Σοβαρά προβλήματα σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος στην Ελλάδα και ειδικά σε απόβλητα και αστικά λύματα, εντοπίζει ετήσια έκθεση της Κομισιόν για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ.
Συγκεκριμένα, οι βασικές προκλήσεις που προσδιορίστηκαν για την Ελλάδα όσον αφορά την εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας της ΕΕ ήταν οι εξής:
• αντιμετώπιση των προβλημάτων στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων και, ειδικότερα, κλείσιμο των παράνομων χώρων υγειονομικής ταφής και επεξεργασία των επικίνδυνων αποβλήτων·
• βελτίωση της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, με τη θέσπιση αποτελεσματικού εθνικού συστήματος προστασίας, καλύτερη ενημέρωση και δημιουργία των κατάλληλων κινήτρων για βιώσιμες επενδύσεις· και
• ολοκλήρωση της εφαρμογής της οδηγίας για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων.
Αναλυτικά η ετήσια έκθεση για την Ελλάδα καταγράφει ότι "οι πολύπλοκες διοικητικές δομές και διαδικασίες στην Ελλάδα, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές καθυστερήσεις και σημεία συμφόρησης, αποτελούν ενίοτε το βασικό εμπόδιο για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας".
"Μετά τη δημοσίευση της ΕΕΠΠ του 2017, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη διοργανώσει εθνικό διάλογο για την ΕΕΠΠ, ο οποίος θα συνέβαλε στην αντιμετώπιση των ως άνω προκλήσεων".
"Σύμφωνα με την ΕΕΠΠ του 2019, έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος ως προς τη διαχείριση αποβλήτων, καθώς πλέον εφαρμόζεται το στρατηγικό πλαίσιο διαχείρισης αποβλήτων και έχουν εγκριθεί τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων. Επιπλέον, ο αριθμός παράνομων χώρων υγειονομικής ταφής που εξακολουθούν να βρίσκονται σε λειτουργία ή χρήζουν αποκατάστασης μειώθηκε με την πάροδο των ετών. Ωστόσο, η παύση της λειτουργίας των εναπομενόντων χώρων υγειονομικής ταφής θα είναι ιδιαίτερα δυσχερής εάν δεν κατασκευαστούν νέες εγκαταστάσεις".
"Η Ελλάδα πρέπει να καταβάλει μείζονα προσπάθεια, ώστε να δημιουργήσει επαρκές δίκτυο εγκαταστάσεων για την αποτελεσματική διαχείριση του συνόλου των επικίνδυνων αποβλήτων που παράγονται στη χώρα. Έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος ως προς τα νομικά και θεσμικά βήματα που απαιτούνται για την αύξηση της ανακύκλωσης αποβλήτων και την επέκταση των προγραμμάτων διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού (ΔΕΠ). Εντούτοις, σύμφωνα με την «έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης» της Επιτροπής για το 2018, η Ελλάδα διατρέχει τον κίνδυνο να μην εκπληρώσει τον στόχο για αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης αστικών αποβλήτων σε 50 % μέχρι το 2020. Όσον αφορά την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, πρόσφατα η Ελλάδα επέκτεινε σημαντικά το θαλάσσιο τμήμα του ελληνικού δικτύου Natura 2000. Ανέπτυξε νομοθεσία για τη θέσπιση φορέων διαχείρισης των τόπων που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και ξεκίνησε να εφαρμόζει πλήρες ολοκληρωμένο έργο LIFE για τη φύση".
"Αυτά τα θετικά βήματα θα πρέπει να ακολουθηθούν από συγκεκριμένη επιτόπια δράση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων που προσδιορίστηκαν στην προηγούμενη έκθεση. Όσον αφορά την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, έχουν σημειωθεί θετικά βήματα, όπως η συστηματική αξιολόγηση και η στρατηγική αναδιοργάνωση των επενδυτικών αναγκών της χώρας. Οι εν λόγω προσπάθειες αναμένεται να οδηγήσουν σε ταχεία δημιουργία των απαραίτητων υποδομών, ιδίως στους οικισμούς (ήτοι, πληθυσμιακά κέντρα ή τόποι οικονομικής δραστηριότητας) κατά των οποίων έχουν κινηθεί διαδικασίες επί παραβάσει."
