Μέσα στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Ιθάκη», ο Αλέξης Τσίπρας εξιστορεί για πρώτη φορά με τέτοια λεπτομέρεια το παρασκήνιο της διακυβέρνησης, των κρίσιμων διαπραγματεύσεων, αλλά και της περιπετειώδους πορείας του ΣΥΡΙΖΑ προς την εξουσία και την επόμενη ημέρα της ήττας. Ανάμεσα σε αυτοκριτική και αποκαλύψεις, ο πρώην πρωθυπουργός στις 700 και πλέον σελίδες του βιβλίου του αναφέρεται στο δημοψήφισμα, στη συνεργασία με τον Πάνο Καμμένο, το κλείσιμο των τραπεζών και τα capital controls αλλά και στο σκάνδαλο Novartis.
Η τελευταία προδημοσίευση από το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα
Το εξώφυλλο του βιβλίου του Αλέξη Τσίπρα με τίτλο «Ιθάκη», από τις εκδόσεις Gutenberg
Η ήττα στις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου 2023
Οι σελίδες που αφορούν την περίοδο μετά την εκλογική συντριβή του Μαΐου και του Ιουνίου 2023 φωτίζουν ένα αχαρτογράφητο τοπίο έντασης, προσωπικών δισταγμών και εσωκομματικών ανταγωνισμών. Ο Τσίπρας αποκαλύπτει ότι ήδη πριν από τις δεύτερες εκλογές είχε αποφασίσει την αποχώρησή του από την ηγεσία: «Αυτό το σκαρί με αυτόν τον καπετάνιο δεν πρόκειται να πορευτεί… είχα αποφασίσει μέσα μου ότι μετά τις εκλογές θα αποχωρούσα».
Η πρώτη του σκέψη για μια ομαλή μετάβαση ήταν η Έφη Αχτσιόγλου. Της ζήτησε να ηγηθεί της καμπάνιας, να εμφανιστεί στο ντιμπέιτ, ακόμη και να αναλάβει την ηγεσία της ΚΟ. Όμως η αντίδρασή της ήταν «ιδιαίτερα επιφυλακτική, στα όρια της άρνησης», κάτι που τον ξάφνιασε. «Εκεί που εγώ έβλεπα μια μεγάλη ευκαιρία, εκείνη έβλεπε προβλήματα», γράφει. Η τελική της άρνηση - σύμφωνα με την εκτίμησή του - συνδέθηκε με την επιθυμία της να «υπερβεί τα προβλήματα εντός ΣΥΡΙΖΑ χωρίς να δίνει την εντύπωση κηδεμονίας».
Η παραίτηση και το αδιέξοδο της επόμενης ημέρας
Το βράδυ των εκλογών της 25ης Ιουνίου, όπως ο ίδιος περιγράφει, η απόφαση ωρίμασε: «Κατέγραψα τα υπέρ και τα κατά… έπρεπε να παραιτηθώ». Προσπάθησε να διασφαλίσει μια εναλλακτική λύση, ζητώντας από τον Αλέξη Χαρίτση να είναι υποψήφιος. Όμως και εκείνος «σκοτείνιασε… δεν αισθανόταν έτοιμος».
«Κατάλαβα ότι δεν μπορούσα να διασφαλίσω ομαλή μετάβαση… αυτό που θεωρούσα παιδί μου, ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν ήταν πια στη δική μου αγκαλιά».
Συγκινημένος ο Τσίπρας στην κηδεία του Φλαμπουράρη
Η εσωτερική φθορά του ΣΥΡΙΖΑ
Ο πρώην πρωθυπουργός περιγράφει με ωμή αυτοκριτική την αδυναμία του να διαχειριστεί τα «μικρά»: «Με πριόνισαν οι μικρές διαμάχες».
Η σύνθεση των ψηφοδελτίων του 2023, η σύγκρουση με τον Παύλο Πολάκη, η υπόθεση Παππά και η αδυναμία επιβολής ενιαίας γραμμής παρουσιάζονται ως κομβικές στιγμές «διολίσθησης σε έναν συνασπισμό προσωπικών στρατηγικών και ιδιοτέλειας».
