Την Κυριακή 1η Οκτωβρίου τα βλέμματα όλων θα είναι στραμμένα στην Καταλονία, όπου θα στηθούν κάλπες για το αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία ή όχι της περιοχής από την Ισπανία, μέσα σε μια άκρως τεταμένη πολιτική ατμόσφαιρα, με τους Καταλανούς διχασμένους και την ισπανική κυβέρνηση να προσπαθεί να το σταματήσει (έστω και την τηλευταία στιγμή), καθώς το χαρακτηρίζει αντισυνταγματικό.
Αυτονομία, ένα αίτημα με ρίζες βαθιά στην ιστορία της Ισπανίας
Υπάρχουν ιστορικοί λόγοι που οι Καταλανοί θέλουν να προχωρήσουν μόνοι τους, μακριά από την κηδεμονία της Μαδρίτης, οι οποίοι πηγαίνουν πίσω στην εποχή του Φράνκο, όταν η γλώσσα τους απαγορεύτηκε και ενισχύθηκε το αίσθημα αδικίας που ένιωθαν όσον αφορά στην οικονομική εκμετάλλευση που, όπως πίστευαν οι ίδιοι υπόκεινταν από την κεντρική κυβέρνηση.
Ιστορικά η απαίτηση για μεγαλύτερη πολιτική αυτονομία από τη Μαδρίτη τη δεκαετία του ’30 ήταν μία από τις αιτίες του Εμφυλίου Πολέμου που οδήγησε στη δικτατορία του Φράνκο, η οποία συνέθλιψε θεμελιώδεις ατομικές ελευθερίες των Καταλανών.
Μετά το θάνατο του Φράνκο η δημοκρατία της Ισπανίας εγκαθιδρύθηκε με την υιοθέτηση ενός συντάγματος που δημιούργησε ένα αποκεντρωμένο, αλλά όχι ομοσπονδιακό κράτος.
Ο πρόεδρος, Carles Puigdemont υποστηρίζει ότι η Καταλονία έχει ηθικό, πολιτισμικό, οικονομικό και πολιτικό δικαίωμα για τον αυτοπροσδιορισμό της. Οι υποστηρικτές του στρατοπέδου του «ναι» θεωρούν ότι η πλούσια περιοχή τους, των 7,5 εκατ. κατοίκων έχει προσφέρει πολλά περισσότερα στην Ισπανία, από όσα έχουν πάρει οι Καταλανοί πίσω.
Τα τελευταία χρόνια μάλιστα της οικονομικής κρίσης που δεν άφησαν αλώβητη την Ισπανία, το αυτονομιστικό κίνημα στην Βαρκελώνη έχει γιγαντωθεί. Αρκετοί Καταλανοί άλλωστε δεν μπορούν να ξεχάσουν την απόφαση του Συνταγματικού δικαστηρίου πριν από επτά χρόνια, η οποία ανακαλούσε ή επαναπροσδιόριζε το καθεστώς αυτονομίας της Καταλονίας, που όπως υποστηρίζουν θα έδινε ακόμα μεγαλύτερη ανεξαρτησία στην περιοχή.
Διχασμένοι οι Καταλανοί στις κάλπες
Η Καταλονία είναι μια περιοχή βαθιά διχασμένη κάτι που φαίνεται στη γλώσσα, στην καταγωγή του πληθυσμού της και είναι εμφανές από πόλη σε πόλη της περιοχής.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 70% των Καταλανών αποδέχονται ένα δημοψήφισμα, αλλά τα ποσοστά αυτά μειώνονται όταν το ερώτημα έχει να κάνει με την ανεξαρτησία της περιοχής. Πριν από δύο μήνες έρευνα έδειξε ότι το 49,4% των Καταλανών τάσσονται ενάντια στην αυτονομία της περιοχής και το 41,1% υπέρ.
