Τα περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων έχουν αυξηθεί δραματικά στην Ελλάδα, προκαλώντας έντονη ανησυχία.
Στην εκπομπή «Οι Συμφοιτητές» στο YouTube, η οποία προβάλλεται κάθε Τετάρτη στις 16:00, η Μάρα Ζαχαρέα και ο Γιώργος Κουβαράς φιλοξένησαν την Άρτεμις Τσίτσικα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής και Εφηβικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, για μια συζήτηση που φωτίζει βαθύτερα το ζήτημα.
«Συμφοιτητές»: Ζαχαρέα - Κουβαράς - Βαφειάδης τι τους ενώνει!
Η κ. Τσίτσικα εξήγησε ότι η εφηβεία είναι από τη φύση της μια περίοδος παρορμητικότητας, ανάγκης για αναγνώριση και δοκιμασία των ορίων. Όμως, σήμερα, η σύγχρονη πραγματικότητα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τους νέους. Όπως τόνισε η ίδια, οι οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις της ελληνικής οικογένειας μετά τις αλλεπάλληλες κρίσεις, αλλά και η περίοδος της πανδημίας, άφησαν ισχυρό αποτύπωμα στην ψυχική υγεία των εφήβων.
Σύμφωνα με την ειδικό, ο σημαντικότερος επιβαρυντικός παράγοντας είναι πλέον η ψηφιακή ζωή. Η συνεχής έκθεση σε σκηνές βίας στα social media δημιουργεί εξοικείωση και βαθμιαία «απενοχοποίηση». Αυτό που αρχικά σοκάρει, γρήγορα γίνεται «φυσιολογικό», οδηγώντας ορισμένους νέους στο να βλέπουν τη βία ως λύση σε προσωπικές αντιπαραθέσεις ή ως μέσο εντυπωσιασμού της παρέας.
Σημαντικός προβληματισμός υπάρχει και για τη χρήση αλκοόλ. Τα στοιχεία δείχνουν ότι πάνω από 60% των εφήβων 13-18 ετών έχουν καταναλώσει αλκοόλ τον τελευταίο μήνα, ενώ περίπου το 30-40% αναφέρουν υπερκατανάλωση. Ο λόγος; Πειραματισμός, χαλάρωση, κοινωνική αποδοχή. Όμως συχνά χάνεται ο έλεγχος, οδηγώντας ακόμη και σε περιστατικά μέθης που καταλήγουν στα νοσοκομεία.
Όσο για τη βία, η κ. Τσίτσικα τονίζει ότι τα παιδιά που ασκούν βία συχνά κουβαλούν χαμηλή αυτοεκτίμηση ή έχουν υπάρξει οι ίδιοι δέκτες βίαιων συμπεριφορών στο σπίτι. Ο ρόλος της οικογένειας, των εκπαιδευτικών και της σχολικής κοινότητας είναι κρίσιμος — όχι μόνο στην πρόληψη, αλλά και στην έγκαιρη αναγνώριση «κόκκινων σημείων» όπως αλλαγές στη συμπεριφορά, στον ύπνο, στη διάθεση ή στη σχολική επίδοση.
Σε επίπεδο κράτους και κοινωνίας, η λύση απαιτεί συντονισμό. Η UNESCO, όπως αποκάλυψε η ειδικός, προωθεί τη δημιουργία εθνικού δικτύου με κέντρα στήριξης εφήβων, ακαδημίες γονέων και δράσεις Youth-to-Youth, όπου οι ίδιοι οι νέοι συμμετέχουν ενεργά στη βελτίωση της καθημερινότητάς τους.
Η συζήτηση είναι μεγάλη και η ανησυχία δικαιολογημένη. Ωστόσο, όπως επισημάνθηκε στην εκπομπή, αν η οικογένεια, το σχολείο και η πολιτεία συνεργαστούν ουσιαστικά, υπάρχει δρόμος για να δημιουργηθεί ένα πιο ασφαλές και υγιές περιβάλλον για τους εφήβους.