Του ΓΑΔ
Με επαγρύπνηση από τις Ένοπλες Δυνάμεις στο Αιγαίο, στον Έβρο και στην ευρύτερη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, αλλά και με ψυχραιμία, όπως και με έντονη διπλωματική κινητικότητα και διεθνοποίηση του ζητήματος των απειλών της Τουρκίας, απαντά η Αθήνα στην κλιμακούμενη προκλητικότητα της Άγκυρας. Η Ελλάδα επιδίδεται ήδη άλλωστε σε έναν μαραθώνιο ενημέρωσης της διεθνούς κοινότητας, με τις αλλεπάλληλες διμερείς επαφές του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, στις οποίες θέτει το ζήτημα στους ομολόγους του, κινητοποιώντας παράλληλα όλες τις πρεσβείες και τις μόνιμες αντιπροσωπείες σε διεθνείς οργανισμούς για τη στήριξη των ελληνικών θέσεων.
Δένδιας: Στην τουρκική προκλητικότητα απαντάμε με σύνεση και ψυχραιμία
Η Αθήνα καθιστά ξεκάθαρο ότι η ίδια δεν προκαλεί κανέναν, αλλά ούτε και πρόκειται να ανεχθεί οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια, ακόμη και σε μικρό νησί του Αιγαίου με μικρό πληθυσμό. Αυτό το νόημα είχε και η επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ψέριμο, με την οποία έστειλε ευανάγνωστο μήνυμα στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου.
Τι αποκάλυψε ο Μητσοτάκης σε ψαρά στην Ψέριμο για τον Ερντογάν
Με οδηγό τη συγκεκριμένη τακτική, η Ελλάδα αντιδρά με προσεκτικά βήματα, καθώς, όπως είναι γνωστό, υπερβολική συγκέντρωση δυνάμεων, στη συγκεκριμένη περίπτωση μονάδων επιφανείας (πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού) δημιουργεί από μόνη της συνθήκες «ατυχήματος» σε μία θαλάσσια περιοχή. Εξυπακούεται βεβαίως ότι η χώρα μας δεν πρόκειται να μείνει άπραγη ούτε αν π.χ. η Τουρκία στείλει γεωτρύπανο σε περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας ή εντός των χωρικών υδάτων.
Πού το πάει ο Ερντογάν;
Οι ρητορικές εξάρσεις βέβαια της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας και του ίδιου του Προέδρου της γειτονικής χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι ένα καινούριο φαινόμενο. Και η απάντηση στο ερώτημα «πού το πάει ο Ερντογάν» είναι όπως λένε χαριτολογώντας στην Αθήνα η «απάντηση στο ερώτημα του ενός εκατομμυρίου». Στην πραγματικότητα ουδείς μπορεί να είναι βέβαιος με τις προθέσεις και πιθανόν να μη γνωρίζει πιθανότατα ούτε ο… ίδιος, ζυγίζοντας σε καθημερινή βάση όλα τα δεδομένα. Άλλωστε, όπως και στην περίπτωση Πούτιν, οι επιλογές δεν είναι κατ’ ανάγκη ορθολογικές και στηρίζονται σε προσωπικές επιλογές ή σε «διαβούλευση» με έναν κύκλο εξαιρετικά εμπίστων συνεργατών, που ο ρόλος τους όμως είναι… να συμφωνούν.
Ερντογάν: Δε θα κάνω και εγώ το λάθος να αφήσω τα νησιά στην Ελλάδα
Δεν αποκλείεται πάντως η μόνιμη καχυποψία του Ερντογάν μετά το πραξικόπημα του 2016 ότι οι ΗΠΑ σχεδιάζουν όχι μόνο την πολιτική αλλά και τη φυσική του εξόντωση στη συγκεκριμένη περίπτωση να λειτουργεί ανασχετικά για την κλιμάκωση των προκλήσεων, παρά τη ρητορική του. Ο λόγος ότι αν κάτι τέτοιο ευσταθεί, ο Λευκός Οίκος κάθε άλλο παρά θα μείνει απαθής σε μία σύγκρουση με υπαιτιότητα της Τουρκίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο τελευταίος γύρος παραληρηματικών επιθέσεων κατά της Ελλάδας ξεκίνησε ακριβώς μετά την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και το χειροκρότημά του από το Κογκρέσο. Η διευρυμένη αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Ελλάδα με τη νέα συμφωνία και η βάση στην Αλεξανδρούπολη είναι επίσης παράγοντας που δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Σημαντική παράμετρος και η συμφωνία αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας – Γαλλίας, σύμφωνα με την οποία το Παρίσι θα πρέπει να σπεύσει σε βοήθεια της χώρας μας αν δεχθεί επίθεση. Το τελευταίο που θα ήθελε να δει η Τουρκία στο Αιγαίο σε μια στιγμή κρίσης, είναι το «Σαρλ Ντε Γκωλ», το θηριώδες αεροπλανοφόρο της Γαλλίας.
