«Το να ζητάτε εκλογές πριν κλείσει η αξιολόγηση, ή απερισκεψία είναι ή χρήσιμη ηλιθιότητα».
Στη συζήτηση για το πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής για δάνεια κομμάτων-ΜΜΕ στη Βουλή, ο Αλέξης Τσίπρας προχώρησε (άθελά του, πιθανόν) στην πιο γενναία και αυθόρμητη αυτοκριτική του.
Κατηγορώντας τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που ζητά πρόωρες κάλπες και αλλαγή μείγματος πολιτικής, κρέμασε στα μανταλάκια τον Αλέξη Τσίπρα του 2014, που τόσο πολύ θέλει ο ίδιος και ο ΣΥΡΙΖΑ να ξεχάσει.
Η αξιολόγηση που δεν έκλεισε ποτέ, η πέμπτη αξιολόγηση της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, πλήγωσε την Ελλάδα. Και την πλήγωσε διότι ήταν ο δρόμος προς τις αγορές, ο μόνος που οδηγεί εκτός Μνημονίων, μέσα από την προληπτική γραμμή στήριξης.
Τρικλοποδιά και… deja-vu
Η προηγούμενη κυβέρνηση, όπως άλλωστε η ίδια έχει ομολογήσει, ουσιαστικά άφησε τα στυλό μετά τις ευρωεκλογές και την καθαρή επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως αποδείχθηκε και από έναν -μάλλον- αποτυχημένο ανασχηματισμό που έκλεισε το μάτι στη λαϊκή Δεξιά, πλέον έπρεπε(;) να πέσει μεγάλο βάρος στο να δοθεί σκληρή μάχη σε ένα ακόμη επίπεδο: στη μάχη των εντυπώσεων απέναντι σε έναν «τυφλό» λαϊκισμό που υποσχόταν τα πάντα στους πάντες.
Την ίδια ώρα, η στάση των δανειστών ήταν φανερό πως είχε σκληρύνει, θεωρώντας ότι η τότε κυβέρνηση έχει βρεθεί ή πλησιάζει σε αδιέξοδο. Ούτως ή άλλως, οι Ευρωπαίοι είχαν αρκετά (δικαιολογημένα) παράπονα για την ελλιπή καταπολέμηση της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής, την οποία είχε κάνει σημαία η αξιωματική αντιπολίτευση.
Με δεδομένη την ψηφοφορία για νέο ΠτΔ στο τέλος του 2014, που θα ερχόταν σε κάθε περίπτωση λίγους μήνες μετά, η έλευση του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα ορθώς έμοιαζε στους ξένους νομοτελειακή. Με τον ίδιο να έχει δημιουργήσει στο πρόσωπο των δανειστών τον «χρήσιμο» εξωτερικό εχθρό, να απειλεί τα Μνημόνια με σκίσιμο και τις αγορές με… πεντοζάλη και να «απειλεί» την κυβέρνηση να μη λάβει καμία απόφαση (!) χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του ΣΥΡΙΖΑ, οι δανειστές γνώριζαν ότι αν έκλεινε η πέμπτη αξιολόγηση, είχαν μπροστά τους ένα τεράστιο πρόβλημα: μια επερχόμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η οποία μετά από ενδεχόμενες εκλογές θα είχε τα χρήματα για να κάνει περίπου ό,τι θέλει, αγνοώντας τους δανειστές της και κουνώντας το δάχτυλο σε αυτούς. Όπερ και εγένετο, ωστόσο χωρίς τα χρήματα και με τεράστιο ρίσκο (και στη συνέχεια λογαριασμό) για τη χώρα, η οποία μήνες μετά έγραψε και ιστορία, αφού μαζί με τη Ζάμπια είναι τα μόνα κράτη που αναγκάστηκαν να ζητήσουν αναβολή και ομαδοποίηση της αποπληρωμής δόσεων προς το ΔΝΤ…
Το αδιέξοδο για την πέμπτη αξιολόγηση ήρθε ante portas ένα πρωινό. Ήταν 7 Νοεμβρίου του 2014, όταν ο Γκίκας Χαρδούβελης έλαβε αυτό το περίφημο email, μία ημέρα μετά από ένα Eurogroup που δεν προμήνυε ανησυχία. Έγινε τότε για πρώτη φορά τόσο ξεκάθαρο ότι η αξιολόγηση πολύ δύσκολα θα έκλεινε. Η τρόικα είχε σκληρύνει την στάση της, ζητώντας σχεδόν το αδύνατο: την εφαρμογή όλων των συμφωνηθέντων εδώ και τώρα χωρίς καμία ευελιξία.
Λίγες ημέρες μετά, μπήκε (οριστικά και αμετάκλητα) τελεία στο θέμα της αξιολόγησης. Ο Αλέξης Τσίπρας, ενώ η χώρα κινείτο σε ρυθμούς προεδρικής εκλογικής, έκανε αυτή την (κατά τη δική του έκφραση) «απερισκεψία ή χρήσιμη ηλιθιότητα»: ζήτησε μετά από συνάντηση με τον Κάρολο Παπούλια ευθέως εκλογές για να συναινέσει στην εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, με την αξιολόγηση να είναι στον αέρα. Το σενάριο συμβιβασμού που μεταφέρθηκε στον ίδιο για εκλογή πρώτα του νέου ΠτΔ, στη συνέχεια κλείσιμο της αξιολόγησης και ένταξη στην προληπτική γραμμή στήριξης και συμφωνία για πρόωρες εκλογές πριν το καλοκαίρι του 2015, απορρίφθηκε από την δημοσκοπικά καλπάζουσα Κουμουνδούρου που φώναζε «εκλογές τώρα!».
