Πότε θα ανοίξουν οι τράπεζες; Θα γίνει ή όχι κούρεμα καταθέσεων; Τις απαντήσεις στα ερωτήματα που «καίνε» τους Έλληνες, μετά την απόφαση της κυβέρνησης να επιβάλει έλεγχους κεφαλαίων, επιχειρεί να δώσει η Wall Street Journal.
Γιατί είναι κλειστές οι τράπεζες;
Οι τράπεζες στην Ελλάδα είναι κλειστές γιατί έχουν ξεμείνει από μετρητά. Μέχρι το τέλος Μαΐου, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, διέθεταν δύο δισεκατομμύρια ευρώ. Άνθρωποι που γνωρίζουν τα τραπεζικά θέματα στην Ελλάδα αναφέρουν πως τώρα υπάρχει μόλις ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Επιπλέον, από την Κυριακή «πάγωσε» ο έκτακτος μηχανισμός ρευστότητας ELA. Γι’ αυτό επιβλήθηκαν τα capital controls και οι καταθέτες δεν μπορούν να λάβουν πάνω από 60 ευρώ ανά λογαριασμό.
Πόσο γρήγορα θα ανοίξουν ξανά οι τράπεζες;
Η ελληνική κυβέρνηση λέει ��ως θα ανοίξουν ξανά λίγο μετά το δημοψήφισμα. Οι περισσότεροι παρατηρητές ωστόσο λένε πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Χωρίς τον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας ELA από την ΕΚΤ, οι τράπεζες θα κλονιστούν από την απόσυρση των καταθέσεων αν ανοίξουν. Αν δεν υπάρχει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις και συμφωνία, η ΕΚΤ δεν θα δώσει στην Ελλάδα χρήματα έκτακτης ανάγκης. Το καλύτερο σενάριο αναφέρει πως οι τράπεζες θα ανοίξουν ξανά αν επικρατήσει το «Ναι» και υπάρξει άμεση συμφωνία με τους πιστωτές. Αυτό θα μπορούσε να κάνει την ΕΚΤ να δώσει στην Ελλάδα μια σανίδα σωτηρίας. Τα ενδιάμεσα σενάρια αναφέρουν πως μπορεί να προκληθεί πολιτική σύγχυση και να προκληθούν… νέες εκλογές. Σε αυτή την περίπτωση είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς τι θα πρά��ει η ΕΚΤ, αν και ενδέχεται να συνεχίσει το πάγωμα των πιστώσεων μέχρι να προκύψει νέα σταθερή κυβέρνηση.
Όταν οι τράπεζες θα ανοίξουν, οι καταθέτες θα μπορούν να σηκώσουν τα χρήματά τους;
Εξαρτάται... Αν υπάρξει πολιτική σταθερότητα και ισχυρή υποστήριξη από την ΕΚΤ, τότε η πίεση από τις εκροές καταθέσεων θα υποχωρήσει. Αυτό θα επέτρεπε στο σύστημα να επιστρέψει στην κατάσταση προ του δημοψηφίσματος. Αλλά αυτό δεν είναι απόλυτα σίγουρο. Το δανειακό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών ήταν, ήδη, σε κακή κατάσταση προ του δημοψηφίσματος, άρα, η νέα αναταραχή έχει κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα. Έτσι, ενδέχεται να χρειαστεί να ανακεφαλαιοποιηθούν οι τράπεζες ή να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση.
Θα χάσουν χρήματα οι καταθέτες;
Εξαρτάται και πάλι... Το κεφάλαιο μιας τράπεζας είναι η διαφορά μεταξύ των στοιχείων του ενεργητικού και του παθητικού της. Μεταξύ του τι έχει και τι χρωστάει. Υπάρχουν, πάνω κάτω, δύο τρόποι για να αυξήσει το κεφάλαιό της μια τράπεζα. Να μειώσει τις υποχρεώσεις της ή να αυξήσει τα περιουσιακά της στοιχεία. Η «ένεση» μετρητών έρχεται όταν κάποιος δίνει μετρητά και ως αντάλλαγμα λαμβάνει μετοχές της τράπεζας. Σε καταστάσεις σαν την σημερινή αυτό θα μπορούσε να το κάνει η κυβέρνηση μόνο που δεν έχει χρήματα. Επομένως θα πρέπει να δανειστεί από τους πιστωτές της. Άρα, θα πρέπει να έρθει σε συμφωνία. Άλλος τρόπος είναι να μειώσει τ�� παθητικό της. Οι κανόνες της ΕΕ απαιτούν τέτοια μέτρα, αλλά όχι στις καταθέσεις, Σε περίπτωση αναδιάρθρωσης «σκουπίζονται» οι μέτοχοι. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει κάτι για να «σκουπιστεί». Η βοήθεια της κεντρικής τράπεζας είναι εξασφαλισμένη. Αυτό που μπορεί συμβεί στη χειρότερη περίπτωση είναι να χρειαστεί ανακεφαλαίωση και αναδιάρθρωση στις ελληνικές τράπεζες, κάποιος θα πρέπει να δανείσει χρήματα στις ελληνικές τράπεζες. Αυτό θα μπορούσαν να το κάνουν οι πιστωτές, αν υπάρξει συμφωνία. Σε άλλη περίπτωση, θα πρέπει να γίνει «κούρεμα» καταθέσεων και μάλιστα δραστικό.
Τι θα συμβεί αν τα πράγματα πάνε πολύ άσχημα και η ΕΚΤ κόψει τη χρηματοδότηση προς τις τράπεζες;
Αυτό θα ήτ��ν μια πολύ άσχημη εξέλιξη. Η ΕΚΤ, μέχρι τώρα, έχει «παγώσει» την έκτακτη γραμμή βοήθειας, αλλά δεν απαιτεί από τις τράπεζες να της πληρώσουν τα 116 δισεκατομμύρια ευρώ. Αν το κάνει, οι τράπεζες δεν θα μπορούν να πληρώσουν. Η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Ελλάδας θα έπρεπε να τραβήξουν τα colleteral (εγγυήσεις) των τραπεζών και τότε αυτές θα κατέρρεαν. Οι εναλλακτικές είναι δύο: είτε η επαναλειτουργία του τραπεζικού συστήματος μέσω βοήθειας από τους πιστωτές, είτε η εισαγωγή νέου νομίσματος και το καλωσόρισμα στη… δραχμή.
Πόσο μεγάλο θα είναι το «κούρεμα»;
Στην Κύπρο, το 2013, η κυβέρνηση προστάτευσε τους καταθέτες που είχαν λογαριασμούς κάτω των 100.000 ευρώ και στους υπόλοιπους επέβαλλε «κούρεμα» που έφτασε το… 50%. Ωστόσο, οι κυπριακές τράπεζες ήταν σε πολύ χειρότερη κατάσταση από ότι είναι οι ελληνικές που είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες. Το πόσο θα είναι το «κούρεμα» εξαρτάται από την αξία των στοιχείων του ενεργητικού των τραπεζών που πρέπει να μειωθεί, πόσοι μικροί καταθέτες θα προστατευτούν και πόσα νέα χρήματα θα μπουν στο σύστημα. Αν υπάρξει αρκετή βοήθεια, τότε το «κούρεμα» θα μπορούσε να αποφευχθεί εντελώς.
