Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι άνθρωποι, οι οποίοι μιλούν ανοιχτά για το σύνδρομο Asperger, σε μια προσπάθεια να ενημερώσουν το κοινό και να διορθώσουν τη διαστρεβλωμένη εικόνα που μπορεί να υπάρχει για τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με αυτό. Τι είναι όμως το Asperger, πώς εκδηλώνεται και πώς μπορούν να βοηθηθούν τα άτομα με αυτό το σύνδρομο;
Το star.gr επικοινώνησε με την Πηνελόπη Μελίδου, MSc Ψυχολόγο Υγείας, η οποία αφού αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά του συνδρόμου και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με Asperger, έδωσε χρήσιμες συμβουλές για τους γονείς.
Τι είναι το σύνδρομο Asperger
Το Asperger περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Αυστριακό παιδίατρο Hans Asperger το 1944, ενώ υπολογίζεται ότι το σύνδρομο έχουν περίπου 2- 3 άτομα ανά 10.000.
«Το σύνδρομο Asperger είναι μια νευροβιολογική διαταραχή και κατατάσσεται στο φάσμα του αυτισμού. Τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν μία μεγαλύτερη δυσκολία σχετικά με τις κοινωνικές δεξιότητες και ερεθίσματα. Επηρεάζεται αρκετά ο τρόπος που επεξεργάζονται τα ερεθίσματα γύρω τους, ενώ φαίνεται να δυσκολεύονται και ως προς την κατανόηση των άγραφων κοινωνικών κανόνων. Αν και τα άτομα με σύνδρομο Asperger εμφανίζουν την ανάγκη να ανήκουν κάπου, λόγω των μη ανεπτυγμένων κοινωνικών και επικοινωνιακών τους δεξιοτήτων αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια», σημείωσε η κ. Μελίδου.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι κυριότεροι τομείς που επηρεάζονται στη ζωή ενός ατόμου με Asperger είναι η κοινωνική αλληλεπίδραση, η επικοινωνία και η φαντασία.
Σχολικός εκφοβισμός: Τι είναι, πώς εκδηλώνεται και πώς αντιμετωπίζεται
Asperger: Οι δυσκολίες στις κοινωνικές επαφές
Όπως εξήγησε η κ. Μελίδου, οι δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση των ατόμων με Asperger έχουν να κάνουν με την κοινωνική επαφή και τις κοινωνικές σχέσεις.
«Τα άτομα με Asperger δεν είναι ότι δε θέλουν ή δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την κοινωνική αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους, ωστόσο μπορεί να δυσκολεύονται με τις κοινωνικές τους δεξιότητες, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να κρατήσουν στο χρόνο σχέσεις», είπε.
Σύμφωνα με την ίδια, συνήθως, φαίνεται να υπάρχει μια παραπάνω δυσκολία στους άγραφους κοινωνικούς κανόνες.
Συγκεκριμένα:
- Για τους ανθρώπους χωρίς Asperger κάποια πράγματα είναι αυτονόητα, ενώ στα άτομα με Asperger θα πρέπει να γίνει επεξήγηση.
- Στα άτομα με Asperger μπορεί να δούμε μια συμπεριφορά με μη κατάλληλο τρόπο, αυτό που λέμε στην καθημερινότητα δεν έχει τακτ. Μπορεί, δηλαδή να μας παραξενέψει και να θεωρήσουμε αυτή τη συμπεριφορά μη κατάλληλη με το πλαίσιο ή απλά περίεργη εάν δεν γνωρίζουμε τι συμβαίνει.
- Τα άτομα με Asperger μπορεί να βιώνουν έντονο άγχος σχετικά με την συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων, καθώς επειδή παρουσιάζουν δυσκολίες στην πρόβλεψη συμπεριφοράς, μπορεί να νιώθουν λίγο παραπάνω άγχος.
O Δημήτρης Παπανικολάου αποκάλυψε πως πάσχει από Σύνδρομο Άσπεργκερ
Asperger: Τα εμπόδια στην κοινωνική επικοινωνία
Αναφερόμενη στα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα άτομα με Asperger, όσον αφορά στην κοινωνική επικοινωνία, την κοινωνική και τη συναισθηματική τους έκφραση, η κ. Μελίδου σημείωσε ότι άτομα αυτά μπορεί να αδυνατούν να κατανοήσουν τα μη λεκτικά σήματα.
Σύμφωνα με την ίδια, ενδέχεται:
- Nα δυσκολεύονται αρκετά να κατανοήσουν τις χειρονομίες και τις εκφράσεις προσώπου.
