Προκαλεί η μοναξιά στην παιδική ηλικία αργότερα άνοια; Τι έδειξε νέα μελέτη

Νέα πρόσφατη έρευνα, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 13.500 ενήλικες, έδειξε ότι η κοινωνική απομόνωση και περαιτέρω η μοναξιά κατά την παιδική ηλικία, μπορεί μελλοντικά να είναι αιτία άνοιας και γνωστικής εξασθένησης.

Η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας - Τι έδειξε νέα μελέτη

Σύμφωνα με τους επικεφαλής της μελέτης, η μοναξιά σε μικρή ηλικία μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο άνοιας δεκαετίες αργότερα, ενώ αφήνει ανεξίτηλα σημάδια στον εγκέφαλο, ακόμη κι αν το άτομο δεν είναι πλέον μοναχικό όταν ενηλικιωθεί.

Προκαλεί η μοναξιά στην παιδική ηλικία αργότερα άνοια; 

Η έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση JAMA Network Open (και πραγματοποιήθηκε από πανεπιστήμια της Κίνας, της Αυστραλίας και των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων του Χάρβαρντ και εκείνου της Βοστώνης), έδειξε ότι όσοι ένιωθαν συχνά μόνοι και δεν είχαν κάποιο στενό φίλο όταν ήταν παιδιά, ξεκινούσαν τη μέση ηλικία με χαμηλότερες γνωστικές επιδόσεις.

Επιπλέον, παρουσίαζαν σημαντική ετήσια πτώση στη μνήμη και τη σκέψη, σε σύγκριση με εκείνους που δεν βίωσαν αντίστοιχες εμπειρίες.

Συγκεκριμένα, το 4,2% των συμμετεχόντων που είχαν έντονη αίσθηση μοναξιάς ως παιδιά εμφάνιζαν τον υψηλότερο κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης. Επιπρόσθετα, όσοι δήλωσαν «συχνά ένιωθα μοναξιά», αντιμετώπιζαν 51% μεγαλύτερη πιθανότητα άνοιας - ακόμη κι αν διέθεταν κάποιον φίλο.

Ροδέλαιο: Σύμμαχος ενάντια στην άνοια - Συμβάλλει στην καλή μνήμη

Μοναξιά: Ένα «τραύμα» στον εγκέφαλο με διάρκεια

Κάτι που εντυπωσίασε τους επιστήμονες στη συγκεκριμένη έρευνα ήταν το γεγονός ότι ο κίνδυνος εμφάνισης άνοιας παρέμενε ισχυρός ακόμη και για όσους είχαν ξεπεράσει τη μοναξιά τους ως ενήλικες. Αυτό υποδηλώνει ότι η παιδική μοναξιά λειτουργεί ως χρόνια στρεσογόνος εμπειρία, που μπορεί να επηρεάσει μόνιμα τη δομή και λειτουργία του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου.

«Οι κοινωνικές εμπειρίες στα πρώτα χρόνια της ζωής είναι κρίσιμες για τον σχηματισμό νευρωνικών δικτύων», εξηγούν οι επιστήμονες. «Η μοναξιά στερεί από τα παιδιά το "γνωστικό παιχνίδι" της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, ενώ αυξάνει επίπεδα ορμονών του στρες που ενδέχεται να βλάψουν κέντρα μνήμης, όπως ο ιππόκαμπος».

Κοινωνική απομόνωση κατά την παιδική ηλικία και άνοια - Τα ευρήματα της έρευνας

Οι επικεφαλής της έρευνας ανέλυσαν δεδομένα σε διάρκεια 7 χρόνων (περίοδος 2011-2018, ώστε να αποφευχθούν στρεβλώσεις από την πανδημία), παρακολουθώντας την υγεία ενήλικων Κινέζων.

Οι συμμετέχοντες καθόλη αυτή την περίοδο υποβλήθηκαν σε συνεχή τεστ μνήμης και σκέψης, ενώ καταγράφηκαν και περιστατικά άνοιας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι είχαν βιώσει μοναξιά και απουσία στενών φίλων κατά την παιδική ηλικία αντιμετώπιζαν 41% μεγαλύτερο κίνδυνο άνοιας, μια πάθηση που πλήττει ήδη επτά εκατομμύρια Αμερικανούς και αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2060.

Επιπρόσθετα, η μελέτη προσθέτει ένα ακόμη στοιχείο, το οποίο συνδέει τις δύσκολες παιδικές εμπειρίες με τη νοητική υγεία στο γήρας. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το σοβαρό άγχος στην παιδική ηλικία μπορεί να μεταβάλει την ανάπτυξη του εγκεφάλου, καθιστώντας τον πιο ευάλωτο σε μελλοντική εκφύλιση. Όπως υποστηρίζουν: «Όσο περισσότερα τα παιδικά τραύματα, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα καθημερινών προβλημάτων μνήμης και χαμηλότερων επιδόσεων σε τεστ ταχύτητας σκέψης».

Τα παιδιά νιώθουν μοναξιά

• Το 64% των κοριτσιών 5–7 χρόνων, το 67% των κοριτσιών 8–10 ετών και το 73% των 11–13 χρόνων δηλώνουν ότι νιώθουν μοναξιά.
• Στα αγόρια 11–17 ετών, πάνω από το ένα τέταρτο αναφέρει συχνή μοναξιά.
• Παράλληλα, ένας στους τέσσερις Αμερικανούς τρώει όλα τα γεύματα μόνος (μια συνήθεια που έχει αυξηθεί κατά 50% από το 2003)
• Την ίδια στιγμή, όλο και λιγότερα παιδιά παίζουν σε εξωτερικούς χώρους ή συμμετέχουν σε ομαδικά αθλήματα. Συγκεκριμένα, ένα στα τρία παιδιά δεν παίζει καθόλου εκτός σπιτιού τις σχολικές ημέρες, ενώ ένα στα πέντε δεν το κάνει ούτε τα Σαββατοκύριακα.

Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η πρόληψη της άνοιας ίσως είναι αναγκαίο να ξεκινά ήδη από τα πρώτα χρόνια του παιδιού, με ενίσχυση του παιχνιδιού, περισσότερο ποιοτικό χρόνο ενασχόλησης και ανάπτυξη υγιών κοινωνικών δεξιοτήτων.