O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καθιερώσει την 31η Μαΐου ως την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, με στόχο να ενημερώσει το ευρύ κοινό για τις θανατηφόρες συνέπειες του τσιγάρου, ενώ, παράλληλα, με τη διάδοση των αντικαπνιστικών μηνυμάτων ευελπιστεί στην ευαισθητοποίηση των καπνιστών ως προς τις μεθόδους διακοπής και την αποδέσμευσή τους από τη νικοτίνη.
Έρχονται αλλαγές στον αντικαπνιστικό νόμο - Τι εξετάζεται για την εστίαση
Παγκοσμια ημέρα διακοπής καπνίσματος
«Μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις παγκοσμίως αποτελεί ο έλεγχος της παγκόσμιας παραγωγής και ζήτησης του καπνού, συμπεριλαμβανομένων της διαφήμισης, της προώθησης, της επιχορήγησης, της φορολόγησης, καθώς και του αντίκτυπου των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τα καπνικά προϊόντα», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δρ. Τσικρικά Σταματούλα, γραμματέας της Ομάδας Ελέγχου Καπνού της Πανευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, πνευμονολόγος Νοσοκομείου Σωτηρία, Πρόεδρος της Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας .
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΟΟΣΑ σχετικά με τη χρήση προϊόντων καπνού, τόσο στη χώρα μας όπως και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η κατανάλωση καπνού αποτελεί σημαντικό παράγοντα νοσηρότητας και θνησιμότητας ανεξαρτήτου οικονομικού και κοινωνικού επιπέδου. Στόχος του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την καταπολέμηση των νεοπλασματικών ασθενειών είναι έως το 2040 λιγότερο από το 5% του πληθυσμού να κάνει χρήση καπνού, σημειώνει η κ. Τσικρικά.
Τονίζει ότι «ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περισσότερες από 4000 χημικές ουσίες εκ των οποίων οι 60 τουλάχιστον είναι καρκινογόνες. Πολλές από αυτές όπως το μονοξείδιο του άνθρακα, η νικοτίνη, η πίσσα, η αμμωνία, η ακετόνη, το κάδμιο και η φορμαλδεΰδη είναι δηλητηριώδεις και τοξικές για τον ανθρώπινο οργανισμό. Η πίσσα που περιέχουν τα τσιγάρα, αποτελεί μίγμα χημικών ουσιών που προάγουν την έναρξη της καρκινογένεσης κυρίως στο αναπνευστικό σύστημα. Βάσει επιστημονικών δεδομένων, ο κίνδυνος εμφάνισης πληθώρας νοσημάτων που οφείλονται στο κάπνισμα, είναι ανάλογος της αυξητικής έκθεσης στον καπνό, των ετών της καπνιστικής έξης, του είδους των καπνικών προϊόντων καθώς και της πιθανής έκθεσης σε παθητικό κάπνισμα».
Έρευνα: Σκέφτεσαι να κόψεις το κάπνισμα; Αυτή είναι η κατάλληλη ηλικία
Η κ. Τσικρικά δίνει έμφαση στην κατανόηση από τους νεότερους ότι ο εθισμός στη νικοτίνη σε μικρή ηλικία και πριν την εγκατάσταση της πλήρους συνειδητοποίησης και απόκτησης γνώσης για την καταστροφική της επίδραση, την καθιστά εκτός από επικίνδυνη, μία δύσκολη και επίπονη ως προς την διαδικασία απεξάρτησης και διακοπής στη μετέπειτα ζωή.
Η κ. Τσικρικά υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της σωστής ενημέρωσης των καπνιστών για τις επιβλαβείς συνέπειες του καπνίσματος, ώστε να αντιληφθούν τα οφέλη από την απεξάρτηση. Σύμμαχος σε αυτή την προσπάθεια τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος που βρίσκονται σε όλη τη χώρα, όπου μια ολόκληρη διεπιστημονική ομάδα συμπεριλαμβανομένων και των πνευμονολόγων, θα τους βοηθήσει με τεκμηριωμένες επιστημονικές προσεγγίσεις «να κερδίσουν πίσω την καθαρή ανάσα τους και να ελέγξουν την αναπνευστική τους λειτουργία».
