«Γέρε χρόνε φύγε τώρα, πάει η δική σου η σειρά, ήρθε ο νέος με τα δώρα, με τραγούδια, με χαρά».
Αυτός ο στίχος που όλοι -ανεξαιρέτως- έχουμε τραγουδήσει ή σιγοψιθυρίσει κρύβει την ουσία της γιορτής της Πρωτοχρονιάς, μία εκ των αρχαιότερων γιορτών του κόσμου.
Έρχετα�� ο νέος χρόνος που συμβολίζει την καινούργια αρχή, την ελπίδα για καλύτερο αύριο «απαλλαγμένο» από τα «κακά και τα ανάποδα του προηγούμενου έτους τα οποία ο «γέρο-χρόνος» παίρνει μαζί του.
Στη θεωρία, μια συνηθισμένη αλλαγή ημέρας. Στην ουσία, το σημείο μηδέν για την αλλαγή σε πιο ευτυχισμένη και καλύτερη ζωή.
Πιστεύεται ότι ξεκίνησε από την αρχαία Βαβυλώνα
Ο εορτασμός της Πρωτοχρονιάς πιστεύεται ότι ξεκίνησε στην αρχαία Βαβυλώνα περίπου 4.000 χρόνια πριν, την Άνοιξη, κατά το πρώτο νέο φεγγάρι μετά την εαρινή ισημερία.
Οι Ρωμαίοι, για πολλά χρόνια, γιόρταζαν ως Πρωτοχρονιά, την πρώτη Μαρτίου. Το 46 π.Χ., όμως, ο Ιούλιος Καίσαρας εφάρμοσε ένα νέο ημερολόγιο, αυτό που ισχύει και σήμερα, με αποτέλεσμα να μετρά ως πρώτη του χρόνου, η πρώτη Ιανουαρίου.
Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς
Η Πρωτοχρονιά διαιωνίστηκε έως σήμερα ως λαϊκή γιορτή με έθιμα στις περιοχές όλης της Ελλάδας.
Έθιμα, όμως, της Πρωτοχρονιάς υπάρχουν και στον υπόλοιπο κόσμο. Πολλά δε από αυτά έχουν καθιερωθεί και στη χώρα μας.
Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς σχετίζονται κυρίως με το καλότυχο της χρονιάς που έρχεται.
Το σπάσιμο του ροδιού, για παράδειγμα, συμβολίζει –λόγω των πολλών σπόρων του- την ευχή και τ��ν προσμονή για πολλαπλασιασμό των αγαθών.
Από φόβο για τα μελλούμενα γίνεται και το "ποδαρικό", η υποδοχή του πρώτου προσώπο�� που θα μπει στο σπίτι μας όταν αλλάξει ο χρόνος. Μικρά παιδιά και γενικά καλορίζικοι άνθρωποι προσκαλούνταν να κάνουν ποδαρικό, ώστε η οικογένεια να απαλλαχτεί από οτιδήποτε κακό.
Την καλοτυχία για τη χρονιά που έρχεται επιδιώκουν και όσοι παίζουν χαρτιά ή τυχερά παιχνίδια, έθιμο που σχετίζεται με την ανάγκη της πρόγνωσης του μέλλοντος, όπως και άλλες, λιγότερο γνωστές, συνήθειες.
Η γαλοπούλα, από την άλλη, το φαγητό-σήμα κατατεθέν της Πρωτοχρονιάς ήρθε στην Ευρώπη από το Μεξικό το 1824 πΧ. Στην Ελλάδα παραδοσιακό φαγητό για την Πρωτοχρονιά ήταν το χοιρινό κρέας, όπως και για τα Χριστούγεννα.
Ο Άη-Βασίλης και η βασιλόπιτα
Ανήμερα την Πρωτοχρονιά οι ορθόδοξοι χριστιανοί γιορτάζουν τη μνήμη του Αγίου Βασιλείου από την Καισάρεια o οποίος έχει επισκιαστεί λίγο από τον «χοντρούλη με τα κόκκινα» που έχει έρθει από την Αμερική, τον Santa Claus.
Ο «δικός μας» Άη-Βασίλης έρχεται την ημέρα της Πρωτοχρονιάς από την Καισάρεια και είναι ο φιλάνθρωπος επίσκοπος, ένας από τους Τρεις Ιεράρχες.
Η πίτα που φέρει το όνομα του, εξάλλου, έχει τις ρίζες της στα αρχαία ελληνορωμαϊκά έθιμα. Εορταστικοί άρτοι παρασκευάζονταν από την αρχαιότητα για καλοτυχία και η ορθόδοξη παράδοση συνέδεσε το έθιμο με τη βασιλόπιτα και την ιστορία του Άγιου Βασιλείου.
Ο Άγιος Βασίλειος, για να προστατεύσει την περιφέρειά του, την Καισάρει�� της Καππαδοκίας, από επιδρομή αλλοφύλων, έκανε έρανο και μάζεψε χρυσά νομίσματα και άλλα τιμαλφή για να τα δώσει στους εχθρούς, ώστε να τους δελεάσει και να μη λεηλατήσουν την περιοχή του. Ο εχθρός, όμως, τελικά δεν κατόρθωσε να εισβάλει στην Καισάρεια και τα τιμαλφή έμειναν. Τότε, ο Μέγας Βασίλειος μη γνωρίζοντας ποιος είχε δώσει αλλά επιθυμώντας να επιστρέψει τα τιμαλφή στον κόσμο, είπε να φτιάξουν μικρές πίτες - ψωμάκια, μέσα στις οποίες έβαζαν και ένα χρυσό νόμισμα, ή κάτι άλλο από όλα τα πολύτιμα πράγματα, που είχαν συγκεντρωθεί. Οι πίτες αυτές μοιράστηκαν σε όλους και ο καθένας κρατούσε ό,τι του τύχαινε.
Με το κόψιμο της πίτας το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς, συνήθωςαπό τον μεγαλύτερο της οικογένει��ς, η παράδοση της βασιλόπιτας ολοκληρωνόταν. Σήμερα συνεχίζει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού μας, ενώ η τελετή κοπή της μπορεί να συνεχιστεί καθ' όλη τη διάρκεια των πρώτων μηνών του χρόνου από σωματεία, ιδρύματα και οργανισμούς.
Διαβάστε όλα τα lifestyle νεα, για Celebrities και Media.
