Είκοσι επτά χρόνια μετά την κρίση των Ιμίων, η σοβαρότερη κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αναβιώνει μέσα από τις αφηγήσεις των συζύγων των τριών ηρώων που έχασαν τη ζωή τους στην πτώση του ελικοπτέρου.
Ο Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο Παναγιώτης Βλαχάκος και ο Έκτορας Γιαλοψός απογειώθηκαν με το ελικόπτερο Augusta Bell 212 από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» με αποστολή να πετάξουν πάνω από τα Ίμια, όπου βρίσκονταν Τούρκοι κομάντο και να καταγράψουν πόσοι ήταν.
Ίμια: Οι μαρτυρίες, η μάχη για τη σημαία και τα φωτογραφικά ντοκουμέντα
Πέταξαν τέσσερις φορές πάνω από τις βραχονησίδες, εξετέλεσαν με επιτυχία την αποστολή και μετά το ελικόπτερο έπεσε στη θάλασσα. Επίσημα ως αιτία της τραγωδίας αναφέρθηκαν οι κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή και αποκλείστηκε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο κατάρριψης του ελικοπτέρου.
Οι σύζυγοι των τριών ηρώων, μιλώντας στην εκπομπή «365 στιγμές» της ΕΡΤ, ξαναέφεραν στη μνήμη τους τη μοιραία εκείνη νύχτα, που κλήθηκαν στο καθήκον.
«Άφησε τη βέρα και το ρολόι του σε ένα βαλιτσάκι που έπαιρνε μαζί του και είπε στους συναδέλφους του “αυτά να τα δώσετε στη γυναίκα μου γιατί εγώ δε θα γυρίσω πίσω”. Γνώριζαν και οι τρεις ότι πάνε σε μια αποστολή αυτοκτονίας», είπε η Ειρήνη Ζωγραφάκη, σύζυγος του Χρήστου Καραθανάση.
Το μήνυμα του Μητσοτάκη για τα Ίμια: Δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες
Η ίδια δεν είχε αντιληφθεί το μέγεθος της κρίσης με την Τουρκία, που είχε ξεκινήσει τα Χριστούγεννα του 1995. Όταν η υπηρεσία τον κάλεσε και του ζήτησε να πάει στα Ίμια, εκείνος τη ρώτησε να πάει ή όχι.
«Ήταν κάποιος άλλος υπηρεσία εκείνο το βράδυ κι επειδή βούιζε το σταθερό του τηλέφωνο πήραν τον Χρήστο. Με ρώτησε για να πάει και του είπε φυσικά και να πάει αφού ήταν η δουλειά του», είπε η κ. Ζωγραφάκη.
Το ίδιο συνέβη και με τον Έκτορα Γιαλοψό.
«Ο Έκτορας είχε μόλις επιστρέψει από αποστολή στη Ρόδο και δεν έπρεπε να ξαναπάει σε αποστολή. Έπαιρναν τηλέφωνο τον συνάδελφό του, ο οποίος έπρεπε να πάει, όμως δεν απαντούσε κι έτσι πήγε ο Έκτορας. Ο άνθρωπος αυτός, όποτε με συναντούσε μου ζητούσε συγγνώμη», είπε η σύζυγος του Έκτορα Γιαλοψού.
Έκοψαν τη σύνταξη στον γιο του ήρωα Καραθανάση που «έπεσε» στα Ίμια
«Το “μην πας, δεν του το ‘πα”, αν και το σκέφτηκα. Στην αρχή ένιωσα τύψεις που δεν το είπα, αλλά το δούλεψα πολύ. Κάθε φορά που ακούω για τις γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο μου έρχεται στον νου η σοφή κουβέντα του πρώτου μου πεθερού, ο οποίος είχε πει: “ήταν ανάγκη να σκοτωθεί το παιδί το δικό μου για να γκριζαριστεί το Αιγαίο;”», είπε η Ματίνα Αναγνωστοπούλου, τότε σύζυγος του Παναγιώτη Βλαχάκου.