Βράζει η πολιτική σκηνή της Ισπανία ενόψει του δημοψηφίσματος
Ο συνασπισμός του Puigdemont ανακοίνωσε τον περασμένο Ιούνιο ότι θα προχωρήσει στη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και τον Σεπτέμβριο μετά από μια τεταμένη συνεδρίαση, το κοινοβούλιο της Καταλονίας αποφάσισε ότι η 1η Οκτωβρίου θα είναι η ημερομηνία που θα διεξαχθεί αυτό.
Από την άλλη ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι επιμένει ότι το δημοψήφισμα της Κυριακής δεν πρόκειται να γίνει και διεμήνυσε ότι θα αξιοποιήσει όλα τα νομικά μέσα για να αποδείξει ότι αντιβαίνει στο Σύνταγμα.
Καζάνι που βράζει η Καταλονία
Η ένταση λίγο πριν το δημοψήφισμα έχει κλιμακωθεί. Αυτή την εβδομάδα η αστυνομία της Ισπανίας πραγματοποίησε επιδρομές σε περιφερειακά κυβερνητικά γραφεία στη Βαρκελώνη και συνέλαβαν 14 ανώτερους αξιωματούχους, ανάμεσά τους ο Γενικός Γραμματέας Οικονομικών Υποθέσεων της Καταλονίας και τον Γραμματέα Φόρων.
Η αστυνομία επίσης κατέσχεσε δέκα εκατομμύρια ψηφοδέλτια και πάνω από 1,5 εκατ. αφίσες και φυλλάδια για το δημοψήφισμα.
Ο Puigdemont κατηγόρησε την ισπανική κυβέρνηση ότι αναστέλλει την αυτονομία της περιοχής και την κηρύσσει σε de facto κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Περίπου 40.000 άνθρωποι διαδήλωσαν το βράδυ της Τετάρτης στην Βαρκελώνη εναντίον της αστυνομικής καταστολής, ενώ ο Ραχόι ζήτησε να σταματήσει αμέσως η κλιμάκωση της ανυπακοής και του ριζοσπαστισμού.
Η επόμενη μέρα του δημοψηφίσματος είναι άγνωστη. Καμία από τις δύο πλευρές δε δείχνει να υποχωρεί, ενώ η κυβέρνηση της Ισπανίας δεν απέκλεισε να χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά στα χρονικά το άρθρο 155 του Συντάγματος που της επιτρέπει να αναστείλει την αυτονομία της περιοχής και να πάρει τον έλεγχο για να σταματήσει την ψηφοφορία.
Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την αντίδραση των Καταλανών σε αυτό το ενδεχόμενο. Από το 2012 και μετά οι υποστηρικτές του αυτονομιστικού κινήματος αρκούνταν σε μαζικές αλλά ειρηνικές διαδηλώσεις, όμως τώρα η ένταση έχει φουντώσει για τα καλά.
Σε αναμμένα κάρβουνα και η ΕΕ
Η ΕΕ παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία τις εξελίξεις στην Ισπανία. Αν το δημοψήφισμα για το Brexit την ανησύχησε μια φορά, η άνοδος των αυτονομιστικών κινημάτων από το Βέλγιο μέχρι τη Γαλλία και την Ισπανία που υπονομεύουν την ενότητα από μέσα, την ανησυχεί δέκα.
Πάντως υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω διαπραγματεύσεις. Η Μαδρίτη ήδη έχει προτείνει την έναρξη συζητήσεων όπου θα τεθούν επί τάπητος ζητήματα αυτονομίας. Αν η Καταλονία καταφέρει να συγκεντρώσει ένα ποσοστό πάνω από το 50,1% τότε ίσως να μπορέσουν να αμβλυνθούν ο διχασμός και ο θυμός.
Ο Μαριάνο Ραχόι θα πρέπει να κινηθεί προσεκτικά, να είναι ανοιχτός σε συμβιβασμούς και με την στήριξη των Σοσιαλιστών συμμάχων τους και των Ciudadanos, μαζί με την παρέμβαση της ΕΕ να μπορέσει να βρεθεί μια λύση.
Της Ευαγγελίας Ντούρου
Email: entourou@star.gr
Πηγή φωτό, βίντεο: AP
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
