Πρεμιέρα κάνουν αύριο (02/6) οι Πανελλήνιες εξετάσεις στα Γενικά Λύκεια, με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας.
Το star.gr επικοινώνησε με την Έφη Ριζά, φιλόλογο και διευθύντρια του φροντιστηριακού οργανισμού Σπουδή, η οποία έδωσε χρήσιμες οδηγίες για τα θέματα Α', Β΄, Γ΄ και Δ΄ στους υποψηφίους. Η ίδια εξηγεί τι πρέπει να προσέξουν οι μαθητές και πώς πρέπει να απαντήσουν για να πετύχουν τη βέλτιστη απόδοση.
«Στην εξέταση του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας θα σας δοθούν 2 ή 3 κείμενα εκ των οποίων 1 ή 2 μη λογοτεχνικά και ένα λογοτεχνικό. Ένα από τα μη λογοτεχνικά κείμενα θα μπορούσε να είναι εικόνα.
Η εξέταση περιλαμβάνει απαντήσεις σε 4 θέματα που δίνονται ως: ΘΕΜΑ Α,Β,Γ,Δ. Τα θέματα Α και Β αφορούν στο μη λογοτεχνικό κείμενο και βαθμολογούνται συνολικά με 55 μονάδες, το Θέμα Γ αφορά στο λογοτεχνικό κείμενο και βαθμολογείται με 15 μονάδες ενώ το Θέμα Δ αφορά στην παραγωγή λόγου και βαθμολογείται με 30 μονάδες», είπε.
Πανελλήνιες 2023: 8+1 οδηγίες για τους υποψήφιους πριν από τις εξετάσεις
Τι πρέπει να προσέξω στο Θέμα Α
Το Θέμα Α ζητά την πύκνωση του νοήματος ενός τμήματος του μη λογοτεχνικού κειμένου, είτε ορίζοντας εξαρχής το τμήμα, είτε απαιτώντας να προσδιορίσει ο υποψήφιος σε ποια σημεία του κειμένου πρέπει να στηρίξει την απάντησή του, με βάση αντίστοιχη ερώτηση που του γίνεται. Καλό είναι λοιπόν να διαβάσετε προσεκτικά το Κείμενο/ τα Κείμενα που θα σας δοθούν για να δώσετε εύστοχες απαντήσεις.
Από φέτος το Θέμα Α βαθμολογείται με 20 μονάδες, ενώ μέχρι πέρυσι βαθμολογούνταν με 15 μονάδες. Οι 5 μονάδες αφαιρέθηκαν από το Θέμα Β που από 40 έγινε 35 μονάδες.
Αρχίζουν οι προαγωγικές εξετάσεις στα Λύκεια – Πότε κλείνουν τα σχολεία
Τι πρέπει να προσέξω στο Θέμα Β
Το Θέμα Β περιλαμβάνει 3 ερωτήματα που συνδέονται με την κατανόηση, με τη δομή και με τη γλώσσα του μη λογοτεχνικού κειμένου. Εξ αυτών μόνο το ένα ερώτημα μπορεί να έχει δύο σκέλη.
Μπορεί να ζητηθεί να απαντήσετε με περιορισμένο αριθμό λέξεων σε ερώτημα που θα ζητά να αποδώσετε με δικά σας λόγια το νόημα τμήματος του κειμένου. Αν ένα από τα κείμενα είναι εικόνα μπορεί να ζητηθεί ο σχολιασμός της ή η συνεξέτασή της με το αντίστοιχο μη λογοτεχνικό κείμενο. Φυσικά στην κατηγορία της κατανόησης μπορεί να έχετε άσκηση της μορφής Σωστό- Λάθος με ή χωρίς αιτιολόγηση.
Όσον αφορά στη δομή του κειμένου μπορεί να τεθούν ερωτήσεις σχετικές με τη λογική οργάνωση μιας παραγράφου ή με τα πλεονεκτήματά της, με τον τίτλο ή το διάγραμμα του κειμένου, με το είδος του κειμένου αλλά και την πρόθεση του συντάκτη. Αντίστοιχα είναι δυνατόν να τεθεί ερώτηση σχετική με τις τακτικές πειθούς.
Όσον αφορά στη γλώσσα του κειμένου, μπορεί να τεθούν ερωτήσεις σχετικές με τα εκφραστικά μέσα και τις γλωσσικές επιλογές του συντάκτη, δηλαδή ερωτήσεις για το λεξιλόγιο και τα μορφοσυντακτικά φαινόμενα του κειμένου, όπως για παράδειγμα τα χαρακτηριστικά των ρηματικών τύπων, τα σημεία στίξης και άλλα.
Οι απαντήσεις σας σε αυτές τις ερωτήσεις πρέπει να είναι αναλυτικές και σαφείς και κυρίως να προσαρμόζονται απόλυτα στο κείμενο που σας δόθηκε, με αναφορές σε αντίστοιχα χωρία που επιβεβαιώνουν όσα υποστηρίζετε.
Πανελλήνιες 2023: Ο αριθμός των εισακτέων - Αναλυτικά όλες οι σχολές
Τι πρέπει να προσέξω στο Θέμα Γ
Το Θέμα Γ αφορά στο περιεχόμενο του Λογοτεχνικού Κειμένου που μας δίνεται και βαθμολογείται με 15 μονάδες. Στο θέμα αυτό συνήθως έχουμε δύο υποερωτήματα, ενώ εκτός από την ερμηνεία του κειμένου με κάποιους τύπους ερωτήσεων ζητείται και το ερμηνευτικό σχόλιο, η προσωπική δηλαδή άποψη του υποψηφίου για το θέμα που δίνεται.
