Τα δέκα του χρόνια γιορτάζει φέτος το Φεστιβάλ της Μάρπησσας και μας καλεί σε «Τρεις μέρες γιορτή» στις 23-25 Αυγούστου στην Πάρο. Η έκθεση “Το καλοκαίρι είναι το αντίθετο της ιστορίας” είχε σαν αφετηρία την έννοια της γιορτής, ξεκινώντας από το τι μπορεί να είναι ένα σύγχρονο νησιώτικο φεστιβάλ και τι θέση έχουν σε αυτό οι παραδοσιακές τελετουργίες.
Μια οικογενειακή, τοπική, εθνική γιορτή μπορεί να είναι μια επανάληψη στερεότυπων τελετουργιών, όπου η ευφορία και η υιοθέτηση συγκεκριμένων ρόλων εκλαμβάνεται ως αυτονόητη, αλλά μπορεί να γίνει αφορμή και για μια κριτική επαναξιολόγηση μοτίβων, τελετουργιών, ιδεολογιών που συνδέονται με την παράδοση και να φέρει στην επιφάνεια στερεότυπα, απωθημένα, σχέσεις εξουσίας. Ή να δώσει το έναυσμα για να ξεδιπλωθεί ένα νέο συνειρμικό παιχνίδι ανάμεσα σε λέξεις, εικόνες, ιστορικά ντοκουμέντα και κληροδοτήματα της ιστορίας (της τέχνης).
Φέρνοντας μαζί τα έργα τεσσάρων καλλιτεχνών που επισκέφτηκαν τη Μάρπησσα, κυριολεκτικά αλλά και μέσα από τις βιβλιογραφικές και άλλες αναφορές σε αυτήν, και δημιούργησαν νέα έργα ή ξαναείδαν παλιότερα, η έκθεση αναρωτιέται τι σημαίνει η έκφραση “σύγχρονο παρελθόν”. Προβληματικοποιεί τα όσα έχουμε κληρονομήσει αλλά και αφήνεται στη μέθεξη. Αυτό άλλωστε δεν κάνουμε κάθε καλοκαίρι;
Ο ήχος της τσαμπούνας, το κέλυφος ενός κυκλαδίτικου σπηλαίου, οι παραδοσιακοί χοροί, η Μάρπησσα των παλιών περιηγητών, ο λόγος του Σεφέρη είναι μερικές από τις αφετηρίες της έρευνας των καλλιτεχνών που δημιουργούν τη δική τους αφήγηση αντλώντας από τις τοπικές αλλά και τις προσωπικές τους αναφορές. Ο πόθος για την καλοκαιρινή ανεμελιά, η νοσταλγία για τη νησιώτικη “αυθεντικότητα” και το αρχετυπικό τοπίο, τον ήλιο και την πέτρα, το “παραδοσιακό” και τις προσωπικές τελετουργίες των διακοπών επανέρχονται αντανακλαστικά κάθε καλοκαίρι συσκοτίζοντας τις συγκρούσεις και την ιστορία που θέλει μερικές από τις μεγαλύτερες καταστροφές να έχουν συμβεί αυτή την εποχή, από το μαύρο καλοκαίρι του 1974 στην Κύπρο ως τις πυρκαγιές.
Σε αυτή την ιδιαίτερη καλοκαιρινή συνθήκη, τη σχετικότητα του θερινού χρόνου που έχει τη δύναμη να εξαφανίζει την ιστορία (συλλογική και προσωπική), δημιουργώντας μια διαχρονική λούπα εικόνων και αισθήσεων εστιάζει η έκθεση. Εκεί όπου ο ήχος της τσαμπούνας κλεισμένος στο κέλυφος ενός παριανού σπηλαίου μας παρασύρει σε μια εγκεφαλική διαδρομή. Ένα μάθημα υδραίικου χορού θέτει το ερώτημα του πώς μια παράδοση με συγκεκριμένο ιστορικό-κοινωνικό πλαίσιο μπορεί να μεταδοθεί από γενιά σε γενιά αναζητώντας τους μηχανισμούς της απομάγευσης και της επαναμάγευσης. Μια απαγγελία για τη σχετικότητα του θερινού χρόνου με σεφερικές αναφορές αναρωτιέται :«Τι μέγεθος χρειάζεται ένα γεγονός για να το χαρακτηρίσουμε δικό μας;» μπροστά στο άγαλμα ενός νεαρού παριανού αντιστασιακού. Το ξεχασμένο κασετόφωνο ενός αυτοκινήτου και ένα βίντεο κλιπ επαναλαμβάνουν εμμονικά ήχους και φράσεις σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να γιορτάσουμε και να απολαύσουμε με φόντο το υπνωτιστικό περιβάλλον ενός νησιού-θέρετρου, ενώ η Μάρπησσα του Γιάννη Ρίτσου συναντά τα γραπτά άλλων υπαρκτών και επινοημένων ποιητών και άλλων προσώπων στις σελίδες και τα περιθώρια ενός χειροποίητου εικαστικού βιβλίου.
Συμμετέχουν: Ναταλί Γιαξή, Ανθή Δαουτάκη, Γιάννης Παπαδόπουλος, Θωμάς Τσαλαπάτης.
Επιμέλεια: Δέσποινα Ζευκιλή
