Η Ειρήνη Τορνεσάκη στο star.gr: To ελληνικό τραγούδι που διεκδικεί Grammy!

Μια Ελληνίδα καλλιτέχνιδα επαναπροσδιορίζει την ελληνική παράδοση και διεκδικεί θέση στα Grammys. Ο λόγος για την Erini ή αλλιώς Ειρήνη Τορνεσάκη, η οποία με έδρα τη Νέα Υόρκη και καταγωγή από την Κρήτη, παρουσιάζει μια σύγχρονη προσέγγιση στο παραδοσιακό ριζίτικο τραγούδι - ένα μουσικό είδος που ιστορικά ερμηνευόταν αποκλειστικά από άνδρες.

Μάλιστα, το «Σε ψηλό βουνό» της Erini, το οποίο υπεβλήθη φέτος στα Grammy Awards, αποτελεί μία νέα εκδοχή του ριζίτικου, με κινηματογραφική ατμόσφαιρα, ανατρεπτική ενορχήστρωση και βαθιά συναισθηματική ερμηνεία.

Η καταξιωμένη ερμηνεύτρια και εκπαιδευτικός, το 2024 κυκλοφόρησε τον πρώτο της προσωπικό δίσκο, στον οποίο συμμετέχει, μάλιστα, όλη η οικογένειά της, μίλησε στο star.gr για την καριέρα, τη ζωή στις ΗΠΑ, καθώς και τα μελλοντικά σχέδιά της. 

Μίλησε μας για εσένα. Πώς βρέθηκε μία Κρητικιά στην Αμερική; Ποια είναι η διαδρομή που ακολούθησε;

Μεγάλωσα στο Ηράκλειο της Κρήτης, με ρίζες από τη Μικρά Ασία, από τα Καλέσα και τις Αρχάνες. Η οικογένειά μου ήταν πάντα γεμάτη μουσική, η μητέρα μου ήταν καθηγήτρια μουσικής, κι εγώ ξεκίνησα πιάνο στα έξι και βιολοντσέλο στα δεκατρία. Από μικρή ήξερα ότι ήθελα να γίνω τραγουδίστρια. Στα δεκαοκτώ μου, πήγα στην Αγγλία για να σπουδάσω σύγχρονο τραγούδι στο British & Irish Institute of Modern Music.

Σε ηλικία 22 ετών, επιλέχθηκα ως η μόνη τραγουδίστρια στο show Kurios του Cirque du Soleil, το οποίο περιόδευσε στον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες για τρία χρόνια. Αυτή η εμπειρία αποτέλεσε ένα πολύ σημαντικό «σχολείο» για τη σκηνική παρουσία και την επαγγελματική πειθαρχία μου.

Στη συνέχεια, εισήχθηκα στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Global Jazz στο Berklee College of Music της Βοστώνης με πλήρη υποτροφία, όπου έγινα και καθηγήτρια. Σήμερα ζω μεταξύ Νέας Υόρκης και Κρήτης, και ταξιδεύω διεθνώς, δίνοντας συναυλίες ελληνικής μουσικής και συμμετέχοντας σε προγράμματα πολιτιστικής ανταλλαγής.

Ξεκίνησα με την κλασική και τη μικρασιατική μουσική, αλλά πάντα με γοήτευαν και άλλα είδη, όπως η pop, η rock και η jazz. Σήμερα, συνδυάζω την ελληνική παραδοσιακή μουσική, κυρίως κρητική και μικρασιατική, με σύγχρονες και διεθνείς μουσικές φόρμες, προσπαθώντας να δημιουργώ μια γέφυρα ανάμεσα στην παράδοση και τον παγκόσμιο μουσικό διάλογο.

Ένα ριζίτικο τραγούδι υποψήφιο για Grammy. Tολμηρή απόφαση. Ποια είναι η διαδικασία από εδώ και πέρα;

Η πρώτη μου συμμετοχή στα Grammy ήταν το 2023, με τον δίσκο Crisálida του Danilo Pérez και των Global Messengers, ο οποίος απέσπασε υποψηφιότητα. Φέτος, αποφάσισα να υποβάλω ένα ριζίτικο τραγούδι, το «Σε ψηλό βουνό». Το έκανα για να αναδείξω την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Κρήτης και της Ελλάδας στον μεγαλύτερο μουσικό θεσμό του κόσμου, αλλά και για να περάσω ένα μήνυμα: οι γυναίκες έχουν θέση και φωνή στο ριζίτικο τραγούδι - κάτι που δυστυχώς δεν θεωρείται αυτονόητο σε μεγάλο μέρος της Κρήτης.

