Μετά τη σύνοδο κορυφής της Μάλτας στις 3 Φεβρουαρίου 2017, όπου υπογραμμίστηκε η ανάγκη επανεξέτασης της πολιτικής της ΕΕ για την επιστροφή μεταναστών, η Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα ένα ανανεωμένο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επιστροφή και μια σειρά συστάσεων προς τα κράτη μέλη για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των διαδικασιών επιστροφής.
Τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή συνίστανται σε πρακτικά βήματα που μπορούν να έχουν άμεσο αντίκτυπο. Στόχος τους είναι η κάλυψη των κενών και η εφαρμογή των ισχυόντων κανόνων με την αυστηρότητα και τον ρεαλισμό που απαιτούνται ώστε να επιτυγχάνονται απτά αποτελέσματα, με σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Παρόλο που σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά στην υλοποίηση των μέτρων που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επιστροφή, το οποίο εγκρίθηκε το 2015, απαιτείται αποφασιστικότερη δράση για την ουσιαστική βελτίωση των ποσοστών επιστροφής. Οι σημερινές μεταναστευτικές προκλήσεις απαιτούν μια διεξοδική ανάλυση του τρόπου με τον οποίο τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιήσουν καλύτερα τα νομικά, επιχειρησιακά και χρηματοδοτικά μέσα όσον αφορά την επιστροφή.
Ταχύτερες διαδικασίες, αυστηρότερα μέτρα κατά του κινδύνου διαφυγής, μια πολυτομεακή προσέγγιση από τις εθνικές αρχές και καλύτερη συνεργασία και συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών μπορούν όλα να συμβάλουν σε μια αποτελεσματικότερη πολιτική για την επιστροφή, χωρίς να θίγονται τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Συγκεκριμένες συστάσεις προς τα κράτη μέλη
Η Επιτροπή παρέχει σήμερα σαφείς οδηγίες όσον αφορά στα συγκεκριμένα και άμεσα μέτρα που μπορούν να λάβουν τα κράτη μέλη για τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των διαδικασιών επιστροφής στο πλαίσιο της εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ. Οι συστάσεις της Επιτροπής είναι απολύτως σύμφωνες με τα διεθνή και ανθρώπινα δικαιώματα και με την αρχή της μη επαναπροώθησης.
Ειδικότερα, η Επιτροπή συστήνει στα κράτη μέλη τα εξής:
- βελτίωση του συντονισμού μεταξύ όλων των υπηρεσιών και αρχών που συμμετέχουν στη διαδικασία επιστροφής σε κάθε κράτος μέλος έως τον Ιούνιο του 2017, ώστε να εξασφαλιστούν όλες οι δεξιότητες και η εμπειρογνωσία που απαιτούνται για την αποτελεσματικότητα αυτής της διαδικασίας, καθώς και ο σεβασμός των δικαιωμάτων των επιστρεφόντων
- εξάλειψη των ανεπαρκειών μέσω της συντόμευσης των προθεσμιών για την άσκηση ένδικων μέσων, της συστηματικής έκδοσης αποφάσεων επιστροφής χωρίς ημερομηνία λήξης και της σύνδεσης αποφάσεων για τη λήξη της νόμιμης παραμονής με την έκδοση απόφασης επιστροφής, έτσι ώστε να αποφεύγεται η αλληλεπικάλυψη εργασιών
- καταπολέμηση των καταχρήσεων του συστήματος μέσω της εξέτασης των αιτήσεων ασύλου στο πλαίσιο της ταχείας ή, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, της συνοριακής διαδικασίας, όταν υπάρχει υπόνοια ότι οι αιτήσεις ασύλου έχουν ως μοναδικό στόχο να καθυστερήσουν την εκτέλεση μιας απόφασης επιστροφής
- πρόληψη του κινδύνου διαφυγής μέσω της κράτησης ατόμων που έχουν λάβει απόφαση επιστροφής και τα οποία αφήνουν να διαφανεί ότι δεν θα συμμορφωθούν, π.χ. αρνούμενα να συνεργαστούν στη διαδικασία ταυτοποίησης ή αντιδρώντας με βίαιο ή δόλιο τρόπο σε μια επιχείρηση επιστροφής•
- ενίσχυση της αξιοπιστίας των διαδικασιών και των αποφάσεων επιστροφής, αφενός, με τη χορήγηση άδειας οικειοθελούς αναχώρησης μόνον σε περίπτωση που έχει υποβληθεί σχετική αίτηση και, αφετέρου, με τη μεγαλύτερη δυνατή συντόμευση του χρονικού διαστήματος οικειοθελούς αναχώρησης, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων συνθηκών κάθε περίπτωσης
- θέσπιση, έως την 1η Ιουνίου 2017, επιχειρησιακών προγραμμάτων υποστηριζόμενης οικειοθελούς επιστροφής και διασφάλιση της διάδοσης πληροφοριών για τα προγράμματα οικειοθελούς επιστροφής, υποστηριζόμενης οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης.