- Να διακόπτουν αρκετές φορές, όχι επίτηδες, αλλά εξαιτίας της δυσκολίας τους να αντιληφθούν πότε τελειώνει ή αρχίζει μια συζήτηση, με αποτέλεσμα η στάση τους να δημιουργεί παρεξηγήσεις.
- Να δυσκολεύονται να αντιληφθούν την αλλαγή στον τόνο φωνής του συνομιλητή τους, όταν αυτός θέλει να δώσει έμφαση ή να τονίσει κάτι. Αντιθέτως, στη δική τους φωνή παρατηρείται μια μονοτονία, χωρίς σκαμπανεβάσματα ή χρώμα.
«Τα άτομα με Asperger σχεδόν πάντοτε αντιλαμβάνονται τα πράγματα στην κυριολεκτική τους διάσταση»
Κάτι πολύ σημαντικό που πρέπει να γνωρίζουμε για τα άτομα με Asperger, σύμφωνα με την κ. Μελίδου, αφορά στην κυριολεκτική και μεταφορική χρήση της γλώσσας.
«Τα άτομα με Asperger σχεδόν πάντοτε αντιλαμβάνονται τα πράγματα στην κυριολεκτική τους διάσταση. Η χρήση μεταφορών, αλληγοριών τους δυσκολεύει αρκετά. Βλέπουμε ότι μπορεί να δυσκολευτούν να κατανοήσουν το νόημα ή να πάρουν στα σοβαρά το αστείο που θα κάνουμε, χρησιμοποιώντας μια μεταφορά ή μια συγκεκριμένη έκφραση», είπε.
Όπως συμπλήρωσε, αυτό έχει ως αποτέλεσμα το άτομο αυτό να θεωρείται ότι δεν έχει χιούμορ ή ότι δε σηκώνει πλάκες και αυτό να δημιουργεί μια διαστρεβλωμένη εικόνα για το ίδιο, όπως αυτή του «παρεξηγιάρη».
Την ίδια ώρα, πρόσθεσε ότι το άτομο με Asperger μπορεί να δυσκολεύεται αρκετά να κοιτάει τον συνομιλητή του κατά τη διάρκεια της συζήτησης.
«Μιλάμε για εμφανή απουσία βλεμματικής επαφής, γεγονός που μπορεί να φαίνεται περίεργο στους ανθρώπους που δε γνωρίζουν», είπε.
Αυξημένος ο κίνδυνος αυτισμού σε παιδιά που βλέπουν πολύ τηλεόραση
Asperger: Οι δυσκολίες στην κοινωνική φαντασία
Σύμφωνα με την κ. Μελίδου, η φαντασία, ιδιαίτερα η κοινωνική, δεν είναι τόσο ανεπτυγμένη στα άτομα με Asperger, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν το νόημα πίσω από αυτό που μπορεί να πει ή να κάνει κάποιος.
«Τα άτομα, δε θα προβλέψουν συμπεριφορές και τι μπορεί να ακολουθήσει μετά από μια συγκεκριμένη συνθήκη. Δε θα κάτσουν να κάνουν εναλλακτικά σενάρια στο μυαλό τους και να δουλέψουν επάνω σε αυτά. Μένουν περισσότερο σε αυτό που βλέπουν και καταλαβαίνουν εκείνη τη στιγμή και όχι πέρα από αυτό.
Για παράδειγμα, ένα παιδί με σύνδρομο Asperger παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες στο φανταστικό παιχνίδι με σενάρια και φανταστικές ιστορίες», είπε.
Η εμμονή στη ρουτίνα
Ένα ακόμα βασικό χαρακτηριστικό του ατόμου με Asperger είναι και η εμμονή σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, αυτό που λέμε ρουτίνα.
«Τους αρέσει πολύ να μένουν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές που έχουν αρχή, μέση και τέλος και να το κάνουν με συγκεκριμένη σειρά. Γι’ αυτό και στα θεραπευτικά προγράμματα τονίζουμε πάρα πολύ τη σημασία του προγράμματος, καθώς ξαφνικές αλλαγές μπορεί να αποδιοργανώσουν και να ταράξουν τα άτομα. Έχουν αυτή την τάση να θέλουν ένα προκαθορισμένο πρόγραμμα, ώστε να έχουν έλεγχο και σταθερότητα και να γνωρίζουν τι πρόκειται να συμβεί μετά, καθώς δυσκολεύονται στην πρόβλεψη γεγονότων και συμπεριφορών», εξήγησε η κ. Μελίδου.
