Μπορεί ο Άη Βασίλης να φέρνει τα δώρα στην Ελλάδα κατά την εορτή του Αγίου Βασιλείου, την Πρωτοχρονιά, αλλά τα τελευταία χρόνια ο ισχυρός «ανταγωνισμός» του… Santa Clauss, χάρη και στις ταινίες από τις ΗΠΑ και τις διαφημίσεις, έχει προκαλέσει σύγχυση σε γονείς και παιδιά.
Ποιος ήταν ο Άγιος Βασίλειος ο Μέγας που εορτάζουμε την Πρωτοχρονιά
Εκτός από την εορτή του Αγίου Βασιλείου και το αντίστοιχο έθιμο των Βυζαντινών, πρόκειται για παράδοση αρκετών αιώνων πριν την επικράτηση του Χριστιανισμού ήδη, με τον εορτασμό της 1ης Ιανουαρίου ως αρχής του χρόνου που καθιερώθηκε από το 48 π.Χ. με επιρροές από τη ρωμαϊκή εορτή Σατουρνάλια.
Με την επικράτηση του Χριστιανισμού η Πρωτοχρονιά συνδέθηκε με τη γιορτή του Αγίου Βασιλείου (Μέγας Βασίλειος για την Εκκλησία), του φιλάνθρωπου επισκόπου του 4ου αιώνα μ.Χ. και ενός από τους Τρεις Ιεράρχες (μαζί με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο και τον Γρηγόριο Ναζιανζηνό ή Θεολόγο).
Ο Άγιος Βασίλειος κατά την ορθόδοξη παράδοση έρχεται από την Καισάρεια της Καππαδοκίας (στη Μικρά Ασία) για να ευλογήσει τις οικογένειες και να πάρει το δικό του κομμάτι από τη βασιλόπιτα.
Στους Καθολικούς και Προτεστάντες όμως επικράτησε η συνήθεια οι πιστοί ανταλλάζουν δώρα για να τιμήσουν τη γέννηση του Χριστού. Με την τυπογραφία και τη μαζική διάδοση των βιβλίων από τον 19ο αιώνα το έθιμο των δώρων πήρε νέες διαστάσεις, αφού συγγραφείς όπως ο Κάρολος Ντίκενς, διέδωσαν την κουλτούρα των Χριστουγέννων.
Ο Santa Claus, ο ευρωπαϊκός «Πατέρας των Χριστουγέννων», αντιστοιχεί στον Άγιο Νικόλαο ο οποίος όμως επισκέπτεται τα σπίτια τα Χριστούγεννα και φέρνει τα δώρα. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί πρόσθεσαν στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα και δημιούργησε τη σημερινή φιγούρα του Santa Claus με όλα τα χαρακτηριστικά του. Η παράδοση θέλει τα παιδιά να παίρνουν τα δώρα την ημέρα της γιορτής του, αφήνοντάς του και κάτω από το δέντρο ένα ποτήρι γάλα με μπισκότα.
Η σημερινή μορφή του Santa Claus έγινε δημοφιλής με το ποίημα «A Visit from St. Nicholas» (Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο) που δημοσιεύτηκε το 1823. Η οπτικοποιημένη εκδοχή πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Harper’s Weekly» το 1863. Συμμετοχή στην δημοφιλία είχε και το παιδικό βιβλίο «The Life and Adventures of Santa Claus» του 1902.
Tον μεγαλύτεροι ρόλο όμως στη διάδοση της σημερινής εικόνας του έπαιξε το 1931 η γνωστή αμερικάνικη εταιρεία αναψυκτικών Coca-Cola, που παρουσίασε τον Άη-Βασίλη με δώρα, δίνοντας ώθηση στο έθιμο ανταλλαγής τους τα Χριστούγεννα.
Η εικόνα του Santa Claus πέρασε σαν… «Άη Βασίλης» τη δεκαετία του 1950 στον αστικό πληθυσμό της Ελλάδας, κυρίως από τους Έλληνες μετανάστες στις ΗΠΑ. Το αποτέλεσμα ήταν, ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες με την επιρροή του ξένου κινηματογράφου και των αγγλόφωνων σίριαλ, να αρχίζουν να δίνονται τα δώρα και στην Ελλάδα τα Χριστούγεννα.
Το συγκεκριμένο «ρεύμα» πάντως είναι μέχρι στιγμής… μειοψηφικό. Για τη μεγάλη πλειοψηφία στη χώρα μας ο Άη Βασίλης φέρνει τα δώρα την Πρωτοχρονιά, έστω και αν χρειάζεται να «δανειστεί» πλέον τα ρούχα και τη μορφή του Santa Clauss…