Μέχρι στιγμής στις εξετάσεις - το 2020 και το 2021- δόθηκε στους υποψηφίους ποίημα και ζητήθηκε από αυτούς αφενός να προσδιορίσουν το θέμα του ποιήματος, αξιοποιώντας στην απάντησή τους τρεις κειμενικούς δείκτες και αφετέρου να διατυπώσουν την προσωπική τους τοποθέτηση. Το 2022 δόθηκε στους υποψηφίους πεζό κείμενο και ζητήθηκε πάλι η αξιοποίηση κειμενικών δεικτών.
Για να βρούμε λοιπόν το θέμα του κειμένου: εντοπίζουμε σημεία (στίχους ή χωρία) με κοινά στοιχεία και αποδίδουμε το ζήτημα που αποτελεί αφορμή για ευρύτερο προβληματισμό.
Εάν ζητηθεί ερμηνεία του κειμένου σημαίνει ότι αποδίδουμε την υπόθεση με δικά μας λόγια.
Ερμηνευτικό σχόλιο σημαίνει ότι αποδίδουμε την υπόθεση με δικά μας λόγια και διατυπώνουμε προσωπική τοποθέτηση αναφορικά με
- το τι θα κάναμε εμείς στην περίπτωσή του πρωταγωνιστή/ήρωα και γιατί
- αν αυτός ενήργησε αιτιολογημένα ή αψυχολόγητα / αν τον καταλαβαίνουμε ή όχι
- τη συμφωνία ή τη διαφωνία μας με την επιλογή του πρωταγωνιστή/ήρωα, αιτιολογημένα πάντοτε.
Αναφορικά με την αξιοποίηση κειμενικών δεικτών να τονίσουμε ότι αυτοί είναι :
- τα σχήματα λόγου
- οι γλωσσικές επιλογές
- οι αφηγηματικές τεχνικές
Πανελλήνιες 2023: Τα θέματα Νέων Ελληνικών που έπεσαν για τα ΕΠΑΛ
Στην περίπτωση που μας ζητείται να επιβεβαιώσουμε την απάντησή μας με γλωσσικές επιλογές αυτές είναι:
- τα ρηματικά πρόσωπα
- η επιλογή συγκεκριμένης χρονικής βαθμίδας
- οι εγκλίσεις
- τα σημεία στίξης (όσων η χρήση είναι έντονη στο κείμενο)
- το ασύνδετο σχήμα κ.ά.
Πανελλήνιες 2023: Συμβουλές σε παιδιά και γονείς για να διώξουν το άγχος
Να τονίσουμε ότι στα δύο χρόνια συνεξέτασης Γλώσσας και Λογοτεχνίας δεν έχουν τεθεί στο θέμα Γ ερωτήσεις όπως :
- Χαρακτηρισμός προσώπων
- Ηθογράφηση προσώπων
- Κλιμάκωση συναισθημάτων
- Σχολιασμός στίχων ή χωρίων
Πανελλήνιες 2023: Τι επιτρέπεται να έχουν μαζί τους οι υποψήφιοι
Για την επιτυχημένη αντιμετώπιση των ερωτημάτων του θέματος Γ απαντάμε στοχευμένα στα ερωτήματα, αφού πρώτα έχουμε μελετήσει το κείμενο που μας δόθηκε. Έτσι θα είναι πιο εύκολο να διακρίνουμε ποιοι είναι οι ισχυροί κειμενικοί δείκτες που χρειαζόμαστε στην απάντησή μας.
Στην απάντησή μας σαφώς κάνουμε αντίστοιχες σύντομες αναφορές σε χωρία του και διακρίνουμε το ερμηνευτικό μας σχόλιο από την υπόλοιπη απάντηση.
Τι πρέπει να προσέξω στο Θέμα Δ
Το Θέμα Δ αφορά στην Παραγωγή Λόγου. Βαθμολογείται με 30 μονάδες και απαιτεί την ολοκληρωμένη επιχειρηματολογία μας για ένα θέμα ή για μία έννοια σχετική με τα μη λογοτεχνικά κείμενα που μας έχουν δοθεί.
Για να αντιμετωπίσουμε επιτυχημένα το θέμα αυτό, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι είναι σημαντική τόσο η προσεκτική μελέτη της εκφώνησης του θέματος όσο και η σύνταξη σχεδιαγράμματος για την αποτύπωση των στοιχείων που χρειαζόμαστε πριν γράψουμε την απάντησή μας στο καθαρό.
Πανελλήνιες 2023: Ποιοι υποψήφιοι δικαιούνται το επίδομα των 350 ευρώ
Η συνήθης διατύπωση στο θέμα Δ μάς δίνει σίγουρα το επικοινωνιακό πλαίσιο, τη μορφή, δηλαδή, που χρειάζεται να έχει το κείμενό μας, αν θα είναι άρθρο, ομιλία, επιστολή, δοκίμιο κ.ά.
Εκτός όμως από το επικοινωνιακό πλαίσιο στην εκφώνηση μας δίνονται φυσικά το θέμα και τα ζητούμενα στα οποία καλούμαστε να απαντήσουμε με συγκεκριμένη μεθοδολογία κάθε φορά.
Το πιο σημαντικό βήμα στην Παραγωγή Λόγου είναι να προσδιορίσουμε την τεχνική, τη μέθοδο που θα χρειαστούμε σε κάθε ερώτημα, ενώ εξίσου προσεκτικοί πρέπει να είμαστε στην αξιοποίηση, όσο γίνεται περισσότερων, αλλά και ισχυρών στοιχείων ανά ερώτημα και στη χρήση των κατάλληλων διαρθρωτικών φράσεων, που θα μας βοηθήσουν να οργανώσουμε καλύτερα το γραπτό μας.
