Τέμπη: Να ξαναβάλουμε το τρένο στις ράγες 

Η ευθύνη κοινωνίας και Πολιτείας για τον σιδηρόδρομο   

Η τραγωδία στα Τέμπη συγκλονίζει την ελληνική κοινωνία με τις απώλειες ανθρώπινων ζωών, ιδίως πολλών νέων ατόμων που θα μπορούσαν να είναι παιδιά όλων μας. Είναι όμως και το αποκορύφωμα μιας πολυετούς απαξίωσης των σιδηροδρόμων ως μεταφορικού μέσου, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων. Όλοι γνωρίζουν άλλωστε ότι το πρόσφατο δυστύχημα θα μπορούσε να είχε συμβεί και με οποιοδήποτε άλλο κόμμα στη διακυβέρνηση της  χώρας.           

Τέμπη: Συνελήφθη ο σταθμάρχης - Τι ισχυρίστηκε για το δυστύχημα

Η πικρή αλήθεια είναι ότι η ελληνική κοινωνία, από τις δεκαετίες του  ’80 τουλάχιστον και μετά, δεν μπόρεσε ποτέ στην πλειοψηφία της να εντάξει στη συνείδησή της τον σιδηρόδρομο ως ένα «κανονικό» μεταφορικό μέσο.  Ήταν ότι της θύμιζε άραγε τον «μουτζούρη» και τον καιρό που η Ελλάδα ήταν ακόμα «βαλκανικό» κράτος; Ήταν ο «έρωτας» με το ΙΧ ως ένδειξη κοινωνικής ανέλιξης ; Άγνωστο,  στο βαθμό του «μυστηρίου», ειδικά αν σκεφθεί κανείς ότι την ίδια στιγμή τα ΚΤΕΛ ζούσαν και βασίλευαν και ακόμη κυριαρχούν στις χερσαίες  επιβατικές μεταφορές, όπως κυριαρχεί και η μεταφορά εμπορευμάτων με φορτηγά αυτοκίνητα. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στον Κηφισό θα διακρίνει άλλωστε δύο πράγματα: Πλήθος λεωφορείων και φορτηγών, που κάνουν το μεταφορικό έργο που υπό ευρωπαϊκές συνθήκες θα έκανε ο σιδηρόδρομος.

Ακόμη και σήμερα, στην εποχή του διαφημισμένου «ασημένιου βέλους» και του σαφώς ακριβότερου εισιτηρίου, η πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί ότι ο σιδηρόδρομος είναι ένα «ειδικού σκοπού» μεταφορικό μέσο που εξυπηρετεί κυρίως φοιτητές, στρατιώτες και μετανάστες. 

Ορισμένες ενδείξεις: 

  •  Η Πάτρα, η τρίτη σε πληθυσμό πόλη της χώρας, παραμένει επί μία 20ετία χωρίς σιδηροδρομική σύνδεση με την Αθήνα και την υπόλοιπη χώρα. 
  • Το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο της Πελοποννήσου, πλην των σταθμών του Προαστιακού, παραμένει επίσης ανενεργό, καθώς διακόπηκαν τα δρομολόγια  από τον καιρό των μνημονίων και δεν επανήλθαν ποτέ, παρότι το δίκτυο είχε ανακαινισθεί μέχρι το 2008!                   
  • Τα δρομολόγια του Προαστιακού Αθήνας – Χαλκίδας διεξάγονται ανά δύο ώρες και μόνο σε λίγες ώρες αιχμής ανά μία ώρα. Συχνότητα που ακυρώνει στην πράξη την έννοια της προαστιακής σύνδεσης.    
  • Ολόκληρο το δίκτυο του Προαστιακού, επίσης λόγω των προβλημάτων τηλεδιοίκησης, υπολειτουργεί σε σχέση με τις δυνατότητές του, παρότι θα μπορούσε να αξιοποιήσει το υφιστάμενο δίκτυο εντός του αστικού ιστού της Αθήνας και να αποτελεί ουσιαστικά μία επιπλέον γραμμή μετρό.         

Για όλα τα παραπάνω προβλήματα όμως απουσιάζει το κυριότερο: η πίεση της κοινωνίας των πολιτών στην όποια πολιτική εξουσία, ώστε να σταματήσει να αποτελεί ο σιδηρόδρομος των «φτωχό συγγενή» των μεταφορών. Γιατί ναι  μεν διατέθηκαν πολλά  κονδύλια, κοινοτικά και μη, για τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων, αλλά εξαιτίας της ατελείωτης γραφειοκρατίας και των δικαστικών προσφυγών, σε συνδυασμό με τη λεηλασία και τις δολιοφθορές στο υλικό, το αποτέλεσμα είναι πολύ μικρό σε σχέση με το κόστος.       

Για να γίνει η σύγκριση, μετά τα πολύνεκρα δυστυχήματα με λεωφορεία στα Τέμπη και στον Άγιο Κωνσταντίνο, η ελληνική κοινωνία ξεσηκώθηκε και ορθώς επέβαλλε ουσιαστικά στο πολιτικό σύστημα την ολοκλήρωση του αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ. 

Θα μπορέσει το τραγικό περιστατικό στα Τέμπη να γίνει το αντίστοιχο «ως εδώ» και η αφετηρία ενός πραγματικού εκσυγχρονισμού του σιδηροδρόμου στη χώρα μας; Δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο. Αυτό θα είναι πάντως το καλύτερο μνημόσυνο στα νέα παιδιά που έχασαν τη ζωή τους στα Τέμπη: Να μπορέσει η ελληνική κοινωνία να ξαναβάλει το τρένο στις ράγες….