Στον πρώτο όροφο μιας πολυκατοικίας στην πλατεία Κουμουνδούρου στου Ψυρρή, η οποία μεταξύ άλλων στεγάζει βιομηχανίες υφασμάτων, χαρτικών, αποθήκες κινέζικων ρούχων, εργαστήριο φωτογραφίας, άνθρωποι χωρίς ακοή ανεβαίνουν στο σανίδι παρέα με ακούοντες ηθοποιούς και παραδίδουν μαθήματα πολιτισμού και ισότητας.
Πρόκειται για το Θέατρο Κωφών Ελλάδος που ιδρύθηκε το 1983, με πρωτοβουλία του Στρατή και της Νέλλης Καρρά. Τα πρώτα δέκα χρόνια λειτουργίας του φιλοξενούνταν σε διάφορες θεατρικές σκηνές της Αθήνας ενώ το 1994 απόκτησε μόνιμη στέγη στην καρδιά της Αθήνας.
Στόχος του ΘΚΕ είναι η διάδοση της νοηματικής γλώσσας, η σχέση νοηματικής και ομιλουμένης γλώσσας και τέλος η ενσωμάτωση κωφών και ακουόντων καλλιτεχνών.
Το star.gr βρέθηκε εκεί και παρακολούθησε την παράσταση «Το νησί των σκλάβων». Μίλησε με τους συντελεστές και βίωσε μια οπτικοακουστική εμπειρία που ξεπερνά διαχωρισμούς και προκαταλήψεις.
Πρόκειται για μία παράσταση στην οποία σε αντίθεση με παλιότερα, κωφοί και ακούοντες ηθοποιοί μοιράζονται επί σκηνής τους ίδιους ρόλους και τους ερμηνεύουν σε μια ιδιαίτερη φόρμα διπλής διανομής. Εδώ όλοι είναι πρωταγωνιστές και λέξεις όπως ισότητα, δικαίωμα, σεβασμός στην διαφορετικότητα, πολιτισμός και δημοκρατία παίρνουν σάρκα και οστά.
Πήγαμε εκεί την Παρασκευή το βράδυ. Το θέατρο ήταν κατάμεστο και το κοινό αποτελούσαν κωφοί αλλά και ακούοντες. Όλοι παρακολουθούσαν με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον την παράσταση ενώ τα στιγμιότυπα που προκάλεσαν αυθόρμητο γέλιο πολλά! Οι ερμηνείες των ηθοποιών ήταν εκπληκτικές. Το χειροκρότημα στο τέλος της παράστασης δικαίωσε τους κόπους και την αγωνία τους.
«Η τέχνη καλλιεργεί συνειδήσεις, αισθητική, ομορφιά»
«Η παράσταση είναι η συλλογική αφήγηση ενός μύθου, μίας ιστορίας. Το Θέατρο Κωφών είναι ένα μέσο διεκδίκησης και αναγνώρισης της νοηματικής γλώσσας από θέση ισχύος για τους κωφούς ηθοποιούς. Έτσι έχουν την ευκαιρία να μας δείξουν τον κόσμο μέσα από τα δικά τους μάτια. Έχουν ανάγκη να μας πουν ότι δεν θέλουν να μιμούνται τους ακούοντες για να είναι αρεστοί. Έχουν τη δική τους γλώσσα που είναι η νοηματική», μας λέει αποκλειστικά η ιδρυτής του, Νέλλη Καρρά. «Στην Ελλάδα δεν υπάρχει παιδεία, δεν υπάρχει η σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων. Για το λόγο αυτό πολλές φορές συγχέεται η νοημοσύνη με τη γλώσσα. Ένας κωφός δεν υστερεί σε τίποτα με έναν ακούοντα».
