Σαν σήμερα, πριν από 23 χρόνια, κηδεύτηκε με τιμές αρχηγού κράτους στο Α’ Νεκροταφείο ο ιδρυτής και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέας Παπανδρέου.
Πρόκειται αναμφισβήτητα για μια χαρισματική προσωπικότητα με φανατικούς οπαδούς και εξίσου ορκισμένους εχθρούς. Διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας από τις 21 Οκτωβρίου 1981 έως τις 2 Ιουλίου1989 και από τις 13 Οκτωβρίου 1993 έως τις 17 Ιανουαρίου 1996, οπότε υπέβαλε την παραίτησή του για λόγους υγείας. Συνολικά παρέμεινε στο τιμόνι της χώρας 10 χρόνια (παρά 15 ημέρες), γεγονός που τον κατατάσσει στην τέταρτη θέση του πίνακα με τους μακροβιότερους Έλληνες πρωθυπουργούς, πίσω από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Χαρίλαο Τρικούπη.
Αποσπάσματα από το βιβλίο της Μυρσίνης Ζορμπά «Ανδρέας Παπανδρέου - Πολιτισμικό πορτρέτο μας αποκαλύπτουν άγνωστα περιστατικά της ζωής του μεγάλου πολιτικού αλλά και πτυχές του χαρακτήρα του που δεν γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Η παιδική του φίλη διάσημη στη συνέχεια ενδυματολόγος Ντένη Βαχλιώτη θυμάται πως ο Ανδρέας την εποχή που ήταν φοιτητής δεν ανέφερε ποτέ τον πατέρα του...
«Είχα την αίσθηση ότι άνοιγε το δρόμο του τότε, χώρια από τον πατέρα του…. Ασκούσε γοητεία, είχε γίνει σημαντικός στην παρέα μας, είχε κάποιο ρόλο και τον έπαιζε. Δεν ήταν επί ίσοις όροις με τα άλλα αγόρια, ήταν κάτι διαφορετικό, μας είχε επιβληθεί. Αυτά συνέβαιναν μέχρι το καλοκαίρι του 1939, οπότε ο Ανδρέας αναχώρησε για την Αμερική».
Αργότερα, επιστρέφοντας στην Ελλάδα ο Παπανδρέου θα γράψει:
«Ο κύριος όμως λόγος της επιστροφής μου στην Ελλάδα ήταν καθαρά προσωπικός. Ήθελα να ξαναγνωρίσω τον πατέρα μου κι αυτή τη φορά κατά ώριμο τρόπο (...) Οι αναμνήσεις μου γι’ αυτόν ήσαν αναμνήσεις εφηβικής ηλικίας και οι σκέψεις μου διαγράφονταν μέσα στα όρια αυτού του πλαισίου (...)».Έτσι, μέσα στη ζεστασιά του οικείου περιβάλλοντος, η παλιά του ταυτότητα θα προβάλει και πάλι. «Αργά, σχεδόν ανεπαίσθητα μπήκα στον κύκλο αυτό των φίλων του [πατέρα του] πολιτικών και προσωπικών. Σιγά σιγά, τα προβλήματά του έγιναν και δικά μου. Παλιές γνωριμίες και φιλίες ξαναζωντάνεψαν και δημιουργήθηκαν καινούργιες. Ξαναβρήκα τον παλιό μου εαυτό, κι αυτό μου έδωσε μεγάλη χαρά».
Πώς έβλεπε ένας άνθρωπος του πολιτισμού όπως ο Μίκης Θεοδωράκης τον Ανδρέα Παπανδρέου;
«Ένας από τους παρόντες εκείνη τη βραδιά στο κεντρικό τιμητικό τραπέζι ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης, ο οποίος, σχολιάζοντας τη σχέση του Ανδρέα με την εξουσία και την τέχνη, θα πει σε συνέντευξή του δεκαπέντε περίπου χρόνια αργότερα, όταν ο Ανδρέας θα έχει πια πεθάνει: ‘’Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε κατά βάθος αυτή τη σκωπτική διάθεση για την εξουσία, αλλά στην πρακτική του ήταν ένας παίκτης στον οποίο η εξουσία έδινε ηδονή. Ήταν ο ίδιος η εξουσία. Κι αυτό ήταν που με απομάκρυνε απ’ αυτόν, ενώ με τον Μιτεράν είχαμε παραπλήσια ενδιαφέροντα. Ο Ανδρέας ήταν μοναδικός σκοπός. Επομένως, δεν είχε περιθώρια να μιλήσει για την τέχνη, που με ενδιέφερε εμένα, να μιλήσει για ‘μια άλλη αυταπάτη’ μιας αναγεννημένης Ελλάδας. Τον θαύμαζα σαν δεξιοτέχνη, σαν να έβλεπα κάποιον που έχει ένα φοβερό όργανο και αντί να βγάζει ήχους, έβγαζε υπουργούς’».
