Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες της NASA παρατήρησαν τη σύγκρουση άστρων νετρονίων. Η παρατήρηση έγινε δυνατή μετά και τη δυνατότητα εντοπισμού βαρυτικών κυμάτων από τους επιστήμονες.
Η πρώτη φορά που έγινε η παρατήρηση ήταν στις 17 Αυγούστου όταν και οι επιστήμονες ανακάλυψαν το σήμα, το ανέλυσαν και αυτό που βρήκαν είναι η σύγκρουση δύο αστέρων νετρίνων, 130.000.000 έτη φωτός μακριά.
Όπως ανακοινώθηκε σε δυο ταυτόχρονες συνεντεύξεις Τύπου (και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού σε Ουάσινγκτον, Λονδίνο και Γκάρτσινγκ Γερμανίας), οι επιστήμονες από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη ανίχνευσαν στη Γη βαρυτικά κύματα από το διάστημα, τα οποία προέρχονται από τη συγχώνευση δύο άστρων νετρονίων (πάλσαρ) και όχι μαύρων τρυπών, όπως είχε συμβεί σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Νέα εποχή στην αστρονομία: Άστρα συγκρούονται και παράγουν χρυσό
Επιπλέον, για πρώτη φορά εντόπισαν και παρατήρησαν με τηλεσκόπια την ισχυρή ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που συνόδευε το κοσμικό αυτό φαινόμενο.
Να σημειώσουμε, ότι εκτός από τους ερευνητές των δυο αμερικανικών ανιχνευτών LIGO και του ευρωπαϊκού Virgo, την ανίχνευση των ίδιων βαρυτικών κυμάτων έκαναν στη συνέχεια και 70 επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια, καταγράφοντας το φως που εκπέμφθηκε από τη πηγή των βαρυτικών κυμάτων τις επόμενες ώρες, μέρες και εβδομάδες.
Όπως τόνισαν οι επιστήμονες, το επίτευγμα αυτό σηματοδοτεί τη γέννηση μιας νέου τύπου αστρονομίας, η οποία δικαιώνει τον Αϊνστάιν ο οποίος το 1915 είχε προβλέψει ότι η βαρύτητα θα πρέπει να ταξιδεύει με την ταχύτητα του φωτός και όχι με «άπειρη ταχύτητα», όπως υπέθετε ο Νεύτωνας.
Αυτό σημαίνει ότι η ταχύτητα της βαρύτητας (σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητας) είναι κατά προσέγγιση 300.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.
Οι διαφορετικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτή τη σημαντική ανακάλυψη έδωσαν στους επιστήμονες την ευκαιρία να αντιπαραβάλλουν τις δύο ταχύτητες και να διαπιστώσουν ότι οι μετρήσεις ταίριαζαν.
Επρόκειτο για μια μέτρηση μικρής κλίμακας που ωστόσο μας αποκάλυψε, με απίστευτη ακρίβεια, ότι αυτοί οι δύο τύποι κυμάτων ταξιδεύουν με την ίδια ταχύτητα, εξηγούν οι αστρονόμοι.
Ο Πολ Χερτζ, διευθυντής του τμήματος αστροφυσικής της NASA, εξήγησε μετά την ανακοίνωση πως πρόκειται για μια «εξαιρετικά συναρπαστική επιστήμη. Τώρα για πρώτη φορά, είδαμε ότι το φως και τα βαρυτικά κύματα παράγονται από το ίδιο γεγονός. Η ανίχνευση των πηγών των βαρυτικών κυμάτων, έφερε στο φως λεπτομέρειες αυτού του γεγονότος που δεν μπορούν να οριστούν μόνο από τα βαρυτικά κύματα».
Να σημειώσουμε, ότι τα άστρα νετρονίων είναι απομεινάρια τεράστιων άστρων, που στο τέλος της ζωής τους εκρήγνυνται ως σούπερ-νόβα. Μετά την έκρηξη παραμένει μόνο ένας -περιστρεφόμενος σαν σβούρα- τρομερά πυκνός πυρήνας αποτελούμενος, σχεδόν, μόνο από νετρόνια. Το άστρο αυτό, που δεν είναι μεγαλύτερο από μια πόλη, έχει τόση πυκνότητα, ώστε ένα κουταλάκι της ύλης του ζυγίζει σχεδόν ένα δισεκατομμύριο τόνους. Όπως και τα κανονικά άστρα, τα άστρα νετρονίων συχνά υπάρχουν σε ζευγάρια, με το ένα άστρο σε ολοένα πιο κοντινή τροχιά γύρω από το άλλο, χάνοντας σταδιακά ενέργεια με τη μορφή βαρυτικών κυμάτων, έως ότου τελικά συγχωνεύονται. Όταν αυτό συμβεί -όπως αντίστοιχα και με τις μαύρες τρύπες- τρομερά ποσά ενέργειας και ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, ορατής και μη (ορατό φως, υπέρυθρο, ακτίνες-Χ κά), εκτοξεύονται στο διάστημα μαζί με τα βαρυτικά κύματα.
