Η προκήρυξη πρόωρων εκλογών για τις 7 Ιουλίου έφερε στο προσκήνιο ένα σενάριο που συμβαίνει μία φορά… στα 100 χρόνια: να έχουμε εκλογές τον Αύγουστο.
Οι εκλογές που θα γίνουν σε περίπου έναν μήνα είναι -με τα σημερινά δεδομένα- οι τελευταίες εκλογές που θα γίνουν με μπόνους στο πρώτο κόμμα.
Από εκεί και πέρα ισχύει η απλή αναλογική, το οποίο σημαίνει ότι ο σχηματισμός κυβέρνησης θα απαιτεί οπωσδήποτε συνεργασίες δύο, τριών ή και περισσότερων κομμάτων, καθώς θεωρείται απίθανο να δούμε ποσοστά 50+% για ένα μόνο κόμμα.
Τι κρύβει η απόφαση της κυβέρνησης για εκλογές στις 7 Ιουλίου
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ξεκαθαρίσει ότι η κυβέρνησή του θα καταργήσει αμέσως την απλή αναλογική, φέρνοντας «έναν εκλογικό νόμο, ο οποίος θα είναι δίκαιος και θα εξασφαλίζει κυβερνησιμότητα».
Για να γίνει αυτό, όμως, θα πρέπει είτε να πετύχει αυτοδυναμία, είτε να κάνει κυβέρνηση συνεργασίας με άλλο κόμμα.
Το κλειδί της αυτοδυναμίας
Το κλειδί της αυτοδυναμίας βρίσκεται στα μικρά κόμματα. Για κάθε 1% στα κόμματα που μένουν εκτός Βουλής, κατεβαίνει κατά 0,4% ο πήχης της αυτοδυναμίας για το πρώτο κόμμα.
Αν πάρουμε ως βάση το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, στη Βουλή θα έμπαιναν έξι κόμματα και η Νέα Δημοκρατία θα μπορούσε να πάρει αυτοδυναμία, φτάνοντας τις 154 - 155 έδρες. Θα μπορούσε, λοιπόν, να σχηματίσει κυβέρνηση απροβλημάτιστα και να αλλάξει τον εκλογικό νόμο, καταργώντας την απλή αναλογική.
Αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι η αλλαγή του εκλογικού νόμου με πλειοψηφία άνω των 151 βουλευτών, δεν έχει άμεση ισχύ, αλλά από τις μεθεπόμενες εκλογές. Ωστόσο, εάν στηρίξει την αλλαγή του εκλογικού νόμου μία πλειοψηφία άνω των 200 βουλευτών (τουλάχιστον τα 2/3 της Βουλής), τότε η ισχύς είναι άμεση, δηλαδή από τις επόμενες εκλογές.
Το σενάριο για… «καυτές» εκλογές τον Αύγουστο
Ο αντιπρόεδρος της ΝΔ Άδωνις Γεωργιάδης εκτίμησε προ ολίγων εβδομάδων ότι εάν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση στις επόμενες εκλογές, τότε (λόγω απλής αναλογικής) «θα έχουμε σταθερή κυβέρνηση το 2200».
Σε περίπτωση που η Νέα Δημοκρατία δεν καταφέρει αυτοδυναμία από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου, θα επιδιώξει συνεργασία με άλλα κόμματα (εκτός του ΣΥΡΙΖΑ) για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Σε κάθε περίπτωση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι θα επιδιώξει συνεργασίες, ακόμη κι αν πετύχει αυτοδυναμία.
Ωστόσο, το Κίνημα Αλλαγής απέρριψε μόλις χθες -δια στόματος της Φώφης Γεννηματά- την πιθανότητα μετεκλογικής συνεργασίας με τη Νέα Δημοκρατία.
Αν υποτεθεί ότι στις εκλογές μπαίνουν στη Βουλή τα κόμματα που εξέλεξαν ευρωβουλευτή, τότε μένουν για πιθανή κυβερνητική συνεργασία η Χρυσή Αυγή, το ΚΚΕ και η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου.
Φυσικά, η πρώτη επιλογή αποκλείεται ακόμη και για τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Ωστόσο, φαντάζει απίθανος και ο σχηματισμός κυβέρνησης ΝΔ-ΚΚΕ (ακόμη και για ιστορικούς λόγους), αλλά και ΝΔ-Ελληνικής Λύσης (λόγω ακραίων θέσεων του κ. Βελόπουλου).
Σε μία τέτοια περίπτωση, θα ήταν μονόδρομος οι επαναληπτικές εκλογές, οι οποίες θα γίνονταν σε μήνα Αύγουστο για πρώτη φορά εδώ και 91 χρόνια, καταστρέφοντας τα περίφημα «μπάνια του λαού».
Η τελευταία φορά που οι Έλληνες είχαν ψηφίσει…. με μαγιό ήταν το μακρινό 1928, όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε αντιμετωπίσει τον Παναγή Τσαλδάρη, πετυχαίνοντας ευρεία νίκη με ποσοστό 46,94% έναντι 23,94%.
Έκτοτε, έχουν μεσολαβήσει 32 βουλευτικές εκλογές (χωρίς να υπολογίζονται οι επαναληπτικές στη Β' Αθηνών το 1992), αλλά καμία δεν έγινε στην κορύφωση του καλοκαιριού.
Ο κίνδυνος ακυβερνησίας και το σενάριο της κυβέρνησης ανοχής
Όπως είναι λογικό, η απλή αναλογική (εάν εφαρμοστεί) ή θα φέρει νέα κουλτούρα κυβερνητικών συνεργασιών ή θα εγκαινιάσει περίοδο μεγάλης πολιτικής αναταραχής, σε καιρό που η χώρα χρειάζεται πολιτική σταθερότητα.
Ένα «τραβηγμένο» σενάριο, που τα κόμματα δε θέλουν να συζητούν, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, είναι το σενάριο της κυβέρνησης ανοχής, το οποίο είχε ακουστεί και πριν τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015.
Σε περίπτωση, δηλαδή, που η Νέα Δημοκρατία δεν εξασφαλίσει αυτοδυναμία, αλλά παράλληλα δεν καταφέρει και μετεκλογική συνεργασία με κάποιο κόμμα, να σχηματίσει κυβέρνησης ανοχής. Παραδείγματος χάριν, στην περίπτωση που εκλέξει η ΝΔ 145 βουλευτές, μπορεί -βάσει του άρθρου 84 παράγραφος 6 του Συντάγματος- να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης, εάν απουσιάσουν τουλάχιστον 11 βουλευτές της αντιπολίτευσης από την ψηφοφορία. Με αυτό τον τρόπο θα απομένουν 144 βουλευτές στην αντιπολίτευση για να καταψηφίσουν.
Το ακραίο αυτό σενάριο θα μπορούσε μάλλον να υπάρξει μόνο με το σκεπτικό της κυβέρνησης ειδικού σκοπού, για την αλλαγή του εκλογικού νόμου, είτε με 151 είτε με 200 ψήφους, ώστε να οδηγηθούμε ξανά σε εκλογές το φθινόπωρο.