Χαρακτηριστικά αναφέρεται στον Ευκλείδη Τσακαλώτο και την «Ομπρέλα», η οποία δημόσια μιλούσε για τοπικά νομίσματα: «Αν δεν θέλετε να ξανακερδίσουμε ποτέ εκλογές, πείτε το καθαρά», θυμάται ότι φώναξε στον πρώην υπουργό Υγείας Ανδρέα Ξανθό.
Οι δύο «γραμμές» εντός του ΣΥΡΙΖΑ - η σοβαρή αλλά ελιτίστικη και η λαϊκή αλλά τοξική - κατέληξαν να οδηγούν το κόμμα στην καταστροφή. «Όταν το πλήρωμα θεωρείται αναξιόπιστο, οι επιβάτες αποβιβάζονται».
Η αιφνιδιαστική νίκη Κασσελάκη
Η εξιστόρηση της ανόδου του Στέφανου Κασσελάκη είναι από τα πιο αποκαλυπτικά σημεία του βιβλίου. Ο Τσίπρας θεωρεί ότι ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ αναζητούσε έναν «τιμωρό του μηχανισμού», ενώ ο ίδιος έμεινε ουδέτερος - μια ουδετερότητα που, όπως γράφει, ο Κασσελάκης «εργαλειοποίησε στο έπακρο». Η περίφημη φράση «ο Τσίπρας με φύτεψε» παρουσιάζεται ως μέρος μιας επικοινωνιακής στρατηγικής που αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική.
Τσίπρας: Οι δραματικοί διάλογοι με κλειστές πόρτες για το δημοψήφισμα
Οι μεγάλες μάχες: ο Βαρουφάκης, η 17ωρη διαπραγμάτευση, ο Σόιμπλε και ο Ομπάμα
Στο βιβλίο αφιερώνεται εκτενής χώρος στη δραματική περίοδο του 2015. Ο Γιάνης Βαρουφάκης παρουσιάζεται ως «σελέμπριτι περισσότερο παρά οικονομολόγος» με ελκυστικό λόγο αλλά ατομιστικές εμμονές. Η πρόταση για κουπόνια αντί χρημάτων - «δεν ήξερα αν έπρεπε να κλάψω ή να γελάσω» - και η σταδιακή μετατροπή του από asset σε πρόβλημα περιγράφονται με σπάνια ευθύτητα.
Η κορύφωση έρχεται στις 17 ώρες της διαπραγμάτευσης, με τον Σόιμπλε να θέτει το δίλημμα ευρώ ή έξοδος και την Μέρκελ να ομολογεί μετά: «Αυτό το πράγμα δεν το έχω ξαναζήσει». Ο διάλογος με τον Ομπάμα πριν την κρίσιμη νύχτα αποτελεί μια από τις πιο εντυπωσιακές αποκαλύψεις: «Έχουν συσπειρωθεί απέναντί σου δυνάμεις που θέλουν να τορπιλίσουν τη διαπραγμάτευση… να είσαι ψύχραιμος».
Αλέξης Τσίπρας: Τι είπε στο podcast για το βιβλίο του «Η Ιθάκη»
Η αυτοκριτική και η «Ιθάκη»
Στο τέλος, ο Τσίπρας κοιτάζει κατάματα τα λάθη του: από τον χειρισμό της Novartis και των τηλεοπτικών αδειών μέχρι την αδυναμία διαχείρισης της εσωκομματικής πολυφωνίας.
Και κλείνει συμβολικά, σημειώνοντας ότι η Ιθάκη δεν είναι τέρμα, αλλά ενδιάμεσο λιμάνι: «Και όταν φτάνει στην Ιθάκη… αρματώνει πάλι το καράβι για νέους ορίζοντες. Κι εμείς, όσοι παίρνουμε τη θέση μας στο πλήρωμα, πιο έμπειροι, πιο σοφοί, πιο έτοιμοι».