Αυτό που επίσης μπορεί να συγκρατήσει τον Ερντογάν είναι ότι σε μια συγκυρία που η διεθνής κοινή γνώμη είναι εξαιρετικά ευαισθητοποιημένη με το ζήτημα των παραβιάσεων της εθνικής κυριαρχίας από μία άλλη χώρα, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η ΕΕ θα είναι αδύνατον να «καταπιεί» μια επίθεση κατά κράτους μέλους της. Ακόμη και η Γερμανία π.χ., μια χώρα που είναι υπέρμαχος των «ίσων αποστάσεων», θα αναγκαστεί να αντιδράσει, όπως ήδη πράττει με τις τουρκικές προκλήσεις, καθώς σε διαφορετική περίπτωση το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα κινδυνέψει με κατάρρευση. Το εξώφυλλο του Le Point με τους Ερντογάν και Πούτιν μαζί και τον τίτλο «Διαβολικοί» είναι ενδεικτικό της εικόνας που υπάρχει σήμερα για τον Τούρκο Πρόεδρο.
Από την άλλη πλευρά το γεγονός ότι η Ελλάδα τα αμέσως επόμενα χρόνια θα έχει ενισχύσει σημαντικά το οπλοστάσιο της, με νέα Ραφάλ που θα προστεθούν στα 6 υπάρχοντα και με υπερσύγχρονες φρεγάτες Μπελαρά, όταν είναι κλειστή για την Τουρκία όχι μόνο η πρόσβαση στο πρόγραμμα των F - 35 αλλά και στον εκσυγχρονισμό των F – 16, ίσως να βάζει σε άλλου είδους «πειρασμούς» τον Τούρκο Πρόεδρο.
Προσοχή στις παγίδες
Για τον ίδιο λόγο δεν είναι λίγοι όσοι εκτιμούν στην Ελλάδα ότι ο Ερντογάν ενδέχεται να επιδιώξει μέσω της κλιμάκωσης της κρίσης ένα «λάθος» που θα το χρεώσει στην Ελλάδα, όπως μία σύγκρουση μεταξύ πολεμικών πλοίων π.χ. την οποία θα παρουσιάσει σαν σκόπιμο εμβολισμό, για να χρεώσει στην Αθήνα μία επιθετική κίνηση.
Η αλήθεια είναι όμως ότι στο αντίστοιχο περιστατικό τον Αύγουστο του 2020 με την ελληνική φρεγάτα «Λήμνος», τις ημέρες του «κυνηγητού» του Ορούτς Ρέις, να βγάζει «νοκ άουτ» την τουρκική φρεγάτα Κεμάλ Ρέις, κατά τη σύγκρουση στη διάρκεια ελιγμού, η Άγκυρα δεν αντέδρασε με περαιτέρω κλιμάκωση της κρίσης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το ίδιο θα συμβεί και στο μέλλον.
Νέα τουρκική πρόκληση μέσα από το Oruc Reis: Κανένας εκφοβισμός ανεκτός!
Τα σενάρια και το ενδεχόμενο προβοκάτσιας
Οι οδηγίες στις Ένοπλες Δυνάμεις είναι σαφείς: περιφρούρηση της εθνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων, αλλά με ψυχραιμία και χωρίς να προσφέρουν την αφορμή σε κάποια «προβοκάτσια» από πλευράς Τουρκίας. Εξυπακούεται βεβαίως ότι καμία «ψυχραιμία» δεν πρόκειται να υπάρξει στην περίπτωση επιθετικής ενέργειας, όπως μία απόπειρα κατάληψης μικρού νησιού και βραχονησίδας, εντός της ελληνικής επικράτειας.
Πιο «μπερδεμένο» σενάριο είναι η Τουρκία να αποφύγει επιθετική ενέργεια στο Αιγαίο, αλλά να το επιδιώξει στην Νοτιο – Ανατολική Μεσόγειο, στην περιοχή του Καστελόριζου ή νότια της Κρήτης, Και στις συγκεκριμένες περιπτώσεις όμως υπάρχουν ήδη έτοιμα τα σχέδια αντίδρασης της Ελλάδας, ανάλογα με την περίπτωση.
Μέχρι στιγμής πάντως δεν υπάρχει αξιόλογη δραστηριότητα επί του «πεδίου», πλην των υπερπτήσεων και των παραβιάσεων με κυρίως μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Και αυτό που ελπίζουν στα Υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας στη χώρα μας είναι να παραμείνει στα όρια των λεκτικών διαξιφισμών η ένταση, χωρίς να ανοίξει η «πόρτα του φρενοκομείου», όπως έλεγε ο Γεώργιος Παπανδρέου, για το τι θα επακολουθήσει σε μια πολεμική σύρραξη Ελλάδας - Τουρκίας...