«Η τέχνη καλλιεργεί συνειδήσεις, αισθητική, ομορφιά. Θα πρέπει να δημιουργούμε χώρους οι οποίοι καλλιεργούν το πνεύμα της συμμετοχής και όχι του αποκλεισμού. Όποιος έρχεται στο Θέατρο Κωφών, έρχεται για να δει μια πραγματικά καλή παράσταση. Εδώ ο κάθε ένας έχει την προσωπικότητά του, την εκφραστικότητά του. Δεν εκπαιδεύονται για να μοιάζουν στους ακούοντες. Εδώ οι ηθοποιοί συνυπάρχουν επί σκηνής», προσθέτει με νόημα.
Στη συνέχεια μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη της παράστασης, Βασίλη Βηλαρά, απόφοιτο της δραματικής σχολής «Αρχή-Νέλλη Καρρά». Σκηνοθετεί παραστάσεις για το Θέατρο Κωφών από το 2011 και όπως εξήγησε στο star.gr, αυτό απαιτεί πολύ δουλειά και προσπάθεια. «Οι κωφοί έχουν άλλη κουλτούρα και άλλες απαιτήσεις. Για εκείνους η έκφραση περνά μέσα από τη γλώσσα τους. Οι πρόβες μπορεί να κρατήσουν για κάθε παράσταση μέχρι και 9 μήνες. Πρώτα δουλεύουμε με τους κωφούς ηθοποιούς», σημειώνει.
«Εγώ μεταφέρω το έργο στη νοηματική γλώσσα και με τη βοήθεια του Βασίλη βρίσκουμε το κατάλληλο ύφος και την εκφραστικότητα που πρέπει να έχει ο κωφός ηθοποιός», συμπληρώνει η Σοφία Ρομπόλη, διερμηνέας της παράστασης και υπεύθυνη για τον χρονισμό όλων των ηθοποιών. «Αρχικά κάνω διερμηνεία του κειμένου στους κωφούς. Στη συνέχεια γίνεται σύγκριση των δύο γλωσσών, δηλαδή απόδοση στη νοηματική. Τότε γίνεται ο χρονισμός και με τους ακούοντες ηθοποιούς οι οποίοι δεν γνωρίζουν τη νοηματική γλώσσα αλλά ατακάρουν πάνω στους κωφούς. Ειδικά όμως από την φετινή παράσταση ο ακούων ηθοποιός δεν ακολουθεί απλά τον κωφό αλλά ουσιαστικά κάθε ρόλος είναι ιδωμένος από δύο διαφορετικές οπτικές (από δύο ανθρώπους, έναν κωφό έναν ακούοντα)», συμπληρώνει.
«Αν δεν είσαι αρτιμελής το κράτος σου απαγορεύει να εγγραφείς σε δραματική σχολή»
Η κυρία Ρομπόλη μας εξηγεί επίσης δύο παράδοξα. Το ένα είναι ότι στην εκπαίδευση των κωφών πολύ πρόσφατα μπήκε στα σχολεία η νοηματική γλώσσα! «Παλιότερα σχεδόν όλη η εκπαίδευση γινόταν στον προφορικό λόγο και τα κωφά παιδιά αναγκάζονταν να προφορίσουν. Σε κανένα σχολείο δεν υπάρχει οργανική θέση διερμηνέα. Οι καθηγητές άρχισαν να είναι υποχρεωμένοι να μαθαίνουν την νοηματική μετά το νόμο του Αρσένη το 2000. Πολύ πρόσφατα δηλαδή. Και όλο αυτό γιατί πίστευαν ότι αν το παιδί μάθει να νοηματίζει θα παρατήσει τη γλώσσα του. Κάτι που ήταν εντελώς λάθος.
Για να γίνει κάποιος δίγλωσσος θα πρέπει να έχει τη γλώσσα-βάση για παράδειγμα ελληνικά κα πάνω σε αυτή να χτίσει μια ξένη γλώσσα. Στην περίπτωση των κωφών θα έπρεπε η γλώσσα-βάση να είναι η νοηματική και από πάνω να μάθει να χτίζει την ομιλουμένη. Όμως αυτό δεν γινόταν! Το θέμα ήταν ο κωφός να γίνει σαν τον ακούοντα. Έτσι το παιδί μάθαινε να λέει μήλο χάνοντας το εννοιολογικό κομμάτι. Δεν ήξερε πχ. τι σημαίνει ευτυχία»!
