Μέσα στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Ιθάκη», ο Αλέξης Τσίπρας εξιστορεί για πρώτη φορά με λεπτομέρειες το παρασκήνιο της διακυβέρνησης, των κρίσιμων διαπραγματεύσεων, αλλά και της περιπετειώδους πορείας του ΣΥΡΙΖΑ προς την εξουσία και την επόμενη ημέρα της ήττας. Ανάμεσα σε αυτοκριτική και αποκαλύψεις, ο πρώην πρωθυπουργός στις 700 και πλέον σελίδες του βιβλίου μιλά για την πορεία του στην πολιτική ζωή της χώρας, αλλά και τα λάθη του.
Η ήττα στις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου 2023
Οι σελίδες που αφορούν την περίοδο μετά την εκλογική συντριβή του Μαΐου και του Ιουνίου 2023 φωτίζουν ένα αχαρτογράφητο τοπίο έντασης, προσωπικών δισταγμών και εσωκομματικών ανταγωνισμών. Ο Τσίπρας αποκαλύπτει ότι ήδη πριν από τις δεύτερες εκλογές είχε αποφασίσει την αποχώρησή του από την ηγεσία: «Αυτό το σκαρί με αυτόν τον καπετάνιο δεν πρόκειται να πορευτεί… είχα αποφασίσει μέσα μου ότι μετά τις εκλογές θα αποχωρούσα».
Η πρώτη του σκέψη για μια ομαλή μετάβαση ήταν η Έφη Αχτσιόγλου. Της ζήτησε να ηγηθεί της καμπάνιας, να εμφανιστεί στο ντιμπέιτ, ακόμη και να αναλάβει την ηγεσία της ΚΟ. Όμως η αντίδρασή της ήταν «ιδιαίτερα επιφυλακτική, στα όρια της άρνησης», κάτι που τον ξάφνιασε. «Η σκέψη μου λοιπόν για μια ομαλή μετάβαση πήγε αρχικά στην Έφη Αχτσιόγλου. Αποφάσισα να της προτείνω να ηγηθεί στην καμπάνια για τις εκλογές του Ιουνίου και να εκπροσωπήσει αυτή το ΣΥΡΙΖΑ στο ντιμπέιτ».
«Το σχέδιο ήταν σαφές, θα εμφανιζόμουν στη βουλή και την ίδια μέρα που θα συνεδρίαζε η ΚΟ θα πρότεινα την Αχτσιόγλου για να αναλάβει την ηγεσία της εγώ θα παρέμενα πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ».
Η παραίτηση και το αδιέξοδο της επόμενης ημέρας
Το βράδυ των εκλογών της 25ης Ιουνίου, όπως ο ίδιος περιγράφει, η απόφαση ωρίμασε: «Κατέγραψα τα υπέρ και τα κατά… έπρεπε να παραιτηθώ». Προσπάθησε να διασφαλίσει μια εναλλακτική λύση, ζητώντας από τον Αλέξη Χαρίτση να είναι υποψήφιος.
«Ήθελα να εξαντλήσω κάθε δυνατότητα να υπάρχει συνέχεια κ ομαλή μετάβαση του κόμματος στην επόμενη μέρα. Φώναξα τον Χαρίτση στο Σούνιο. Πίστευα ότι ήταν ο μόνος που θα μπορούσε, εφόσον εκλεγεί, να εξασφαλίσει αν όχι τη συναίνεση τουλάχιστον την ανοχή. Χωρίς περιστροφές του ανακοίνωσα την απόφαση μου να παραιτηθώ και του ζήτησα να δεχτεί να είναι υποψήφιος για επόμενος πρόεδρος... σκοτείνιασε. Μου είπε τελικά ότι δεν αισθάνεται έτοιμος να αναλάβει ένα τόσο μεγάλο βάρος και μου ζήτησε να μην παραιτηθώ».
Το Μάτι - «Μια ανείπωτη τραγωδία»
Στην «Ιθάκη» ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί να παρουσιάσει τη δική του οπτική για την τραγωδία στο Μάτι, περιγράφοντας την ημέρα της πυρκαγιάς και την πίεση των κρίσιμων ωρών. Εστιάζει κυρίως στη σύγχυση, στην επιχειρησιακή δυσκολία και στην προσπάθειά του να διαχειριστεί την κρίση ως πρωθυπουργός.