Η ψηφοφορία γίνεται αποκλειστικά από τα μέλη της Ακαδημίας των Grammys (Recording Academy). Ο πρώτος γύρος μόλις ολοκληρώθηκε, και περιμένουμε τις επίσημες υποψηφιότητες στις 7 Νοεμβρίου. Οι νικητές θα ανακοινωθούν στην τελετή απονομής την 1η Φεβρουαρίου 2026. Είτε κερδίσω είτε όχι, είναι ήδη μεγάλη χαρά για μένα ότι «τέρατα» της παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας άκουσαν και αξιολόγησαν το ριζίτικο αυτό τραγούδι.

Η μουσική έχει δύναμη να μεταφέρει συναισθήματα πέρα από τις λέξεις.

Μπορεί κάποιος που δεν είναι Έλληνας να καταλάβει τον στίχο για τον «αετό στο ψηλό βουνό»;

Μέσω της δισκογραφίας μου και των διεθνών συναυλιών μου, έχω αποκτήσει κοινό που δε μιλά ελληνικά. Πολλοί μου έχουν πει ότι νιώθουν τα συναισθήματα και την ουσία του τραγουδιού, ακόμη κι αν δεν καταλαβαίνουν τους στίχους. Η μουσική έχει δύναμη να μεταφέρει συναισθήματα πέρα από τις λέξεις.

Ποιες χώρες αντιλαμβάνονται την αξία της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής; Τι μηνύματα έχεις λάβει έως τώρα;

Θα έλεγα ότι σχεδόν παντού νιώθω τον σεβασμό για την ελληνική παραδοσιακή μουσική και έως τώρα, μια από τις πιο δυνατές εμπειρίες που έχω βιώσει ήταν στην Κίνα. Οι Κινέζοι έχουν μεγάλη εκτίμηση στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά και δείχνουν εντυπωσιακή δίψα για μάθηση και σεβασμό στον ελληνικό πολιτισμό. Κάθε φορά που επισκέπτομαι την Κίνα νιώθω φιλοξενία και σεβασμό που σπάνια συναντάς αλλού.

Ποιο είναι το όραμά σου για την ελληνική παραδοσιακή μουσική και ποιο για την Ειρήνη;

Το όραμά μου για την ελληνική παραδοσιακή μουσική είναι να βλέπω όλο και περισσότερους Έλληνες καλλιτέχνες που προβάλλουν την ελληνική κληρονομιά, να εμφανίζονται σε διεθνείς μουσικές σκηνές και μεγάλους θεσμούς. Το όραμα για μένα είναι να συνεχίσω να κάνω όλα αυτά που με γεμίζουν και να φέρω την ελληνική μουσική σε ακόμη μεγαλύτερες διεθνείς σκηνές.

Η Ελλάδα είναι η βάση μου, η έμπνευσή μου και η μουσική μου ρίζα, αλλά η διεθνής σκηνή μού δίνει ευκαιρίες να μοιραστώ την παράδοση μας με τον κόσμο.

Θα ήθελες να επιστρέψεις στην Ελλάδα ή πιστεύεις ότι έχεις περισσότερες ευκαιρίες στο εξωτερικό;

Μοιράζω τον χρόνο μου μεταξύ Ελλάδας και Νέας Υόρκης τα τελευταία πέντε χρόνια, και το αγαπώ γιατί νιώθω ότι ζω και στις δύο χώρες ταυτόχρονα. Οι γονείς μου πάντα με ενθαρρύνουν να ακολουθώ αυτό που με γεμίζει και με κάνει χαρούμενη. Η Ελλάδα είναι η βάση μου, η έμπνευσή μου και η μουσική μου ρίζα, αλλά η διεθνής σκηνή μού δίνει ευκαιρίες να μοιραστώ την παράδοση μας με τον κόσμο.

Γνωρίζοντας την Ειρήνη Τορνεσάκη - Το βιογραφικό της

Η Ερήνη (Ερήνη Τορνεσάκη) γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ηράκλειο Κρήτης. Η μητέρα της, που είναι καθηγήτρια μουσικής έχει καταγωγή από τη Σμύρνη και τις Αρχάνες και ο πατέρας της κατάγεται από τα Καλέσα. Μεγαλώνοντας στο Ηράκλειο μελέτησε κλασικό πιάνο με την Αλένα Ρεντζέγιοβα και  βιολοντσέλο με τον Σόρεν Χάνσεν. Ήταν μέλος της ορχήστρας εγχόρδων του Δήμου Ηρακλείου και τη χορωδία του Δήμου Ηρακλείου υπό την διεύθυνση  της Κατερίνας Τσαγκαράκη.

