Μια γνωστή παροιμία θέλει τον γάιδαρο να απαντά, όταν τον ρώτησαν φορτωμένο για το αν προτιμά να πάει από την ανηφόρα ή την κατηφόρα, «χάθηκε ο ίσιος δρόμος;».
Τι σχέση μπορεί να έχει μια σοφή παροιμία με το περιστατικό της επίθεσης στον Γιάννη Μπουτάρη στη Θεσσαλονίκη; Μεγάλη.
Διότι για άλλη μία φορά φάνηκε ότι στην Ελλάδα ακόμη παλεύουμε για να γίνει πραγματικά κοινή, η κοινή λογική. Αλλά και για να βρούμε το μέτρο.
Όσον αφορά το περιστατικό, η εικόνα της αυτοδικίας (θα πρέπει να) ενεργοποιεί τα δημοκρατικά αντανακλαστικά κάθε ανθρώπου. Η, δε, εικόνα του ξυλοδαρμού ενός 76χρονου από μία ομάδα ανθρώπων (θα πρέπει να) προκαλεί απόλυτη ανατριχίλα. Χωρίς «ναι, αλλά».
Όταν, όμως, ως κοινωνία μάθαμε ενίοτε να κλείνουμε το μάτι στη βία «γιατί σε κάποιους αξίζει», τότε δε θα πρέπει να μας προκαλεί ούτε σοκ, ούτε να μας αιφνιδιάζει. Σπείραμε «δικαιολογημένο ξέσπασμα» και τώρα θερίζουμε «τραμπούκους».
Εδώ, όμως, έρχεται η δεύτερη όψη του ίδιου νομίσματος. Η οποία αφορά (και) τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης. Προς Θεού, και θέλω να γίνω ξεκάθαρος, όχι για να ειπωθεί ένα «αλλά» για την επίθεση που δέχθηκε, η οποία ντροπιάζει κάθε πολίτη και πρέπει να τύχει παραδειγματικής τιμωρίας από τις αρχές.
Ο κ. Μπουτάρης, μέρος και αυτός της κοινωνίας αλλά και του πολιτικού συστήματος, έχει υιοθετήσει και ο ίδιος τη βία. Όχι τη φυσική. Τη λεκτική.
Η αναφορά που είχε κάνει ο δήμαρχος στους Πόντιους είναι, όπως και να το κάνουμε, εμετική. Μπορεί ο ίδιος όντως να «χέστηκε» (δική του έκφραση) για τη γενοκτονία των Ποντίων. Για τον μαρτυρικό θάνατο που βρήκαν χιλιάδες Έλληνες Πόντιοι σε φρικιαστικές «λευκές» πορείες θανάτου από τους Νεότουρκους. Για τα δεινά που υπέστησαν χιλιάδες οικογένειες, που κυνηγήθηκαν με λύσσα και τελικά ξεριζώθηκαν από τον τόπο των προγόνων τους. Μπορεί να τα θεωρεί όλα αυτά λεπτομέρειες του παρελθόντος. Και φυσικά, αν αυτό θέλει, μπορεί ακόμη και να θαυμάζει τον σφαγέα των Ελλήνων, Μουσταφά Κεμάλ.
Πρόβλημά του. Ας πιστεύει ό,τι θέλει και ας κριθεί πολιτικά για τα «πιστεύω» του. Προσωπικά - όπως και σε πολλά άλλα - διαφωνώ μαζί του και σε αυτό. Ωστόσο, δεν μπορώ να αντιληφθώ γιατί επιλέγει να εκφραστεί (και μάλιστα από δημόσιο αξίωμα) με τέτοιον τρόπο, που να προσβάλλει βίαια τη μνήμη νεκρών και ζωντανών και την εθνική συνείδηση.
Προφανώς, ο κ. Μπουτάρης δεν είναι μόνος του. Η γλώσσα που χρησιμοποίησε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης είναι ένα μικρό κομμάτι ενός πολύ μεγαλύτερου παζλ. Ένα μεγάλο τμήμα του πολιτικού συστήματος της χώρας, εδώ και πολλά χρόνια, έχει υιοθετήσει τη λεκτική βία, η οποία στον καιρό της οικονομικής κρίσης βρήκε το κατάλληλο λίπασμα (δηλαδή, το κατάλληλο κοινό) για να ανθίσει. Με αποτέλεσμα, ο πολιτικός λόγος στην Ελλάδα να διακρίνεται πλέον – με εξαιρέσεις, φυσικά - από μία πρωτοφανή χυδαιότητα.
Το πραγματικά δυσάρεστο, όμως, είναι πως τα κοινωνικά αντανακλαστικά αντιδρούν ολοένα και λιγότερο και ολοένα πιο ήπια. Που δείχνει ότι σε έναν βαθμό έχουμε αποδεχθεί αυτή τη χυδαιότητα.
Γιατί; Μα η απάντηση είναι απλή: γιατί «σε κάποιους αξίζει»! Τόσο απλά και θλιβερά. Και τόσο επικίνδυνα, εάν δε βάλουμε επειγόντως φρένο. Και στους μεν και στους δε.