Μόλις δύο δευτερόλεπτα μετά την ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων από τα επίγεια παρατηρητήρια LIGO και Virgo, το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi της NASA κατέγραψε μια ισχυρότατη έκρηξη ακτίνων γάμμα (GRB) σε μια περιοχή -στον αστερισμό του Ύδρου στο νότιο ημισφαίριο του ουρανού της Γης- από όπου εκτιμάται ότι προήλθαν τα βαρυτικά κύματα, μια σαφής ένδειξη ότι τα δύο συμβάντα συνδέονταν. Την έκρηξη GRB κατέγραψε και ο δορυφόρος Integral του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).
Στη συνέχεια, δεκάδες τηλεσκόπια ειδοποιήθηκαν να στρέψουν τα «μάτια» τους προς εκείνη την κατεύθυνση. Μετά από 12 ώρες, εντοπίσθηκε ένα νέο φωτεινό σημείο -που δεν υπήρχε έως εκείνη τη στιγμή- στον γαλαξία NGC4993, σε απόσταση 130 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Το εύρημα επιβεβαιώθηκε και από πολλά άλλα τηλεσκόπια, μεταξύ των οποίων από το διαστημικό Hubble και τα επίγεια του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή.
Οι φασματοσκοπικές αναλύσεις που ακολούθησαν, έδειξαν ότι δεν επρόκειτο για έκρηξη σούπερ-νόβα, αλλά για ένα φαινόμενο που δεν είχε ποτέ παρατηρηθεί στο παρελθόν. Το φαινόμενο είχε αρχικά μπλε χρώμα και μετά κόκκινο, ώσπου έγινε πολύ αχνό για να είναι ορατό, δείχνοντας έτσι ότι μια πολύ καυτή ύλη ψυχράνθηκε γρήγορα και έχασε τη φωτεινότητά της.
Σύμφωνα με τα θεωρητικά μοντέλα, πυρηνικές αντιδράσεις συμβαίνουν στην ύλη που εκτινάσσεται στο διάστημα κατά τη συγχώνευση δύο άστρων νετρονίων, παράγοντας έτσι ατομικούς πυρήνες βαρύτερους από τον σίδηρο (χρυσού, μολύβδου κά).
Αυτή η καυτή ραδιενεργή ύλη διαχέεται στο διάστημα εκπέμποντας φως σε πολλά μήκη κύματος, ένα φαινόμενο γνωστό ως «κιλονόβα». Αυτή η διαδικασία, με την οποία στο σύμπαν παράγονται βαριά στοιχεία και η οποία έως τώρα ήταν μόνο θεωρητική, πιστεύεται ότι παρατηρήθηκε για πρώτη φορά και έτσι επιβεβαιώθηκε.
Ακόμη, οι επιστήμονες βρήκαν ένα νέο τρόπο για να μετρήσουν τη «σταθερά του Χαμπλ», που περιγράφει τον ρυθμό επέκτασης του σύμπαντος. Η νέα εκτίμηση είναι, ότι το σύμπαν επεκτείνεται με ρυθμό περίπου 70 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο ανά παρσέκ, που συμβαδίζει με τις έως τώρα εκτιμήσεις.
Στην κοινή συνέντευξη Τύπου συμμετείχε και η Ελληνίδα αστροφυσικός, Βίκυ Καλογερά, ηγετικό στέλεχος του LIGO, η οποία ανέφερε ότι το συμβάν που παρατήρησαν «είναι πολύ σπάνιο. Ο μόνος τρόπος για να τα παρατηρήσουμε είναι το γεγονός ότι η συνεργασία των ανιχνευτών VIRGO – LIGO παρακολουθεί συνεχώς δεκάδες εκατομμύρια γαλαξίες».
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