Ίμια: Το χρονικό της κρίσης μέσα από τις ιστορίες των τριών γυναικών
Η Ειρήνη Ζωγραφάκη ήταν παντρεμένη 2,5 χρόνια με τον Χριστόδουλο Καραθανάση και είχαν ένα αγοράκι μόλις 15 μηνών όταν σημειώθηκε η κρίση των Ιμίων. Η Ματίνα Αναγνωστοπούλου ήταν παντρεμένη μόλις 3,5 μήνες με τον Παναγιώτη Βλαχάκο, ενώ η Λεμονιά Κότογλου ήταν παντρεμένη με τον Έκτορα Γιαλοψό έναν χρόνο και μόλις είχαν μετακομίσει στο καινούργιο τους σπίτι.
Η κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ξεκίνησε τα Χριστούγεννα του 1995 το τουρκικό φορτηγό πλοίο «Φιγκέν Ακάτ» προσάραξε στα Ίμια και αρνήθηκε οποιαδήποτε ελληνική βοήθεια, με τον καπετάνιο του να ισχυρίζεται ότι βρίσκεται σε τουρκικά χωρικά ύδατα.
Απάντηση υπ. Εξωτερικών σε Τουρκία: Τα Ίμια είναι ελληνικά, συνέλθετε!
Ακολούθησε ένας «αόρατος» διπλωματικός πόλεμος μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας μέχρι τις 20 Ιανουαρίου του 1996, όταν και η Ελλάδα κάνει γνωστό πως η Τουρκία αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματά μας στα Ίμια.
Στις 25 του ίδιου μήνα ο δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης με τρία ακόμα άτομα αποβιβάστηκαν στις βραχονησίδες, υψώνοντας την ελληνική σημαία. Η κίνηση αυτή απασχόλησε τα τουρκικά μέσα και δύο μέρες μετά Τούρκοι δημοσιογράφοι έφτασαν με ελικόπτερο στα Ίμια, υψώνοντας την τουρκική σημαία.
Την επομένη, στις 28 του μήνα περιπολικό του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού υποστέλλει την τουρκική σημαία και το ίδιο βράδυ βατραχάνθρωποι των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων αποβιβάζονται στη βραχονησίδα, προς φύλαξη της ελληνικής σημαίας.
Η κρίση κορυφώνεται τις πρώτες ώρες της 31ης Ιανουαρίου του 1996, όταν μέλη των τουρκικών ειδικών δυνάμεων αποβιβάζονται στην Μεγάλη Ίμια.
Το βράδυ ξεκίνησαν τα τηλεφωνήματα στα σπίτια των τριών ηρώων και στις 05:30 το πρωί το ελικόπτερο Augusta Bell 212 απογειώθηκε από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο».
Και οι τρεις γυναίκες σημείωσαν πως οι τότε σύζυγοί τους γνώριζαν πολύ καλά πού πήγαιναν και την επικινδυνότητα της αποστολής.
Ο Χριστόδουλος Καραθανάσης ζήτησε από τη σύζυγό του να πάρει μαζί του μόνο τη βιντεοκάμερά του, θεωρώντας ότι θα έχει ενδιαφέρον να καταγράψει αυτό που περίμενε ότι θα αντικρίσει.
«Να προσέχετε την Ειρήνη και το παιδί γιατί δε θα ξαναγυρίσω», είπε στους συναδέλφους του πριν το ελικόπτερο να απογειωθεί από τη φρεγάτα.
«Μέσα του γνώριζε ότι αυτό θα ήταν το τελευταίο του ταξίδι» σημείωσε και η Λεμονιά Κότογλου, για τον Έκτορα Γιαλοψό. Τα τελευταία λόγια που της είπε ήταν «να προσέχεις από εδώ και πέρα». «Γνώριζε που πήγαινε. Γνώριζε ότι ήταν πολύ κρίσιμη η κατάσταση», είπε η τότε σύζυγός του.
Ίμια: Οι τραγικές στιγμές της ανακοίνωσης της πτώσης του ελικοπτέρου
Η Ειρήνη Ζωγραφάκη, τότε σύζυγος του Χριστόδουλου Καραθανάση, ετοιμαζόταν να πάει στη δουλειά της όταν χτύπησε το τηλέφωνο από τον πατέρα της, ρωτώντας την σε ποιο πλοίο ήταν ο άνδρας της εκείνη την νύχτα.
«Δεν μας πήρε κανένας τηλέφωνο να μας το πει. Αργότερα στη δουλειά μου ήρθε ο πατέρας μου και μου είπε τι είχε συμβεί», είπε η κ. Ζωγραφάκη.