Ο Βασίλης Βασιλικός για τον Ανδρέα Παπανδρέου: «Δεν ενδιαφερόταν για τη λογοτεχνία ούτε για την τέχνη γενικά»
Να τι λέει η Μ. Ζορμπά: «Εξίσου χαρακτηριστικός, από αυτή την άποψη, είναι ο τρόπος με τον οποίο περιγράφει ο Βασίλης Βασιλικός την ‘’αντιπνευματικότητα’’ του Ανδρέα, καταθέτοντας τη δική του εικόνα για κείνον: ‘’Tότε, σε κείνες τις μέρες, πριν από τις εκλογές του ’81, όταν βρισκόμασταν πιο συχνά, ένα μεσημέρι, χωρίς εγώ καθόλου να τον προκαλέσω, μου εξομολογήθηκε τα πάντα, για τη ζωή του, για τα παιδιά του, για τον ίδιο, καταλήγοντας πως αν ‘αν κερδίσουμε τις εκλογές, δεν θα σε ξαναδώ. Aν ζούσε ο πατέρας μου, εσύ, σαν συγγραφέας που είσαι, θα ήσουν εδώ κάθε βράδυ. Eγώ όμως δεν ενδιαφέρομαι για τη λογοτεχνία ούτε για την τέχνη γενικά. Aν είναι να διαβάσω ένα βιβλίο το βράδυ, θα προτιμήσω ένα οικονομικό εγχειρίδιο (...)’, H εξομολόγησή του αυτή μου βούλωσε το στόμα για δέκα ολόκληρα χρόνια. Tο αντιπνευματικό ΠAΣΟK, όπως διαμορφώθηκε κάτω από τον αστερισμό του, με προβλημάτισε».
Η Μυρσίνη Ζορμπά αναφέρει τέλος στο βιβλίο της για τον Ανδρέα Παπανδρέου
«Ιδεολόγος, ακτιβιστής, μαρξιστής, τροτσκιστής, ανήσυχο πνεύμα, αστός ριζοσπάστης, γόνος της αστικής ελίτ, αριβίστας, εθνικιστής, λαϊκιστής, λαοπλάνος, ασυνεπής, ευρηματικός, ευφάνταστος, ιδιοφυής, διανοούμενος, μαχητικός, φιλόδοξος, πνευματικά καλλιεργημένος, αντιπνευματικός, φιλομαθής, φιλόπονος, κυνικός, δημαγωγός, ανασφαλής, πραγματιστής, γεμάτος υπεκφυγές, ψέματα, με διπλή γλώσσα, χαρισματικός, ανειλικρινής, εγωπαθής, αμοραλιστής, κρυψίνους, αυταρχικός, ρομαντικός, είναι μερικά μόνο από τα επίθετα που συναντά κανείς στο οδοιπορικό των χαρακτηρισμών του Ανδρέα. Δεν αγνοήθηκαν αλλά και δεν προτάχθηκαν, προκειμένου η έρευνα να μην παρεκκλίνει από τη γραμμή της σκιαγράφησης του πολιτιστικού πορτρέτου, που δεν είναι ούτε η εμβάθυνση στον χαρακτήρα ενός προσώπου, ούτε η ψυχαναλυτική δομή του, ούτε απλώς η ενασχόλησή του με τις τέχνες και τα γράμματα, αλλά αυτό που προκύπτει από την ιδιαίτερη πολιτισμική ανάλυση του προσώπου και του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο δρα».
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
