Σε ηλικία 103 ετών «έφυγε» από της ζωή ο θρύλος του Hollywood, Kirk Douglas μετά από χρόνια προβλημάτων υγείας. Τον θάνατό του ανακοίνωσε συντετριμμένος ο γιος του, Μάικλ Ντάγκλας, αποχαιρετώντας μια από τις πιο εμβληματικές μορφές του αμερικανικού κινηματογράφου.
Ο Kirk Douglas ήταν ηθοποιός, παραγωγός και σκηνοθέτης στον κινηματογράφο και στο θέατρο και χάρισε μερικές από τις πιο κλασικές ερμηνείες στην 7η Τέχνη.
«Με τεράστια θλίψη τα αδέλφια μου και εγώ ανακοινώνουμε ότι ο Kirk Douglas, μας άφησε σε ηλικία 103 ετών. Για τον κόσμο, ήταν ένας θρύλος, ένας ηθοποιός της χρυσής εποχής των κινηματογραφικών ταινιών, ένας ανθρωπιστής η δέσμευση του οποίου στη δικαιοσύνη και στις υποθέσεις στις οποίες πίστευε τον μετέτρεψαν σε πρότυπο και πηγή έμπνευσης για όλους μας, πάντως για εμένα και τ’ αδέρφια μου, τον Τζόελ και τον Πίτερ, ήταν απλά ο μπαμπάς», έγραψε ο Μάικλ Ντάγκλας.
Συγκινητικό ήταν και το αντίο από τη νύφη του, Κάθριν Ζέτα Τζόουνς.
«Αγαπημένε μου Κερκ, θα σε αγαπώ για το υπόλοιπο της ζωής μου. Μου λείπεις ήδη. Ξεκουράσου» έγραψε η γνωστή ηθοποιός.
Ο Kirk Douglas αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας από τη δεκαετία του ’90 και μετά. Το 1996 είχε πάθει ένα εγκεφαλικό, το 2001 καρδιακή προσβολή, ενώ τα τελευταία χρόνια κινούνταν με αναπηρικό αμαξίδιο.
Η καριέρα του μετρά 70 ολόκληρα χρόνια. Πρωταγωνίστησε σε περίπου 100 ταινίες, ανάμεσά τους ο «Σπάρτακος», σε γουέστερν, δραματικές, αστυνομικές και πολεμικές ταινίες.
Ήταν γνωστός για την αδυναμία του στο γυναικείο φύλο και στο Hollywood θεωρούταν μεγάλος γυναικοκατακτητής. Το 1954 όμως γνώρισε την Αν Μπάιντενς στη Γαλλία και της αφοσιώθηκε μέχρι το τέλος.
Ήταν γιος Εβραίων μεταναστών από τη Λευκορωσία. Χαρακτηριστικό του ήταν το εκρηκτικό στιλ στις ερμηνείες πολλών ρόλων του, μέσα από τους οποίους εξέφραζε ένα αίσθημα οργής και εξέγερσης εναντίον της αδικίας.
Έμεινε γνωστός και κέρδισε τον θαυμασμό και τον σεβασμό όλων των συναδέλφων του στην προσπάθειά του να «σπάσει» τη «μαύρη λίστα» που είχε επιβληθεί στο Hollywood την εποχή του Μακαρθισμού και απέκλειε από τη βιομηχανία ηθοποιούς, σκηνοθέτες και σεναριογράφους που συνδέονταν ή θεωρούνταν ότι συνδέονταν με το κομμουνιστικό κίνημα.
Τα παιδικά χρόνια
Το πραγματικό του όνομα ήταν Ισούρ Ντανιέλοβιτς. Γεννήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου του 1916 στο Άμστερνταμ της Νέας Υόρκης. Όταν η οικογένειά του πρωτομετακόμισε στις ΗΠΑ χρησιμοποιούσε το επίθετο Ντέμσκι. Ο Douglas μεγάλωσε με το όνομα Ίζι Ντέμσκι, το οποίο άλλαξε σε Kirk Douglas πριν καταταγεί στο ναυτικό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Για να βοηθήσει τη φτωχή οικογένειά του, όταν ήταν μικρός πωλούσε τρόφιμα σε ανθρακωρύχους. Άλλαξε 40 δουλειές πριν γίνει ηθοποιός. Από το Λύκειο κατάλαβε ότι ήθελε να γίνει ηθοποιός. Επειδή, όμως, δεν μπορούσε να πληρώσει τα δίδακτρα, δανείστηκε για να φοιτήσει στο πανεπιστήμιο St. Lawrence και ξεπλήρωσε το δάνειο δουλεύοντας ως κηπουρός ή ως επιστάτης.