«Από την τηλεόραση έμαθα το συμβάν» είπε και η Λεμονιά Κότογλου. «Δε χρειαζόταν καν να ακούσω το όνομά του. Ήμουν σχεδόν βέβαιη ότι ήταν στο ελικόπτερο», πρόσθεσε.
Η Ματίνα Αναγνωστοπούλου, ετοιμαζόταν να πάει στη δουλειά της. Της τηλεφώνησε η σύζυγος ενός συναδέλφου του Παναγιώτη Βλαχάκου και της είπε ότι έπεσε ένα ελικόπτερο, αλλά δεν έχουν πει ακόμα ονόματα.
«Πήρα αμέσως τηλέφωνο τον πεθερό μου. Με το που μου είπε κατέβα κάτω, κατάλαβα ότι είχε γίνει κάτι κακό. Μέσα στο ταξί, άκουσα και το όνομα και σιγουρεύτηκα», είπε.
Η σορός του Χριστόδουλου Καραθανάση εντοπίστηκε την ίδια μέρα, ενώ εκείνες των Βλαχάκου και Γιαλοψού επτά μέρες μετά.
Ακόμα θυμάται η Ειρήνη Ζωγραφάκη όσα της είπαν οι υπεύθυνοι του Ναυτικού όταν της παρέδωσαν τη σορό του σύζυγού της.
«“Μέχρι εδώ είναι τα έξοδα του Ναυτικού, από εδώ και πέρα είναι δικά σας”, μου είπαν και πραγματικά σοκαρίστηκα. Εκείνη την ώρα που παραλάμβανα τον νεκρό σύζυγό μου δεν ήταν η ώρα για τέτοιες κουβέντες», είπε.
Ίμια: Αναπάντητα ερωτήματα
Και οι τρεις συμφωνούν ότι το παζλ του τι έγινε εκείνη τη νύχτα στα Ίμια δεν έχει ολοκληρωθεί και πιθανόν να μην ολοκληρωθεί ποτέ.
Δύο χρόνια μετά την πτώση του ελικοπτέρου, η Ματίνα Αναγνωστοπούλου αναζήτησε τις αιτίες και κατέθεσε εγγράφως αίτημα στο Πεντάγωνο, ζητώντας να αποκτήσει πρόσβαση στην έκθεση για το τραγικό συμβάν. Η απάντηση ήταν πως είναι άκρως απόρρητη και το περιεχόμενό της δεν μπορεί να της κοινοποιηθεί.
«Μας απαγόρευσε το ελληνικό κράτος να βάλουμε δικό μας ιατροδικαστή» τόνισε η Ειρήνη Ζωγραφάκη, ενώ η Λεμονιά Κότογλου σημείωσε ότι «μέσα μου ξέρω τι έγινε».
Ο τότε Αρχηγός ΓΕΝ, Λεωνίδας Παληογιώργος κάλεσε τις τρεις συζύγους στο Πεντάγωνο και τις διαβεβαίωσε πως το ελικόπτερο δεν κατερρίφθη από τους Τούρκους και ότι δεν υπήρχε πουθενά καμία σφαίρα.
Καμιά τους όμως δεν πείστηκε.
«Το ελικόπτερο δεν έπεσε ούτε από λάθος, ούτε από τον καιρό. Θεωρώ ότι οι Τούρκοι κομάντος φοβηθήκανε και το πυροβόλησαν με δική τους πρωτοβουλία και χωρίς να έχουν λάβει σχετική εντολή από την Τουρκία», είπε η Ματίνα Αναγνωστοπούλου.
«Πιστεύω ότι είναι ένα θολό σημείο της ελληνικής ιστορίας. Πήγανε και πραγματικά ξέρανε ότι θα σκοτωθούν, είχαν τσαγανό και φοράγανε παντελόνια και οι τρεις τους ως ήρωες της νέας Ελλάδας», είπε η Ειρήνη Ζωγραφάκη.
«Είμαι περήφανη που υπήρξα γυναίκα του Έκτορα Γιαλοψού που έδωσε τη ζωή του για την πατρίδα. Έδειξε τον ανδρισμό του, την αγάπη που είχε για την Ελλάδα, δε δείλιασε, να πει “όχι εγώ δε θα πάω” το μοιραίο βράδυ των Ιμίων», κατέληξε από την πλευρά την η Λεμονιά Κότογλου.
