Του Χρήστου Κωνσταντινίδη
To δεύτερο του έργο μετά το ποντιακό λεξικό (Romeika – Türkçe Sözlük), το οποίο εκδόθηκε το 2019 στην Τουρκία από τον εκδοτικό οίκο Heyamola και η πρώτη έκδοση έγινε ανάρπαστη, εξέδωσε ο Vahit Tursun (Βάιος Τουρσούν).
Το βιβλίο του αέναου μελετητή της ποντιακής διαλέκτου τιτλοφορείται ως «Ρωμέικα, λογοτεχνία, γραμματικές πληροφορίες και σύγκριση» και κυκλοφορεί στην Τουρκία από τις εκδόσεις «TÖZ», οι οποίες δημοσιεύουν κυρίως ακαδημαϊκές και ερευνητικές μελέτες.
Πρόκειται για μία έκδοση, στο εξώφυλλο της οποίας βρίσκεται σε πρώτο πλάνο, για ευνόητους συμβολικούς λόγους, η Αργώ, το πλοίο στο οποίο επιβιβάστηκαν, κατά την ελληνική μυθολογία, οι Αργοναύτες με σκοπό να μεταβούν στην Κολχίδα και να πάρουν το χρυσόμαλλο δέρας.
Το βιβλίο του Tursun αποκτά διαφορετική αξία από τη στιγμή που το προλογίζει ο σπουδαίος ελληνιστής, Τέντε Καλ, ο οποίος είναι καθηγητής Ανθρωπογεωγραφίας και μόνιμος Ερευνητής Βαλκανιολογίας στην Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών και από τους ικανότερους εθνογλωσσολόγους που εκπαιδεύτηκαν από το Πανεπιστήμιο της Ιένα στη Γερμανία, στο οποίο είναι επικεφαλής τμήματος σπουδών ΝΑ Ευρώπης και Βαλκανική και, μέλος της πρυτανικής του αρχής. Επίσης είναι μέλος της ακαδημίας επιστημών του Λονδίνου και επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βιέννης.
Το περιεχόμενο του βιβλίου αποτελείται από τρία κύρια μέρη.
Το πρώτο μέρος είναι αφιερωμένο στη λογοτεχνία. Περιέχει ρωμέικες μεταφράσεις δύο μύθων για τον Εύξεινο Πόντο, τα οποία έγραψε ο ίδιος ο Vahit Tursun, ένα δοκίμιο, αστείες πραγματικές ιστορίες, πάνω από εκατό είδη ανέκδοτων που συντάχθηκαν από πολλά χωριά και φυσικά λαϊκά τραγούδια.
Οι κωμικές ιστορίες προσθέτουν έναν ιδιαίτερο εύθυμο ύφος που κάνουν ακόμα πιο συναρπαστική την ανάγνωση του βιβλίου. Κατά τον συγγραφέα το περιεχόμενο των συγκεκριμένων ευτράπελων διηγήσεων καθιστά πιο κατανοητή τη δομή σκέψης, την πολιτιστική ύπαρξη και τον τρόπο ζωής της κοινωνίας που χρησιμοποιεί τα ρωμέικα, τα ποντιακά δηλαδή, ως μητρική της γλώσσα.
Το δεύτερο μέρος του βιβλίου «Romeika (Karadeniz Rumcası) – Edebiyat – Gramer Bilgileri ve Ağızlar Arası Karşılaştırma» περιλαμβάνει συγκριτικές γραμματικές πληροφορίες και γλωσσικές αναλύσεις (όπως γλωσσική δομή, φωνητικές ή ηχητικές πτώσεις φράσεων, συντήξεις ήχου, συμπτύξεις λέξεων). Περιέχει δηλαδή ένα ανεκτίμητο και συνάμα αξιοζήλευτο γλωσσολογικό υλικό, το οποίο δημοσιεύεται για πρώτη φορά.
Στην τρίτη ενότητα του βιβλίου υπάρχουν συγκρίσεις των ποντιακών διαλέκτων του Όφεως, της Τόνιας και της Κερασούντας με στοιχεία από ελληνικές διαλέκτους όπως η Αττική, η Θρακική, Κρητική και η Κυπριακή. Από τα παραδείγματα που δίνονται, μπορεί να εξακριβώσει κανείς κάποια κοινά στοιχεία των διαλέκτων που ομιλεί σήμερα ο ελληνισμός με τα ρωμέικα, η οποία είναι μία διάλεκτος η οποία εξακολουθεί να ομιλείται μέχρι σήμερα σε ορισμένα χωριά που βρίσκονται στην ύπαιθρο της Τραπεζούντας από σύγχρονους κατοίκους της.
Στόχος και ευχή του συγγραφέα είναι το βιβλίο να βάλει ένα μικρό λιθαράκι στη διάσωση της ποντιακής διαλέκτου και να αποτελέσει ένα γλωσσικό βοήθημα για τους φυσικούς ομιλητές και για τα ίδια τα ρωμέικα. Εξάλλου τα ποντιακά αρνούνται πεισματικά να αφήσουν την τελευταία τους πνοή. Βλέπετε συνεχίζεται να παράγεται πολιτισμός με όπλο την ποντιακή διάλεκτο. Βιβλία, λεξικά, θεατρικά έργα, εκδόσεις με σύγχρονες αντιλήψεις όπως τα κόμικς και (κυρίως) τα τραγούδια, με τα οποία διασκεδάζει συστηματικά ο ποντιακός κόσμος, είναι τα μεγαλύτερα όπλα στη μάχη για να μην περάσει η διάλεκτος στη λήθη.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