Οι υποκριτικές του ικανότητες δεν πέρασαν απαρατήρητες από την Αμερικανική Ακαδημία του Δράματος στη Νέα Υόρκη, όπου και του παραχωρήθηκε υποτροφία. Μια από τις συμφοιτήτριές του ήταν η Μπέτι Τζόαν Πέρσκε, αργότερα γνωστή ως Λορίν Μπακόλ. Η Μπακόλ είχε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της καριέρας του Ντάγκλας. Άλλη μια συμφοιτήτρια του ήταν η νεαρή ηθοποιός Νταϊάνα Ντιλ, την οποία αργότερα παντρεύτηκε.
Η αρχή της καριέρας του
Ο Douglas κατετάγη στο ναυτικό το 1941, αλλά πήρε απαλλαγή το 1944 ως τραυματίας πολέμου. Τον Μάιο του 1943, ενώ βρισκόταν στο μέτωπο, είδε μια φωτογραφία της Νταΐάνα Ντιλ, της πρώην του συμφοιτήτριας στο εξώφυλλο του περιοδικού Life και είπε στους συμπολεμιστές του ότι μια μέρα επρόκειτο να την παντρευτεί. Το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς το ζευγάρι παντρεύτηκε και μαζί απέκτησαν δυο παιδιά, τον Μάικλ Ντάγκλας και τον Τζόελ. Χώρισαν το 1951.
Μετά τον πόλεμο, ο Douglas επέστρεψε στη Νέα Υόρκη, όπου δούλεψε ως εκφωνητής στο ραδιόφωνο, ανέλαβε επίσης θεατρικές δουλειές. Πήρε καλές κριτικές για την εμφάνισή του στο θεατρικό Kiss and Tell, το οποίο του απέφερε κι άλλους ρόλους. Είχε ως σκοπό να παραμείνει στο θέατρο, αλλά η Λορίν Μπακόλ τον βοήθησε να λάβει τον πρώτο του κινηματογραφικό ρόλο στην ταινία του 1946 “Αμαρτωλές Γυναίκες” πλάι στην Μπάρμπαρα Στάνγουικ.
Ο παραγωγός της ταινίας Χαλ Ουόλις όδευε προς τη Νέα Υόρκη προκειμένου να βρει νέα ταλέντα κι η Λορίν Μπακόλ τον συμβούλεψε να επισκεφτεί τον Ντάγκλας που έκανε πρόβες για το θεατρικό έργο The Wind is Ninety. Ο Kirk Douglas πήρε το ρόλο ενός αδύναμου άνδρα που κυριεύεται από μια αδίστακτη γυναίκα. Ήταν ίσως ο μοναδικός τέτοιος ρόλος στην καριέρα του.
Το 1947 πρωταγωνίστησε στο «Αμάρτημα του Παρελθόντος» (1947) και μετά την κινηματογραφική μεταφορά του δράματος του Ευγένιου Ο’Νηλ «Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα» πλάι στις Ρόζαλιντ Ράσελ και Κατίνα Παξινού. Ο πρώτος πρωταγωνιστικός του ρόλος ήρθε το 1949, ως σύζυγος της Αν Σόδερν στην ταινία «Ένα Γράμμα σε Τρεις Γυναίκες». Την ίδια χρονιά κέρδισε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου στην ταινία Φλογισμένα Πάθη.
Το 1950 πρωταγωνίστησε στην ταινία του Μάικλ Κερτίζ “Η Γυναίκα των Χιμαίρων” μαζί με τη φίλη του Λορίν Μπακόλ και την Ντόρις Ντέι, καθώς και στην κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού του Τένεσι Γουίλιαμς «Ο Γυάλινος Κόσμος».