Εκεί, οι καπνιστές θα έχουν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας οι οποίοι θα τους παρέχουν πλήρη υποστήριξη καθόλη τη διάρκεια της διαδικασίας διακοπής, ενώ ταυτόχρονα θα έχουν τη δυνατότητα να αναλύσουν τις δυσκολίες και τις προσωπικές «παγίδες» των υποτροπών, οργανώνοντας από κοινού ένα εξατομικευμένο πλάνο απεξάρτησης από τη νικοτίνη, «χαρτογραφώντας το άκαπνο μονοπάτι της επόμενης μέρας σε ένα περιβάλλον πιο υγιές και φιλικό για όλους».
Παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος 2023: Γιατί πρέπει να σταματήσουμε το κάπνισμα
Το κάπνισμα είναι η μεγαλύτερη επιδημία όλων των εποχών και η πρώτη αιτία νοσηρότητας που μπορεί να προληφθεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Σήμερα πεθαίνουν παγκοσμίως πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι τον χρόνο από το κάπνισμα, δηλαδή 1 άνθρωπος ανά 8 δευτερόλεπτα! Έως σήμερα, δυστυχώς, υπολογίζεται πως έχουν χάσει τη ζωή τους από το κάπνισμα περισσότεροι από 80 εκ. άνθρωποι, ενώ 600.000 θάνατοι είναι αποτέλεσμα του παθητικού καπνίσματος. Αν η καπνιστική συνήθεια συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς μέχρι το 2030, το κάπνισμα θα κοστίζει 8 εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές τον χρόνο.
Το κάπνισμα, όχι μόνο μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης, αλλά οδηγεί σε παθήσεις που προκαλούν σημαντικές αναπηρίες. Οι σημαντικότερες εξ αυτών είναι η ανάπτυξη καρκίνου και χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, ενώ το κάπνισμα προκαλεί βλάβες σχεδόν σε όλα τα συστήματα του οργανισμού, όπως δέρμα, οστά, ουροποιητικό, και είναι παράγοντας κινδύνου για εμφράγματα και εγκεφαλικά.
Επιπρόσθετα, το κάπνισμα διαταράσσει την ποιότητα του ύπνου, οδηγώντας σε κατακερματισμό του ύπνου και χρόνια αϋπνία με συνέπεια την αύξηση της ημερησίας υπνηλίας. Συγκεκριμένα 1 στους 6 καπνιστές δυσκολεύεται να κοιμηθεί και κοιμάται λιγότερο από 6 ώρες την ημέρα, ενώ 1 στους 3 καπνιστές δεν κοιμάται καλά, υποφέροντας από ροχαλητό και αποφρακτική άπνοια του ύπνου.
Έρευνα: Το ηλεκτρονικό τσιγάρο αυξάνει τον κίνδυνο Covid-19 στους νέους
Το κάπνισμα στους εφήβους - Αποτελέσματα έρευνας ΕΠΙΨΥ
Τουλάχιστον δύο στα 5 αγόρια και κορίτσια της Α’ Λυκείου (15/16 ετών) (41,5%) στην Ελλάδα έχουν καπνίσει έστω και μία φορά παραδοσιακό ή/και ηλεκτρονικό τσιγάρο.
• Το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί σήμερα το επικρατέστερο καπνικό προϊόν μεταξύ των εφήβων, με τη χρήση του να έχει αυξηθεί σημαντικά κατά την τελευταία 8ετία, ιδιαίτερα στα κορίτσια.
• Το κάπνισμα του παραδοσιακού τσιγάρου εμφανίζεται σταθερό σε σχέση με το 2018, αλλά είναι σήμερα λιγότερο δημοφιλές συγκριτικά με πριν από 8 (2014) ή 12 (2010) χρόνια.
• Μια σημαντική μερίδα των εφήβων (τουλάχιστον ένας στους 4) αναφέρει κάπνισμα ναργιλέ, κυρίως αγόρια.