«Δεν μπορώ να μη σημειώσω την απόσταση που χωρίζει τη δική μου στάση εκείνες τις δύσκολες ώρες από τη στάση του Κυριάκου Μητσοτάκη στα Τέμπη. Κανέναν σταθμάρχη δεν υπέδειξα ως υπεύθυνο. Αντίθετα, υπερασπίστηκα τους πυροσβέστες, τους λιμενικούς, τους αστυνομικούς, τους ανθρώπους της πρώτης γραμμής. Εκεί ήμουν και δεν είχα σκοπό να αποδράσω από τις ευθύνες μου».
Σε άλλο σημείο, αναφέρει:
«Κατάλαβα με φόβο ότι το σύστημα είχε παραλύσει από την αδυναμία να αντιμετωπίσει τη μανία και την ταχύτητα μιας καταστροφής που κανείς δεν είχε φανταστεί και προβλέψει. Ο συντονισμός είχε χαθεί και ο καθένας έκανε ό,τι του επέτρεπαν τα μέσα και οι δυνάμεις του. Δεν υπήρχε ενιαίος έλεγχος, γι’ αυτό δεν υπήρχε και ενιαία εικόνα. Και το πιο ανησυχητικό: δεν υπήρχε βεβαιότητα για τίποτα. Η έκταση της τραγωδίας γινόταν ασήκωτη. Οι νεκροί ήταν πολλοί, πόσοι ακριβώς δεν μπορούσε ακόμη να πει κανείς».
Η εσωτερική φθορά του ΣΥΡΙΖΑ
Ο πρώην πρωθυπουργός περιγράφει με ωμή αυτοκριτική την αδυναμία του να διαχειριστεί τα «μικρά»: «Με πριόνισαν οι μικρές διαμάχες».
Η σύνθεση των ψηφοδελτίων του 2023, η σύγκρουση με τον Παύλο Πολάκη, η υπόθεση Παππά και η αδυναμία επιβολής ενιαίας γραμμής παρουσιάζονται ως κομβικές στιγμές «διολίσθησης σε έναν συνασπισμό προσωπικών στρατηγικών και ιδιοτέλειας».
«Διολίσθηση του κόμματος σε έναν συνασπισμό προσωπικών στρατηγικών κ ιδιοτέλειας. Κάτι παρόμοιο υποδήλωνε η στάση Πολάκη να στελεχωθεί το ψηφοδέλτιο από φιλικά σε αυτόν πρόσωπα ώστε όχι μόνο να εκλεγεί ο ίδιος αλλά να περιορίσει την πιθανότητα εκλογής του Σταθάκη».
Χαρακτηριστικά αναφέρεται στον Ευκλείδη Τσακαλώτο και την «Ομπρέλα», η οποία δημόσια μιλούσε για τοπικά νομίσματα: «Αν δεν θέλετε να ξανακερδίσουμε ποτέ εκλογές, πείτε το καθαρά», θυμάται ότι φώναξε στον πρώην υπουργό Υγείας Ανδρέα Ξανθό.
Οι δύο «γραμμές» εντός του ΣΥΡΙΖΑ - η σοβαρή αλλά ελιτίστικη και η λαϊκή αλλά τοξική - κατέληξαν να οδηγούν το κόμμα στην καταστροφή. «Όταν το πλήρωμα θεωρείται αναξιόπιστο, οι επιβάτες αποβιβάζονται».
Η αιφνιδιαστική νίκη Κασσελάκη
Η εξιστόρηση της ανόδου του Στέφανου Κασσελάκη είναι από τα πιο αποκαλυπτικά σημεία του βιβλίου. Ο Τσίπρας θεωρεί ότι ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ αναζητούσε έναν «τιμωρό του μηχανισμού», ενώ ο ίδιος έμεινε ουδέτερος - μια ουδετερότητα που, όπως γράφει, ο Κασσελάκης «εργαλειοποίησε στο έπακρο». Η περίφημη φράση «ο Τσίπρας με φύτεψε» παρουσιάζεται ως μέρος μιας επικοινωνιακής στρατηγικής που αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική.
«Η Μπέττυ γυρίζει και μου λέει:
-«Αυτός θα τα φάει τα μούτρα του».
-«Γιατί το λες;»
-«Δεν άκουσες τι με ρώτησε; Σκοπεύουν να αποκτήσουν παιδιά και η αγωνία του είναι πώς θα τα μεγαλώσουν στο Μαξίμου».