Τα εμμονικά ενδιαφέροντα και ο ιδιαίτερα υψηλός δείκτης νοημοσύνης
Σύμφωνα με την ίδια, τα άτομα με Asperger πολλές φορές έχουν εμμονές που οδηγούν σε επαναλαμβανόμενες και συχνά χωρίς νόημα συμπεριφορές ή αναπτύσσουν ένα πολύ έντονο ενδιαφέρον, ακόμα και εμμονικό, σε σημείο που γίνονται αυθεντίες επάνω σε αυτό.
«Μπορεί να είναι η συλλογή συγκεκριμένων βιβλίων, αξεσουάρ κ.α. Ασχολούνται τόσο πολύ με ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, που γίνονται αυθεντίες σε αυτό. Άλλωστε πολλοί από τους ανθρώπους με Asperger έχουν ιδιαίτερα υψηλό δείκτη νοημοσύνης, πιο πάνω από τον μέσο όρο και σε συνδυασμό και με αυτό το χαρακτηριστικό της έντονης ενασχόλησης, μπορεί πραγματικά να διαπρέψουν και να γίνουν οι καλύτεροι των καλύτερων», είπε.
Από «φρικιό», ιδιοφυΐα: Η 9χρονη που έχει υψηλότερο IQ από τον Αϊνστάιν
Asperger: Οι δυσκολίες στο αισθητηριακό κομμάτι και τις κινητικές δεξιότητες
Σύμφωνα με τους ειδικούς, σημαντικές μπορεί να είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με Asperger και στο αισθητηριακό κομμάτι, παρουσιάζοντας ευαισθησίες στα έντονα φώτα, τους θορύβους και τις ιδιαίτερες υφές ή και οσμές.
Επίσης, βασικό χαρακτηριστικό του συνδρόμου είναι και η δυσκολία στις κινητικές δεξιότητες.
«Ένα παιδί πχ. θα δυσκολευτεί ή μπορεί να μη μάθει και ποτέ να δένει τα κορδόνια του, καθώς αυτό απαιτεί λεπτές κινήσεις με τα δάχτυλα, συγχρονισμό και ισορροπία.
Συνήθως παρατηρείται μια αδεξιότητα στις κινήσεις. Τα άτομα με Asperger μπορεί να ρίχνουν τα πράγματα που έχουν στο χέρι τους ή να χτυπάνε, αυτό που λέμε «σκουντουφλάνε» σε ό,τι βρουν. Πχ. ένα παιδί μπορεί να δυσκολεύεται πολύ στον χορό, να μην έχει ρυθμό ή να κάνει αδέξιες κινήσεις, με αποτέλεσμα να γίνεται αντιληπτό ως ατσούμπαλο κλπ,. Αυτό όμως, μπορεί να του δημιουργήσει μετέπειτα στρες, άγχος, ανασφάλεια, ντροπή και να το κάνει να απομονωθεί ακόμη περισσότερο», ανέφερε η κ. Μελίδου.
Πώς γίνεται η διάγνωση για το σύνδρομο Asperger;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η διάγνωση του Asperger είναι αρκετά δύσκολη, ιδιαιτέρα στους ενηλίκους όπου πολλά χαρακτηριστικά έχουν εδραιωθεί. Λίγο πιο εύκολη φαίνεται να είναι η διάγνωση στα παιδιά, η οποία γίνεται όμως αφού περάσουν την ηλικία που αναπτύσσουν όλες τις δεξιότητές τους, ούτως ώστε να προσδιοριστεί πού αποκλίνουν και εάν πρόκειται για Asperger ή όχι.
Σε κάθε περίπτωση η διάγνωση θα πρέπει να γίνει από παιδοψυχίατρο, όταν πρόκειται για παιδί ή ψυχίατρο όταν μιλάμε για ενήλικο, ενώ μπορεί να γίνει μέσα από ειδικά τεστ αξιολόγησης. Μία πρώτη εκτίμηση μπορεί να γίνει και από έναν ψυχολόγο, ωστόσο, αυτός δεν μπορεί να δώσει διάγνωση, παρά μόνο να παραπέμψει σε παιδοψυχίατρο ή ψυχίατρο ανάλογα με την ηλικία.
«Δυστυχώς, από όσο γνωρίζω στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο διαγνωστικό εργαλείο για το σύνδρομο Asperger. Υπάρχει μόνο το Ερωτηματολόγιο παιδικής ηλικία Συνδρόμου Asperger των Scott, Baron – Cohen, Bolton και Brayne που έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά.