• Ο επιπολασμός του καπνίσματος είναι σημαντικά υψηλότερος στους εφήβους των οποίων έστω κι ένας/μια γονιός καπνίζει (έστω και σπάνια).
Τα παραπάνω συνοψίζουν τα σημαντικότερα ευρήματα της πιο πρόσφατης (2022) σχολικής έρευνας του ΕΠΙΨΥ με τίτλο «Πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των έφηβων-μαθητών» (Έρευνα HBSC/WHO), η οποία περιλάμβανε ερωτήσεις για το κάπνισμα. Σύμφωνα με την επιστημονικά υπεύθυνη της έρευνας, Ομότιμη Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, κυρία Άννα Κοκκέβη, «τα πρόσφατα ευρήματα για το κάπνισμα στους εφήβους αναδεικνύουν για μία ακόμα φορά τη μεγάλη σημασία που το περιβάλλον έχει στην πιθανότητα έναρξης και παραμονής των εφήβων σε συμπεριφορές που θέτουν την υγεία τους σε κίνδυνο (ασφαλώς, κι άλλοι παράγοντες συνδράμουν στο παραπάνω).
Διότι, αφενός -από άποψη κανονιστικού πλαισίου-, οι έφηβοι φαίνεται να διατηρούν στη χώρα μας μία σχετικά απρόσκοπτη πρόσβαση σε προϊόντα τα οποία βάσει νόμου προορίζονται μόνο για ενήλικους, αφετέρου -από άποψη οικογενειακών προτύπων- ένα μεγάλο ποσοστό εφήβων μεγαλώνουν σε νοικοκυριά στα οποία έστω κι ένας γονιός καπνίζει, με αποτέλεσμα οι έφηβοι αυτοί να εμφανίζονται στην έρευνά μας με μεγαλύτερη πιθανότητα να καπνίζουν και οι ίδιοι.
Τα στοιχεία για το κάπνισμα στους έφηβους-μαθητές στην Ελλάδα παρουσιάζονται αναλυτικά στο θεματικό τεύχος του ΕΠΙΨΥ «Κάπνισμα στους Εφήβους στην Ελλάδα», διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου στο www.epipsi.gr.
Ποια είναι τα οφέλη από τη στιγμή που θα διακόψετε το κάπνισμα:
- Έπειτα από 20 λεπτά: η αρτηριακή σας πίεση θα επιστρέψει σε φυσιολογικά επίπεδα.
- Έπειτα από 8 ώρες: τα επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα σας θα μειωθούν κατά το ήμισυ και τα επίπεδα του οξυγόνου θα επιστρέψουν στα κανονικά όρια.
- Έπειτα από 48 ώρες: έχετε μειώσει τις πιθανότητες να υποστείτε καρδιακή προσβολή.
- Έπειτα από 72 ώρες: οι βρόγχοι σας θα χαλαρώσουν και τα επίπεδα ενέργειάς σας θα αυξηθούν.
- Έπειτα από 2 εβδομάδες: η κυκλοφορία του αίματος θα έχει αυξηθεί και θα συνεχίσει να βελτιώνεται για τις επόμενες 10 εβδομάδες.
- Έπειτα από 3 έως 9 μήνες: ο βήχας, ο συριγμός και τα αναπνευστικά προβλήματα θα αποτελούν παρελθόν, ενώ η χωρητικότητα των πνευμόνων σας θα βελτιωθεί κατά 10%.
- Έπειτα από 1 χρόνο: ο κίνδυνος να υποστείτε καρδιακή προσβολή, θα έχει μειωθεί κατά το ήμισυ.
- Έπειτα από 5 χρόνια: ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου, είναι ίδιος με ενός μη καπνιστή.
- Έπειτα από 10 χρόνια: ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα θα είναι ίδιος με εκείνον ενός μη καπνιστή.
- Έπειτα από 15 χρόνια: ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής θα είναι ίδιος με εκείνον ενός μη καπνιστή.