-«Και τι του απάντησες;»
-«Αγάπη να υπάρχει και όλα γίνονται. Τι να του απαντήσω;»
«Τελικά έπεσα έξω στην εκτίμησή μου. Ο Κασσελάκης εξελέγη. Ή μάλλον οι άλλοι υποψήφιοι, και κυρίως η Αχτσιόγλου, κατάφεραν να χάσουν από τον Κασσελάκη. Και το «ξύλο» δεν το έφαγε τελικά αυτός. Άρχισε να το τρώει ο ΣΥΡΙΖΑ από την επόμενη μέρα της εκλογής».
Τσίπρας: Οι δραματικοί διάλογοι με κλειστές πόρτες για το δημοψήφισμα
Η συνεργασία με τον Πάνο Καμμένο και τους ΑΝ.ΕΛ.
Ο Τσίπρας στο βιβλίο του αναφέρεται εκτενώς και στη συνεργασία του με τον Πάνο Καμμένο, παρουσιάζοντας το πώς προέκυψε η πολιτική συμμαχία τους και ποια ήταν η μεταξύ τους σχέση. Τον περιγράφει ως έναν πολιτικό που ζήτησε μόνο το Υπουργείο Άμυνας και εξέφρασε διάθεση να στηρίξει μια κυβέρνηση εθνικής ευθύνης, χωρίς άλλες απαιτήσεις.
«Πέρα από τις συνηθισμένες υπερβολές του, που τις ανέμενα, ομολογώ ότι με εξέπληξε η στάση του... Ηρέμησε, Πάνο! Σ’ ευχαριστώ και μου ακούγεται πολύ ωραίο όλο αυτό για την εθνική συμφιλίωση, αλλά τώρα χρειάζομαι τη μέγιστη δυνατή στήριξη και πλειοψηφία. Καταλαβαίνεις γιατί. Σκέφτομαι, λοιπόν, να προτείνω και στον Θεοδωράκη να συμμετάσχει στην κυβέρνηση».
Οι μεγάλες μάχες: ο Βαρουφάκης, η 17ωρη διαπραγμάτευση, ο Σόιμπλε και ο Ομπάμα
Στο βιβλίο αφιερώνεται εκτενής χώρος στη δραματική περίοδο του 2015. Ο Γιάνης Βαρουφάκης παρουσιάζεται ως «σελέμπριτι περισσότερο παρά οικονομολόγος» με ελκυστικό λόγο αλλά ατομιστικές εμμονές. Η πρόταση για κουπόνια αντί χρημάτων - «δεν ήξερα αν έπρεπε να κλάψω ή να γελάσω» - και η σταδιακή μετατροπή του από asset σε πρόβλημα περιγράφονται με σπάνια ευθύτητα.
Η κορύφωση έρχεται στις 17 ώρες της διαπραγμάτευσης, με τον Σόιμπλε να θέτει το δίλημμα ευρώ ή έξοδος και την Μέρκελ να ομολογεί μετά: «Αυτό το πράγμα δεν το έχω ξαναζήσει». Ο διάλογος με τον Ομπάμα πριν την κρίσιμη νύχτα αποτελεί μια από τις πιο εντυπωσιακές αποκαλύψεις: «Έχουν συσπειρωθεί απέναντί σου δυνάμεις που θέλουν να τορπιλίσουν τη διαπραγμάτευση… να είσαι ψύχραιμος».
Αλέξης Τσίπρας: Τι είπε στο podcast για το βιβλίο του «Η Ιθάκη»
Η αυτοκριτική και η «Ιθάκη»
Στο τέλος, ο Τσίπρας κοιτάζει κατάματα τα λάθη του: από τον χειρισμό της Novartis και των τηλεοπτικών αδειών μέχρι την αδυναμία διαχείρισης της εσωκομματικής πολυφωνίας.
Και κλείνει συμβολικά, σημειώνοντας ότι η Ιθάκη δεν είναι τέρμα, αλλά ενδιάμεσο λιμάνι: «Και όταν φτάνει στην Ιθάκη… αρματώνει πάλι το καράβι για νέους ορίζοντες. Κι εμείς, όσοι παίρνουμε τη θέση μας στο πλήρωμα, πιο έμπειροι, πιο σοφοί, πιο έτοιμοι».
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.