Θεωρώ ότι θα πρέπει να γίνει μια πιο συντονισμένη και οργανωμένη προσπάθεια, ώστε να γίνεται μία καλύτερη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για το συγκεκριμένο σύνδρομο, καθώς λόγω της μη επαρκούς γνώσης υπάρχει και μεγάλο στίγμα», σημείωσε η κ. Μελίδου.
Το θεραπευτικό πλαίσιο για το Σύνδρομο Asperger
Αφού δοθεί η διάγνωση από τον ψυχίατρο ή παιδοψυχίατρο, τότε ανάλογα με τις ανάγκες του ενήλικου ή παιδιού δημιουργείται ένα ψυχοθεραπευτικό πλάνο που περιλαμβάνει ψυχοεκπαίδευση, σχετικά με το σύνδρομο Asperger αρχικά, καθώς θα πρέπει να κατανοήσουν τι ακριβώς τους συμβαίνει.
Μέσα στο θεραπευτικό πλάνο εμπεριέχονται και οι γονείς, όταν μιλάμε για παιδιά, καθώς πολλές φορές παρατηρείται ότι δε γνωρίζουν τι ακριβώς είναι το συγκεκριμένο σύνδρομο, με αποτέλεσμα άθελα τους να πιέζουν το παιδί, πχ. στο κομμάτι της κοινωνικοποίησης και αυτό να έχει εν τέλει αντίθετα αποτελέσματα.
Λεκτική και ψυχολογική βία: Πού αρχίζει και ποιες είναι οι επιπτώσεις της
Στη συνέχεια, σύμφωνα με την κ. Μελίδου, χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές, ώστε το άτομο ή το παιδί να ενισχύσει τις επικοινωνιακές και κοινωνικές του δεξιότητες, να μάθει να λειτουργεί σε ένα οργανωμένο και δομημένο πλαίσιο και να μπορεί να διαχειρίζεται τις ασάφειες ή καταστάσεις αβεβαιότητας, ώστε να μπορεί να έχει μια καλύτερη λειτουργικότητα.
«Το σύνδρομο Asperger δε θεραπεύεται και το άτομο το έχει σε όλη του τη ζωή. Ένα παιδί με Asperger δηλαδή θα γίνει ένας ενήλικας με Asperger. Σε καμία περίπτωση όμως αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει κανονικά, να δουλέψει, να φτιάξει οικογένεια κλπ.
Τα άτομα με σύνδρομο Asperger υψηλής λειτουργικότητας, βλέπουμε συχνά ότι όχι μόνο μπορούν να εργαστούν, αλλά είναι και πολύ καλοί σε αυτό που κάνουν. Γι’ αυτό επιμένουμε στην ενημέρωση, ώστε η διάγνωση να γίνεται νωρίς και να μπορεί το παιδί να λάβει την κατάλληλη βοήθεια έγκαιρα για να γίνει ένας ενήλικας που θα μπορεί να είναι αυτόνομος, ανεξάρτητος και λειτουργικός», είπε.
Asperger: Συμβουλές και tips για τους γονείς
Σε κάθε περίπτωση, όπως τόνισε η κ. Μελίδου οι γονείς δε θα πρέπει να φοβούνται να ρωτήσουν και να ακούσουν για το σύνδρομο Asperger, δεδομένου ότι όταν η παρέμβαση γίνεται νωρίς, όλα στη συνέχεια είναι πιο ομαλά.
«Κατανοώ ότι για κάποιους γονείς το άκουσμα ότι το παιδί τους έχει κάποιο σύνδρομο είναι πάρα πολύ δύσκολο. Κατανοώ επίσης ότι χρειάζονται και αυτοί το χρόνο τους να το επεξεργαστούν και να το εντάξουν όλο αυτό στη ζωή τους, ωστόσο θέλω να τονίσω ότι είναι πολύ σημαντικό να βοηθήσουμε αυτά τα παιδιά από μικρά», είπε.
Θρήνος στην εποχή του κορωνοϊού: Πώς διαχειριζόμαστε μία αιφνίδια απώλεια
Όπως πρόσθεσε, οι γονείς θα πρέπει να παρατηρούν το παιδί και τις συμπεριφορές του και μόλις αντιληφθούν ότι σε κάτι αποκλίνει, να ζητήσουν βοήθεια.
«Μπορεί να μην είναι τίποτα αυτό που είδαν, μπορεί να είναι όμως και κάτι που αν δεν εντοπιστεί έγκαιρια θα ζορίζει τη ζωή του παιδιού για όλο το υπόλοιπο», σημείωσε, μιλώντας στο star.gr.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