Σπουδές

Το 2009, στην ηλικία των 18 ετών πήγε για  σπουδές στο Brighton της Αγγλίας όπου ολοκλήρωσε Bachelor στο  Professional Music με επικεντρο σπουδών την ερμηνεία στο μοντέρνο  τραγούδι. Εκεί ξεκίνησε την καριέρα της στο τραγούδι συμμετέχοντας σε  συναυλίες και μουσικές παραγωγές. Το 2012 συμμετείχε στον δίσκο 'A journey through Latin America' με τους Classico Latino, ηχογραφημένο στο
 Abbey Road Studios, με τους οποίους ταξίδεψε στην Μπογκοτά της  Κολομβίας για μια συναυλία στο Teatro Colsubsidio. Εμφανίστηκε στο ΒΒC  ITV όπου έκανε φωνητικά στον Barry Manilow. Το 2014, μετά από ακρόαση στο Λονδίνο, η Ερήνη έγινε η μοναδική τραγουδίστρια του υπερθεάματος  Kurios του Cirque Du Soleil, περιοδεύοντας στον Καναδά και τις ΗΠΑ για 3 χρόνια, και ολοκληρώνοντας 1074 παραστάσεις. Συμμετείχε στον δίσκο  soundtrack της παράστασης, στο DVD, και μια ταινία μικρού μήκους εικονικής πραγματικότητας που κέρδισε βραβείο Emmy το 2016.

Τραγούδησε τον Εθνικό Ύμνο των ΗΠΑ στο Wrigley Field, Σικάγο και στο Nationals Park, Ουάσινγκτον Ντι Σι και στο TD Garden σε αγώνα συμμετοχής του Gianni Antetokounmpo. Το 2017 έλαβε πλήρη υποτροφία από το Berklee College of Music της Βοστώνης όπου ολοκλήρωσε το Μεταπτυχιακό της στη σύγχρονη φωνητική ερμηνεία (Global Jazz). Το 2019 έγινε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Berklee College of Music. Έχει επίσης παρουσιάσει και διδάξει την Ελληνική παραδοσιακή μουσική σε πανεπιστήμια της Αμερικης όπως το Harvard, Princeton και Tufts.

Συνεργασίες

Η Ειρήνη έχει συνεργαστεί με καλλιτέχνες όπως οι βραβευμένοι με Grammy Danilo Perez, Terri Lyne Carrington, Luciana Souza και Eugene Friesen όπως και Daniel Hope, George Garzone, Βασίλης Σκουλάς, Μάριος Φραγκούλης μεταξύ άλλων. Έχει εμφανιστεί στο περίφημο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης, στο Panama Jazz Festival, London Jazz Festival και στο Ronnie Scott’s. Συμμετείχε στον δίσκο “Crisálida” του πιανίστο Danilo Perez το το οποίο έλαβε υποψηφιότητα για Grammy το 2023.

Βραβεύσεις και διακρίσεις

Η Ερήνη βραβεύτηκε από απο το Mass Cultural Council, το Boston Foundation και το New Music USA με για τη δουλειά της πάνω στη Μικρασιάτικη Μουσική. Επίσης, βραβεύτηκε ως μια από τους πιο επιτυχημένους Έλληνες της Αμερικής κάτω των 40, από το Greek America Foundation, για τα καλλιτεχνικά της επιτεύγματα, καθώς και την προσφορά της στον Ελληνισμό.

Το Οκτώβριο του 2023 η Ερήνη επιλέχθηκε ως Official Selection για showcase στη μεγαλύτερη έκθεση μουσικής του κόσμου WOMEX. Τον Αύγουστο του 2024, επιλέχθηκε από την κυβέρνηση της Κίνας να τραγουδήσει το ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι «Από Ξένο Τόπο» στο δεύτερο μεγαλύτερο τηλεοπτικό κανάλι της χώρας "Hunan TV". Το 2025 εμφανίστηκε στο "Beijing Radio & Television Station", παρευρέθηκε ως προσκεκλημένη και τραγούδησε στα Golden Panda Awards.

Η Ερήνη έχει βάση τη Νέα Υόρκη και ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο για συναυλίες. Το 2024 κυκλοφόρησε ο πρώτος της προσωπικός δίσκος με τις εταιρίες Ropeadope και Minos EMI. Ο δίσκος αποτελείται από μικρασιάτικα τραγούδια σε σύγχρονες ενορχηστρώσεις και συμμετέχει όλη η οικογένεια της Ερήνης.