Πόση Ευρώπη αντέχουν οι πολίτες μετά τη δίχως προηγούμενο κρίση του κορωνοϊού; To Eυρωπαϊκό οικοδόμημα φάνηκε αντάξιο των προσδοκιών τους στην πανδημία;
Μεγάλη πλειοψηφία των Ευρωπαίων, ανεξαρτήτως από πού κρατά η σκούφια τους (Βορρά, Νότο, Ανατολή και Δύση), ζητούν μια περισσότερο «ενωμένη και ενισχυμένη» Ευρώπη. Ωστόσο είναι κάτι που θέλουν περισσότερο από ανάγκη παρά από επιλογή.
Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η διεθνής έρευνα-δημοσκόπηση των Ivan Krastev και Mark Leonard, που δημοσιεύτηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων. Τα δεδομένα που συλλέχτηκαν είναι αντιπροσωπευτικά των 2/3 των Ευρωπαίων πολιτών.
Το 63% θεωρεί πως η συνεργασία είναι η νέα «λέξη-κλειδί» για τους πολίτες της Ευρώπης, ως μία μορφή αντίδρασης και δράσης, που ενισχύεται ακόμα περισσότερο από την ανησυχία τους για τη θέση και την ισχύ της Ένωσης στον κόσμο.
Προσοχή όμως. Το αίτημα για μία πιο «ενισχυμένη Ευρώπη», δεν πρέπει να ερμηνευτεί από τους νομοθέτες των Βρυξελλών ως ψήφος εμπιστοσύνης στην υπάρχουσα δομή της Ευρώπης, ούτε ως πληρεξούσιο για αυστηροποίηση των θεσμών, αλλά ως όχημα εξόδου από την κρίση προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τόσο η πανδημία όσο και άλλα ζητήματα παγκόσμιας εμβέλειας.
Οι τρεις ψευδαισθήσεις που καταρρίπτει η έρευνα
ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ 1: H κρίση δημιούργησε μεγαλύτερη ομοφωνία στην Ευρώπη, πείθοντας την πλειοψηφία του κόσμου να υποστηρίξει την ανάγκη το κράτος να έχει μεγαλύτερο ρόλο.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Η έρευνα-δημοσκόπηση έδειξε ότι στην πραγματικότητα, ο αριθμός των πολιτών που χάνουν την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα των κυβερνήσεων να δράσουν αποτελεσματικά, είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των πολιτών που έγιναν πιο δεκτικοί σε περισσότερη κρατική παρέμβαση προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κρίση. Μόνο των 29% εμπιστεύεται την κυβέρνηση, ενώ το 33% τη θεωρεί ανεπαρκή και την κρίνει αρνητικά. Τα δύο άκρα είναι η Δανία και η Γαλλία. Στη Δανία των 60% των πολιτών αξιολογεί θετικά την κυβέρνηση, ενώ στη Γαλλία το 61% την κρίνει αρνητικά.
ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ 2: Η κρίση του κορωνοϊού ενίσχυσε την πίστη στους ειδικούς
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Η πλειοψηφία των Ευρωπαίων πολιτών έχουν λίγη εμπιστοσύνη στους ειδικούς και τις Αρχές σε ό,τι αφορά την πανδημία του κορωνοϊού. Το 38% θεωρεί πως η κυβέρνηση και οι ειδικοί κρύβουν πράγματα, το 35% πιστεύει πως ωφελείται από τους ειδικούς, ενώ ένα 27% δηλώνει πως έχει λίγη πίστη σε experts. Στη βόρεια Ευρώπη η εμπιστοσύνη στους ειδικούς είναι ενισχυμένη και ειδικά στη Δανία (64%) και τη Σουηδία (61%), όπου επίσης είναι ενισχυμένη και η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση.
Οι Πολωνοί (53%) οι Γάλλοι (47%) και οι Ιταλοί (46%), θεωρούν από την άλλη πως οι ειδικοί κρατάνε μυστικά. Μεγάλα ποσοστά σκεπτικισμού για τους ειδικούς υπάρχουν όμως και στη Γερμανία, παρά τα χαμηλά επίπεδα διασποράς και τη μικρή θνησιμότητα.
ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ 3: Η κρίση οδήγησε σε άνοδο του εθνικιστικού Ευρωσκεπτικισμού και του προ-Ευρωπαϊκού Ομοσπονδιακού συστήματος.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Στην πραγματικότητα δε συνέβη ούτε το ένα ούτε το άλλο. Η κρίση απλά δημιούργησε την ανάγκη για συνεργασία και υποστήριξη σε ό,τι έχει να κάνει με τις εξωτερικές απειλές. Το 53% των πολιτών, ζητά μία πιο ισχυροποιημένη απάντηση σε εξωτερικές απειλές και προκλήσεις.
Οι τρεις ψηφοφόροι-κλειδιά της Ευρώπης μετά τον κορωνοϊό
Η έρευνα των Krastev&Leonard, καταλήγει σε τρεις κατηγορίες ψηφοφόρων που διαμορφώθηκαν μετά την πανδημία και περιγράφει σε τι κόσμο περιμένουν να ζήσουν στην μετά Covid-19 εποχή.
Οι Νέοι Ψυχρο-Πολεμιστές: Αποτελούν το 15% των ερωτηθέντων και περιμένουν μετά την κρίση να ζήσουν σε έναν διπολικό κόσμο. Από τη μία θα είναι η Αμερική ως ηγέτης του ελεύθερου κόσμου και από την άλλη η Κίνα, ως αρχηγός ενός αυταρχικού άξονα που θα συνδέεται με τη Ρωσία και το Ιράν.
Οι DIYers: Αποτελούν το 29% των ερωτηθέντων. Τείνουν να έχουν μία πιο ανοιχτή εθνικιστική άποψη και θεωρούν πως οι κυβερνήσεις είναι ικανές να κάνουν άνετα συμμαχίες με άλλους παίκτες για την υπεράσπιση των συμφερόντων τους. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και οι πολίτες που βλέπουν τον εθνικισμό ως αναγκαίο κακό περισσότερο παρά ως επιλογή. Δεν έχουν πολλή εμπιστοσύνη στην ικανότητα των κυβερνήσεων αλλά δε βλέπουν και προοπτική για αποτελεσματική συνεργασία είτε σε Ευρωπαϊκό, είτε σε διεθνές επίπεδο.
Οι Στρατηγικοί Κυρίαρχοι: Αποτελούν το 42% του δείγματος και πιστεύουν πως η κυριαρχία της Ευρώπης στην μετά Covid-19 εποχή, θα εξαρτηθεί από την ικανότητά της να δρα ως ένα συνεκτικό μπλοκ. Για αυτή την κατηγορία η Ευρώπη δεν αποτελεί πλέον ένα πρότζεκτ που χτίστηκε με θεωρητικές ιδέες και αξίες, αλλά μία κοινότητα που πρέπει να ενωθεί ώστε να πάρει πίσω το μέλλον της. Τα μέλη αυτής της κατηγορίας είναι ευαισθητοποιημένα σε θέματα περιβάλλοντος, ενώ βλέπουν τον ρόλο της Ευρώπης ως ένα προοδευτικό μπλοκ που θα έπρεπε να ακολουθήσει νέες πρωτοβουλίες και δράσεις.