Στα συγκεκριμένα μέτρα για μια ολοκληρωμένη στρατηγική πολιτικής για την κυκλική οικονομία συγκαταλέγονται:
i) πρόσφατα θεσπισθέν εθνικό σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, στο οποίο προβλέπονται βραχυπρόθεσμα μέτρα και μακροπρόθεσμες προτεραιότητες·
ii) ο νόμος του 2017 για την ανακύκλωση, ο οποίος προσαρμόζει την ισχύουσα νομοθεσία στις αρχές της κυκλικής οικονομίας· και
iii) φόρουμ για την κυκλική οικονομία, το οποίο ενθαρρύνει τον διάλογο μεταξύ των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών για την ενίσχυση της ανάπτυξης επιχειρηματικών μοντέλων και καινοτομιών προσαρμοσμένων στην κυκλική οικονομία.
iv)Τα τοπικά σχέδια διαχείρισης (αστικών) αποβλήτων, που ενσωματώθηκαν στα περιφερειακά σχέδια, θέτουν ως βασικό στόχο τη χωριστή συλλογή των βιολογικών αποβλήτων. Η Ελλάδα έχει προγραμματίσει τη διάθεση σημαντικού ποσοστού των ενωσιακών κονδυλίων σε μέτρα και υποδομές διαχείρισης αποβλήτων, ιδίως δε σε ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων και σε προγράμματα διαχωρισμού στην πηγή.
v) Διατίθενται κίνητρα για την ενθάρρυνση της αγοράς αυτοκινήτων με χαμηλότερες εκπομπές CO2 και τα καινούρια οχήματα που αγοράζονταιστην Ελλάδα συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον φιλικών προς το περιβάλλον στην ΕΕ.
vi) Όσον αφορά την περιβαλλοντική διακυβέρνηση, το Συμβούλιο της Επικρατείας ακολουθεί προοδευτική προσέγγιση για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα. Επιπλέον, όλες οι διοικητικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων αυτών που σχετίζονται με το περιβάλλον, έχουν καταστεί σημαντικά πιο διαφανείς χάρη στο πρόγραμμα διαφάνειας «Διαύγεια».
Η Κομισιόν δημοσίευσε τη δεύτερη επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας («η επισκόπηση»), στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της που ξεκίνησε το 2016 με σκοπό να βελτιωθεί η εφαρμογή της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής και των από κοινού συμφωνημένων κανόνων σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Η Κομισιόν καταγράφει ότι η εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας της ΕΕ, αφενός, είναι ουσιαστική για ένα υγιές περιβάλλον και, αφετέρου, προσφέρει νέες ευκαιρίες για διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη, καινοτομία και θέσεις εργασίας. Η πλήρης εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ θα μπορούσε να οδηγήσει στην εξοικονόμηση περίπου 55 δισ. ευρώ ετησίως από την οικονομία της ΕΕ σε δαπάνες υγείας και σε άμεσο κόστος για το περιβάλλον.
Γενικότερα για την ΕΕ καταγράφεται ότι ότι δεκαοκτώ κράτη μέλη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα εκπομπών οξειδίων του αζώτου (NOx) και ότι δεκαπέντε χώρες χρειάζεται να μειώσουν περισσότερο τις εκπομπές σωματιδιακών ρύπων (PM2,5 και PM10).
Όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων, εννέα χώρες βρίσκονται σε καλό δρόμο και πέντε έχουν ήδη επιτύχει τους στόχους της ανακύκλωσης, αλλά δεκατέσσερις χώρες κινδυνεύουν να χάσουν τον στόχο για το 2020 σχετικά με την ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων.
Όσον αφορά το νερό, μένουν ακόμη να γίνουν πολλά για την πλήρη επίτευξη των στόχων των οδηγιών για τα ύδατα και ιδίως για την καλή κατάσταση των υδατικών συστημάτων μας έως το 2027. Τα αστικά λύματα εξακολουθούν να μην υποβάλλονται σε ορθή επεξεργασία στα δύο τρίτα των κρατών μελών. Η αύξηση των επενδύσεων έχει ουσιαστική σημασία για την επίτευξη των στόχων αυτών και τα κονδύλια της ΕΕ θα εξακολουθήσουν να στηρίζουν τις προσπάθειες εφαρμογής της νομοθεσίας.
Όσον αφορά την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας, το δίκτυο Natura 2000 εξακολούθησε να διευρύνεται σε ξηρά και θάλασσα. Η ΕΕ έχει ήδη ξεπεράσει το στόχο του 10 % των παράκτιων και θαλάσσιων περιοχών που έπρεπε να οριστούν ως προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές έως το 2020, όπως προβλέπεται από τη Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα. Παρ` όλα αυτά, τα περισσότερα κράτη μέλη θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την ολοκλήρωση και τη διαχείριση του δικτύου Natura 2000.
Σχετικά με την κλιματική αλλαγή, τα κράτη μέλη έχουν σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο στην εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για το κλίμα και οι στόχοι του 2020 πιθανώς θα επιτευχθούν. Ωστόσο, οι προσπάθειες σε κάθε κράτος μέλος και σε επίπεδο ΕΕ χρειάζεται να ενταθούν, ώστε να συμβαδίζουν με τις διεθνείς δεσμεύσεις μας στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού και να αποτραπούν οι χειρότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Του Αθανάσιου Αθανασίου
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