Το δεύτερο παράδοξο το οποίο μας αναφέρει, είναι ότι υπάρχει προεδρικό διάταγμα σύμφωνα με το οποίο για να γραφτεί κάποιος σε δραματική σχολή πρέπει να είναι αρτιμελής! «Ένα προεδρικό διάταγμα που λέγεται λειτουργία των δραματικών σχολών το οποίο είναι πανάρχαιο του 1904 νομίζω, λέει ότι στις δραματικές σχολές επιτρέπεται η φοίτηση αρτιμελών και ημεδαπών»!
«Θέλω να έχω δικαίωμα στην τέχνη»
Μάλιστα σε αυτό το αχαρακτήριστο διάταγμα αναφέρεται και ο Απόστολος Γιαννόπουλος, ο οποίος είναι κωφός και ασχολείται με την υποκριτική εδώ και 30 χρόνια. Όμως παρ’ όλ’ αυτά το κράτος του στερεί το δικαίωμα της εγγραφής σε κάποια δραματική σχολή ώστε να μπορεί να έχει ένσημα από τα τόσα χρόνια δουλειάς, όπως συμβαίνει σε έναν ηθοποιό ο οποίος έτυχε να γεννηθεί με την ακοή του!
«Είναι απαράδεκτο αυτό που συμβαίνει. Το κράτος απουσιάζει. Θέλω και εγώ σαν άνθρωπος να έχω το δικαίωμα να σπουδάσω ηθοποιός. Επίσης θέλω να μπορώ να βγαίνω το Σάββατο και να παρακολουθώ παραστάσεις. Επιτέλους να υπάρχει επί σκηνής διερμηνέας να μπορούμε και εμείς να έχουν δικαίωμα στην τέχνη. Ηθοποιός σημαίνει ευθύνη, συνέπεια, ήθος. Θέλουμε να διαδώσουμε τη νοηματική η οποία είναι μια γλώσσα με συντακτικό και γραμματική. Διεκδικούμε το αυτονόητο».
Ο Πάνος Κατσής, που παίζει εκπληκτικά και εκείνος στην παράσταση, είναι κωφός από κωφούς γονείς. Είχε την τύχη να μάθει στο σπίτι του την νοηματική γλώσσα την οποία στη συνέχεια μάθαινε στους συμμαθητές του στο διάλειμμα. «Δεν καταλαβαίναμε στην τάξη τους καθηγητές και μέναμε πίσω», εξηγεί στο star.gr.
«Η μητρική μας γλώσσα είναι η νοηματική και ότι και αν γίνει εμείς στο τέλος θα νοηματίσουμε»
Η Φωτεινή Ταχά, είναι κωφή ηθοποιός από κωφούς γονείς και έχει και εκείνη κωφά παιδιά. «Τα κωφά παιδιά από ακούοντες ηθοποιούς τρέχουν σε γιατρούς γιατί υπάρχει η αντίληψη πως αν το παιδί νοηματίσει, η νοημοσύνη του θα παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα. Για αυτό θέλουν να το κάνουν να μιλήσει! Εμάς όμως η μητρική μας γλώσσα είναι η νοηματική και ότι και αν γίνει εμείς στο τέλος θα νοηματίσουμε», αναφέρει.
Ο Κώστας Μητσιόπουλος (κωφός ηθοποιός), ασχολείται με το Θέατρο Κωφών τους τελευταίες 8 μήνες. «Μου έλεγαν οι φίλοι μου να έρθω γιατί είμαι θεατρικός και τελικά το αποφάσισα. Νιώθω ελεύθερος που τόλμησα να κάνω αυτό που ονειρευόμουν. Η συμμετοχή μου στην παράσταση μου έδωσε αυτοπεποίθηση. Πίστεψα στον εαυτό μου»!