Σαν σε deja-vu, είναι ο ίδιος που ακούει τώρα τις ίδιες δύο λέξεις. Το σκηνικό παρόμοιο: μια αξιολόγηση που εκκρεμεί με μεγάλο διακύβευμα (αντί της προληπτικής γραμμής, είναι η ποσοτική χαλάρωση) και οι δανειστές να ζητούν σκληρά μέτρα, και μάλιστα προληπτικού χαρακτήρα, αφού αμφισβητούν ευθέως την αξιοπιστία της χώρας και την ικανότητα να τηρούμε τις δεσμεύσεις μας.
H ώρα των γενναίων αποφάσεων
Μετά την γενναία δόση αυτοκριτικής για τον Αλέξη Τσίπρα του 2014, ο πρωθυπουργός οφείλει να πάρει γενναίες και «καθαρές» αποφάσεις. Δυστυχώς, τα περιθώρια για την Ελλάδα δεν θα είναι πάντα ελαστικά. Ούτε προβλέψιμα, καθώς η διεθνής σκακιέρα κρύβει πολλές εκπλήξεις. Μετά από 7 χρόνια μνημονίων, όλοι έχουν εξαντληθεί: η ελληνική κοινωνία, η ελληνική οικονομία (η υπερφορολόγηση έχει δημιουργήσει επιχειρηματικές ελληνικές αποικίες σε όλα τα γειτονικά μας κράτη), αλλά -κακά τα ψέματα- και οι εταίροι μας, βλέποντας την Ελλάδα σαν χρόνιο πρόβλημα στην ευρωπαϊκή ατζέντα.
Το «colpo grosso» που ήθελαν στον ΣΥΡΙΖΑ με τον Γιάνη Βαρουφάκη, όχι μόνο δεν βγήκε αλλά έφερε τεράστια ζημιά στη χώρα. Η συνταγή διαχείρισης της μιζέριας που εφαρμόστηκε στη συνέχεια, με φόρους επί φόρων και στύψιμο του ιδιωτικού τομέα επ’ όφελος της «μαύρης τρύπας», δεν βγάζει πουθενά.
Η εποχή της κρατικής ατμομηχανής που έσερνε την οικονομία έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Αυτό που χρειάζεται είναι να αποδαιμονοποιηθεί και να διευκολυνθεί η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, να δημιουργήσει πλούτο η χώρα και να δημιουργηθεί πλούτος στη χώρα. Αυτή είναι η μόνη ρεαλιστική συνταγή. Η Ελλάδα δεν μπορεί να σηκώσει άλλο μνημόνιο, ούτε νέο ούτε «καμουφλαρισμένο» με επέκταση του υπάρχοντος μνημόνιο. Το 2018 λήγει το παρών πρόγραμμα και πρέπει να είμαστε έτοιμοι για να χορέψουμε στις (και όχι, τις) αγορές. Με δικό μας αυτή τη φορά πρόγραμμα.
Βλέποντας το αδιέξοδο, που είναι βέβαιο ότι το βλέπει, ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται πως ποντάρει σε μία πολιτική λύση, πιθανότατα ευελπιστώντας (το δις εξαμαρτείν…) σε ενδεχόμενη αλλαγή συσχετισμών μέσω των εκλογών στην Ευρώπη. Ωστόσο, το πιθανότερο είναι να πάρει ένα χτύπημα στην πλάτη και ένα ακόμη «implementation is the key» (η εφαρμογή είναι το κλειδί). Επομένως, το δίλημμα αργά ή γρήγορα θα είναι «νέα υποχώρηση ή ένα ακόμη crash test στις πλάτες της χώρας;». Προφανώς και το δεύτερο πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία. Έτσι, μοιάζει μονόδρομος το να κλείσει ο πρωθυπουργός την αξιολόγηση, όπως του ζητά και το μεγαλύτερο κομμάτι της αντιπολίτευσης, να περάσει τον κάβο του καλοκαιριού και στη συνέχεια να αφήσει το τιμόνι, οδηγώντας τη χώρα σε εκλογές.
Ο ελληνικός λαός είναι πλέον πιο ώριμος από ποτέ για να υλοποιήσει τις πραγματικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η χώρα. Χωρίς άλλες «ιερές αγελάδες» που καταπατούν κάθε έννοια λογικής και ισονομίας. Χωρίς άλλες λαϊκίστικες κραυγές και πατριωτικές υστερίες εφηβικού τύπου, που το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να κρατούν τη χώρα σε προηγούμενες δεκαετίες. Ας μην χάσουμε λοιπόν άλλη μία ευκαιρία, κάποια στιγμή θα σταματήσουν να περνούν τα τρένα. Αν μη τι άλλο, θα πιστωθεί στον Αλέξη Τσίπρα ότι σε αυτά τα 7 χρόνια μνημονίων η χώρα (σε κοινωνικό επίπεδο) έζησε τους πιο ήρεμους μήνες της. Το οποίο, βέβαια, αποτελεί παράδοξο γιατί θα μπορούσε να δώσει σε κάποιον την εντύπωση ότι όλοι περίμεναν να γίνουν λίγο πιο φτωχοί για να σταματήσουν να βαρούν τις κατσαρόλες. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…
