gr.
Δημογραφικό: «Μέτρα τώρα για να ισορροπήσει η ζυγαριά»
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Δημογραφίας είναι αναγκαίο να ληφθούν στοχευμένα μέτρα, ώστε να πετύχουμε μια σταθεροποίηση μεταξύ θανάτων και γεννήσεων, μακροπρόθεσμα, σε βάθος 30 – 40 ετών.
ΕΛΣΤΑΤ: Άδειασαν οι σχολικές αίθουσες λόγω υπογεννητικότητας
«Για να σταματήσει η μείωση των γεννήσεων, να σταθεροποιηθούν και στον απώτερο χρόνο να αυξηθούν, θα πρέπει να ακολουθήσουμε μια πολιτική, η οποία θα είναι εξαιρετικά ευνοϊκή για την οικογένεια και το παιδί», τονίζει ο κ. Κοτζαμάνης.
Η Ελλάδα γερνάει: Θα είμαστε 1 εκατομμύριο λιγότεροι το 2050
Συγκεκριμένα, όπως σημειώνει, θα πρέπει:
- Να μειωθεί δραστικά το υψηλό κόστος στη γέννηση και το μεγάλωμα ενός παιδιού.
- Να μειωθεί το κόστος παιδείας και υγείας των παιδιών
- Να αμβλυνθούν οι ασυμβατότητες ανάμεσα στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή
- Να αμβλυνθούν οι έμφυλες διακρίσεις στον εργασιακό και δημόσιο τομέα
- Να αρθεί το κλίμα αβεβαιότητας για το μέλλον
- Να αντιμετωπιστεί η στεγαστική κρίση
«Πρέπει να αναπτύξουμε για παράδειγμα προγράμματα κοινωνικής κατοικίας, τις οποίες θα δώσουν στα νέα ζευγάρια που δεν έχουν παραχωρημένη κατοικία ή δεν μπορούν να αγοράσουν κατοικία. Οι τιμές των ακινήτων έχουν εκτοξευθεί στα ύψη.
Πρέπει να βρούμε κατοικίες στα μεγάλα αστικά κέντρα κέντρα, όπου είναι έντονο αυτό το θέμα. Πρέπει δηλαδή να χτίσουμε 25.000 σπίτια κατά μέσον όρο κάθε χρόνο την επόμενη εξαετία, με ένα πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας. Αν δεν το κάνουμε αυτό, δεν μπορούμε να ελπίσουμε ότι θα σταθεροποιήσουμε τις γεννήσεις μας μεσοπρόθεσμα και ότι μακροπρόθεσμα θα αρχίσει να υπάρχει μία μικρή προοδευτική αύξηση των γεννήσεων. Αλλά να ξεκαθαρίσω ότι και να τα κάνουμε αυτά, τα επόμενα 50 χρόνια θα συνεχίσουμε να έχουμε περισσότερους θανάτους από γεννήσεις», τονίζει ο κ. Κοτζαμάνης.
«Δε γίνεται οι γεννήσεις να είναι 67.500, όπως αναμένεται φέτος. Πρέπει οι γεννήσεις να σταθεροποιηθούν σε μια πρώτη φάση και μετά σε μια δεύτερη, μετά από τριάντα χρόνια, να αυξηθούν. Αυτό που λέω είναι το εξής: πρέπει να πάρουμε μέτρα από τώρα, για να έχουν αποτέλεσμα μετά από 20, 30, 40 χρόνια. Όσο πιο αργά τα παίρνουμε, τόσο το θετικό αποτέλεσμά τους μετατίθεται στον χρόνο. Και τόσο πιο δύσκολο είναι να αλλάξουν τα πράγματα», τονίζει ο κ. Κοτζαμάνης.
Δημογραφικό: «Ολόκληροι νομοί στα πρόθυρα δημογραφικής κατάρρευσης»
Ο κ. Κοτζαμάνης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, σημειώνοντας πως ο πληθυσμός σε αρκετούς νομούς της χώρας είναι γερασμένος, με αποτέλεσμα να βρίσκονται στα όρια της δημογραφικής κατάρρευσης.
Η εικόνα που παρουσιάζουν οι νομοί στη χώρα όσον αφορά στον πληθυσμό είναι ανομοιογενής. Υπάρχουν νομοί, όπως οι Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα και το Ρέθυμνο, όπου υπάρχει η αναλογία ένας θάνατος για μία γέννηση. Όμως η εικόνα αυτή είναι εντελώς διαφορετική σε νομούς όπως η Ευρυτανία, οι Σέρρες, τα Γρεβενά, όπου ο πληθυσμός είναι περισσότερο γερασμένος κι επομένως οι θάνατοι περισσότεροι από τις γεννήσεις.
«Στο σύνολο της χώρας μας, το 2023 που έχουμε τα τελευταία δεδομένα, είχαμε 1,8 θανάτους ανά 10 γεννήσεις. Στα Δωδεκάνησα, τις Κυκλάδες και το Ρέθυμνο είχαμε ίσους θανάτους και γεννήσεις πάνω κάτω. Αλλά σε νομούς όπως η Ευρυτανία υπάρχουν 32 θάνατοι ανά δέκα γεννήσεις. Στη Φωκίδα 24 θάνατοι ανά δέκα γεννήσεις και στα Γρεβενά 38 θάνατοι ανά δέκα γεννήσεις», τονίζει ο κ. Κοτζαμάνης.
«Στους νομούς αυτούς οι ηλικιωμένοι, άνω των 65 ετών, είναι πάνω από το 30%. Σε όλη τη χώρα οι άνω των 65 ετών ανέρχονται στο 23% του γενικού πληθυσμού. Επομένως τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, δεν πρέπει να είναι μόνο στοχευμένα, αλλά και να λαμβάνουν υπόψη τις περιφερειακές διαφοροποιήσεις. Αν δε γίνει αυτό ολόκληροι νομοί που βρίσκονται στα όρια της δημογραφικής κατάρρευσης, θα καταρρεύσουν. Θα μείνουν μόνο παππούδες και γιαγιάδες που σιγά σιγά θα σβήσουν», καταλήγει.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.