«Μαθαίνεις να κοιτάζεις τον άλλον στα μάτια όταν του μιλάς. Κάτι που εμείς οι ακούοντες ξεχνάμε στην καθημερινότητά μας»
«Εμείς θεωρούμε πως έχουμε κερδίσει πάρα πολλά πράγματα από την συνύπαρξή μας στην σκηνή με κωφούς ηθοποιούς. Είδαμε πως μπορείς να εκφράσεις κάτι με πολλούς τρόπους. Είναι σαν να αλληλοσυμπληρωνόμαστε. Το κέρδος βέβαια είναι μεγάλο και εκτός σκηνής. Το Θέατρο Κωφών είναι ένας μεγεθυντικός φακός σε αυτό που είναι το θέατρο…. στο μαζί!», λένε η Χριστίνα Ροκαδάκη και η Βασιλική Σουρρή (ακούοντες ηθοποιοί).
«Με τη συμμετοχή σου σε μία τέτοια παράσταση, οξύνεται η αντίληψή σου. Μαθαίνεις να συνυπάρχεις. Εγώ όταν ήθελα να μιλήσω για παράδειγμα στον Απόστολο, δεν μπορούσα να τον φωνάξω. Έπρεπε να τον ψάξω, να τον πλησιάσω. Μαθαίνεις να κοιτάζεις τον άλλον στα μάτια όταν του μιλάς. Κάτι που εμείς οι ακούοντες ξεχνάμε στην καθημερινότητά μας», υπογραμμίζει η Βασιλική.
Τα φώτα άρχισαν να σβήνουν. Η συζήτηση με όλα τα παιδιά έφτασε στο τέλος της.
«Μέχρι και τον χώρο αυτό εμείς τον πληρώνουμε», μου λέει η Σοφία καθώς κλειδώνει την πόρτα…
Τα συναισθήματα μετά από αυτή την συνέντευξη πολλά. Αρχικά θυμός για το ότι σε αυτή τη χώρα είναι ρατσιστικό το ίδιο το κράτος το οποίο μιλά για «το αυγό του φιδιού» ενώ καλλιεργεί αποκλεισμούς! Παράλληλα όμως ένιωσα θαυμασμό για τους ανθρώπους που γνώρισα, για το ήθος τους, για την επιμονή τους να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα αλλά και για το αστείρευτο ταλέντο τους επί σκηνής.
Αξίζει να πάτε σε αυτήν την παράσταση. Θα γίνετε καλύτεροι άνθρωποι!
*Δείτε ένα απόσπασμα από την παράσταση.
Info
Θέατρο Κωφών Ελλάδος
Σαχτούρη 8-10, Πλατεία Κουμουνδούρου
Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή, 21:15
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 3214708 και 6945390799 | Κρατήσεις (μόνο με sms): 6981167502
Είσοδος: 10 ευρώ, 7 ευρώ φοιτητές, άνεργοι, 5 ευρώ μαθητικό. Διάρκεια: 60 λεπτά
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση: Μαριάννα Κάλμπαρη
Σκηνοθεσία: Βασίλης Βηλαράς
Διερμηνεία/χρονισμός: Σοφία Ρομπόλη
Φωτισμοί: Ανδριάνα Δακανάλη
Σκηνικά/Κοστούμια: Βασίλης Βηλαράς
Φωτογραφίες: Γκέλυ Καλαμπάκα
Βίντεο: Αλέξανδρος Βηλαράς
Βοηθοί σκηνοθέτη: Βούλα Βερδελή, Άννα Παπαδάκη
Κωφοί ηθοποιοί: Απόστολος Γιαννόπουλος, Πάνος Κατσής, Κώστας Μητσιόπουλος, Μάρθα Μπάμπη, Φωτεινή Ταχά
Ακούοντες ηθοποιοί: Σοφία Καρρά, Ιάσων Bitter Κουρούνης, Ονησίφορος Ονησιφόρου, Χριστίνα Ροκαδάκη, Βασιλική Σουρρή
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