Ανανεωμένο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επιστροφή
Το ανανεωμένο σχέδιο δράσης για την επιστροφή προβλέπει μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε κάθε στάδιο της διαδικασίας επιστροφής για την αντιμετώπιση βασικών προκλήσεων σε επίπεδο ΕΕ, αλλά και σε συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης.
Τα μέτρα που προτείνονται σε επίπεδο ΕΕ περιλαμβάνουν:
- αύξηση της χρηματοδοτικής στήριξης στα κράτη μέλη με τη διάθεση 200 εκατ. ευρώ το 2017 για εθνικά μέτρα σχετικά με την επιστροφή, καθώς και για συγκεκριμένες κοινές ευρωπαϊκές δράσεις επιστροφής και επανένταξης•
- βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με την επιβολή αποφάσεων επιστροφής με τη συγκέντρωση πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο σε εθνικό επίπεδο και την ανταλλαγή τους μέσω της εφαρμογής ολοκληρωμένης διαχείρισης των επιστροφών, καθώς και μέσω της επίσπευσης της έγκρισης των προτάσεων για τη μεταρρύθμιση του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν και του Eurodac και της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού συστήματος εισόδου-εξόδου (ΣΕΕ) και ενός ευρωπαϊκού συστήματος ταξιδιωτικών πληροφοριών (ETIAS)
- ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για τη διασφάλιση της συνοχής των ενισχύσεων επανένταξης μεταξύ των κρατών μελών, έτσι ώστε να αποτρέπονται, αφενός, οι χώρες καταγωγής να αντιμετωπίζουν ευνοϊκότερα τις επιστροφές από χώρες που προσφέρουν υψηλότερες ενισχύσεις επανένταξης και, αφετέρου, οι παράτυποι μετανάστες να επιλέγουν τις πλέον ευνοϊκές ρυθμίσεις υποστηριζόμενης οικειοθελούς επιστροφής
-παροχή πλήρους στήριξης στα κράτη μέλη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριαφυλακής και Ακτοφυλακής, ο οποίος θα πρέπει να αυξήσει τη βοήθεια που παρέχει πριν από την επιστροφή, να ενισχύσει το προσωπικό της μονάδας για τη στήριξη των επιστροφών, να θεσπίσει μέχρι τον Ιούνιο έναν μηχανισμό εμπορικών πτήσεων για τη χρηματοδότηση των επιστροφών και να εντείνει, μέχρι τον Οκτώβριο, την κατάρτιση των αρχών τρίτων χωρών σε θέματα επιστροφής
- αντιμετώπιση των δυσκολιών όσον αφορά την επανεισδοχή με την ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων συμφωνιών επανεισδοχής με τη Νιγηρία, την Τυνησία και την Ιορδανία και την επιδίωξη διαλόγου με το Μαρόκο και την Αλγερία εντός του πλαισίου εταιρικής σχέσης, συντονισμένη και αποτελεσματική αξιοποίηση της συλλογικής επιρροής μέσω ειδικά προσαρμοσμένων προσεγγίσεων με τρίτες χώρες με σκοπό την από κοινού διαχείριση της μετανάστευσης και την περαιτέρω βελτίωση της συνεργασίας σε θέματα επιστροφής και επανένταξης.
Του Θάνου Αθανασίου (Βρυξέλλες)
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