Ο ρόλος του πυγμάχου με την σκληρή καρδιά στην ταινία “Φλογισμένα Πάθη” του άνοιξε το δρόμο για την καταξίωση, η οποία ήρθε το 1951 με την ταινία του Γουίλιαμ Γουάιλερ “Αστυνομική Ιστορία”, όπου ο Kirk Douglas υποδύθηκε έναν σκληροτράχηλο αστυνομικό που πληροφορείται ότι η σύζυγός του έχει κάνει έκτρωση στο παρελθόν, καθώς και στην ταινία του Μπίλι Γουάιλντερ “Το Τελευταίο Ατού”, όπου ερμήνευσε το ρόλο ενός δημοσιογράφου χωρίς ηθικούς φραγμούς που εκμεταλλεύεται την είδηση του δράματος ενός ανθρακωρύχου παγιδευμένου στο ορυχείο που εργάζεται μετά από έκρηξη.
Κέρδισε ακόμη μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου στην ταινία του Βινσέντε Μινέλι “Η Ωραία και το Κτήνος”. Το 1954 έπαιξε στο «20 Χιλιάδες Λεύγες Κάτω από την Θάλασσα» και το 1956 κέρδισε την τρίτη και τελευταία του υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για τη σκιαγράφηση του Βίνσεντ βαν Γκογκ στην ταινία του Βινσέντε Μινέλι “Η ζωή ενός ανθρώπου”.
Το 1957, ο Kirk Douglas συνεργάστηκε για πρώτη φορά με τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ, γυρίζοντας μια από τις σημαντικότερες ταινίες της καριέρας του το “Σταυροί στο Μέτωπο”, ταινία με αντιμιλιταριστικό μήνυμα που διαδραματίζεται στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Douglas συνεργάστηκε άλλη μια φορά με τον Κιούμπρικ το 1960 στον Σπάρτακο. Η ταινία αυτή ήταν σημαντική και για ακόμη έναν λόγο: σηματοδότησε την επιστροφή του Ντάλτον Τράμπο στο Hollywood. Ο σεναριογράφος συγκαταλεγόταν ανάμεσα στους φιλοκομμουνιστές της Μαύρης Λίστας του Hollywood κι είχε εξωστρακιστεί από την πουριτανή κοινωνία. Συνέχισε να υπογράφει σενάρια για μεγάλες χολιγουντιανές παραγωγές χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα. Ο Douglas μεσολάβησε στο να πιστωθεί κανονικά το όνομά του στους τίτλους έναρξης της ταινίας.
To… τιμητικό Όσκαρ μετά από 50 χρόνια καριέρας
Παρά τις τρεις υποψηφιότητες για Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου, ο Kirk Douglas δεν κέρδισε ποτέ το χρυσό αγαλματίδιο. Το 1996 η ακαδημία τον βράβευσε με Τιμητικό Όσκαρ για τη συνολική συνεισφορά στην 7η τέχνη. Τον Ιανουάριο του 1981 έλαβε από τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Τζίμι Κάρτερ το Μετάλλιο της Ελευθερίας.
Για τη συμβολή του στη βιομηχανία κινηματογράφου, ο Douglas έχει ένα αστέρι στο νούμερο 6263 της Λεωφόρου της Δόξας του Hollywood. Το αστέρι του στη Λεωφόρο της Δόξας είναι ένα από τα τέσσερα που έχουν κλαπεί (μαζί με εκείνα των Τζέιμς Στιούαρτ, Γκρέγκορι Πεκ και Τζιν Όντρι) κι έχουν έπειτα αντικατασταθεί.
Η σχέση του με την Ελλάδα
Το 1964, ο Kirk Douglas περιόδευσε σε ελληνικά χωριά ως πρεσβευτής καλής θελήσεως. Απεσταλμένος του Σχεδίου Μαθητικών Συσσιτίων.
Επισκέφτηκε σχολεία, μίλησε και για τη δική του παιδική ηλικία, τονίζοντας ότι και εκείνος έπαιρνε σχολικό συσσίτιο και για “το χρέος της ανθρωπότητας στον ελληνικό πολιτισμό”.
Οι δημοσιογράφοι τον βρήκαν προσηνή και ευφυή. Στην Αθήνα συνομίλησε με τους φοιτητές στο πανεπιστήμιο, έδωσε διαλέξεις, φωτογραφήθηκε με τη γυναίκα του στην Ακρόπολη και αποχώρησε ύστερα από ολιγοήμερη παραμονή.
