Η τελευταία ποιητική συλλογή του Λέοναρντ Κοέν (Leonard Cohen) με τίτλο η «Φλόγα» βρίσκεται πλέον διαθέσιμη στα ελληνικά. Το star.gr μίλησε με τον μεταφραστή του έργου για τον σπουδαίο ποιητή και τον συνδυασμό λυρισμού και τρυφερότητάς του απέναντι στις γυναίκες και τις καθημερινές στιγμές.
«Βουτιά» στην ανάγνωση: Βιβλία που δεν πρέπει να λείπουν από τη βαλίτσα σου
Το σπουδαίο αυτό έργο, παρακαταθήκη για τους ρομαντικούς όλης της γης, απαρτίζεται από τρία μέρη μεταξύ των οποίων, εξήντα τρία ποιήματα, διακριθέντα από ένα σύνολο αδημοσίευτου υλικού πολλών δεκαετιών, στίχοι, σημειωματάρια, αλλά και ζωγραφιές του κορυφαίου τροβαδούρου που συνήθως εικονογραφούν ένα ποίημα ή έναν στίχο. To ετοίμασε ο Κοέν για να εκδοθεί μετά τον θάνατό του.
Ο Κοέν γνώριζε ότι δεν του μένουν πολλοί μήνες ζωής και, όπως γράφει στον πρόλογό του ο γιος του Άνταμ, το βιβλίο αυτό ήταν «ο μοναδικός του σκοπός και η ανάσα του η μοναδική στο τέλος»
Ο άνθρωπος πίσω από τη μεταγραφή του τελευταίου δώρου του Λέοναρντ Κοέν με παραλήπτες τους αναγνωστές ολόκληρου του κόσμου, Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, μιλώντας στο star.gr μοιράστηκε μαζί με τη Γεωργία Χάρδα τη μεταφραστική του εμπειρία για την πολυαναμενόμενη «Φλόγα».
-Τι σας «συνδέει» με τον ποιητή Λέοναρντ Κοέν ;
Αρχικά, η εφηβεία μου. Ενώ άρχισε να μαίνεται η λυτρωτική για το ροκ λαίλαπα του punk, και ενώ ξέφευγα από τη βαριά επιρροή των υπεργκρούπ όπως οι Genesis και οι Yes και οι Pink Floyd, μυήθηκα από μεγαλύτερους ηλικιακά, πολύτιμους φίλους στην ποίηση και τον λυρισμό τροβαδούρων όπως ο Phil Ochs, o Bob Dylan και, βέβαια, ο Leonard Cohen. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και έως σήμερα δεν σταμάτησα να ακούω Cohen, να διαβάζω τα λογοτεχνικά του έργα, να παρακολουθώ την πορεία του. Μάλιστα, έγραψα έναν εκτενή πρόλογο στην ελληνική έκδοση του πρώτου μυθιστορήματός του. Πρόκειται για το « Αγαπημένο Παιχνίδι» (μετάφραση Χίλντα Παπαδημητρίου, εκδόσεις Μελάνι).
-Γιατί αποφασίσατε να μεταφράσετε το συγκεκριμένο έργο;
Το αποφάσισαν οι συμπτώσεις. Την ημέρα που παρέλαβα τον τόμο «Τhe Flame», τον οποίο είχα παραγγείλει από το αγαπημένο και πιστό βιβλιοπωλείο Bookpaths, μου τηλεφώνησε ο φίλος και εκδότης μου Κώστας Δαρδανός, και μου είπε: «Έχω τον Cohen», «Κι εγώ τον έχω, μόλις», του είπα. «Δεν κατάλαβες, έχω τα δικαιώματα για τον Cohen και θέλω να τον μεταφράσεις». Κι έτσι, πέρασα μερικούς μήνες παρέα με την ποίηση του Καναδού δημιουργού, άλλοτε μέσα σε ένα κλίμα ευφορίας και χαράς, άλλοτε σπαζοκεφαλιάζοντας τρομερά, πάντα όμως με συγκίνηση και με δέος απέναντι στην ποίηση αυτού του θαυμάσιου καλλιτέχνη.
-Τι σας γοήτευσε περισσότερο στη «Φλόγα»;
Ο συνδυασμός λυρισμού, τρυφερότητας, ασύλληπτης αβρότητας απέναντι στις γυναίκες και στην ομορφιά των ερωτικών στιγμών. Ο Cohen είναι μεγάλος, σπουδαίος ποιητής, ξέρει να ελίσσεται ανάμεσα στα στερεότυπα και να τα αποφεύγει, ξέρει να πλουτίζει με μαγεία τις καθημερινές δραστηριότητες, ξέρει να μιλάει για παγκόσμια δεινά και προβλήματα με μια έντιμη οργή που όμως είναι πάντα μπολιασμένη με λυρισμό. Ακόμα και κάποιες πτυχές κυνισμού απαλύνονται από τον βελούδινο τρόπο του.
-Ποιος στίχος από την συγκεκριμένη μεταφραστική δουλεία σας άγγιξε σαν να τον είχατε γράψει ο ίδιος;
Σχεδόν όλοι. Μάλιστα, μιμήθηκα το ύφος του και έγραψα έτσι ένα δικό μου ποίημα που όταν το κοινοποίησα σε φίλες και φίλους δεν αντιλήφθηκαν ότι είναι δικό μου, θεώρησαν ότι είναι του Cohen.
-Ποια διαδικασία ακολουθείτε στη μετάφραση μιας ποιητικής συλλογής;
Κάνω τον ντετέκτιβ. Μαθαίνω τα πάντα για τη ζωή του ποιητή, συγκατοικώ νοερώς μαζί του, μπαίνω στο πετσί του. Έχω μεταφράσει και τους στίχους του Bob Dylan και ακολούθησα την ίδια στρατηγική: γίνομαι, όσο μπορώ, ένα μαζί του. Όλους αυτούς τους μήνες που μετέφραζα τη Φλόγα άκουγα σχεδόν αποκλειστικά Cohen, όλα του τα άλμπουμ ξανά και ξανά.
-Μέσα από τα ποιήματά του,ποιος ήταν τελικά ο Λέοναρντ Κοέν και πώς μπορεί κάποιος να καταλάβει μια τέτοια προσωπικότητα;
Ήταν ένας ασύλληπτα ευαίσθητος άνθρωπος, ένα περισκόπιο που παρακολουθούσε όσα διαδραματίζονται γύρω του, ένας χρονικογράφος του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα. Θα έλεγα ότι ο Cohen, όπως και ο Dylan, είναι καλλιτέχνες/φιλόσοφοι, δεν εξέφρασαν απλώς τους καιρούς μας αλλά ανέλυσαν τα γεγονότα, τους τρόπους που επινοούν οι άνθρωποι σε μια συγκεκριμένη εποχή για να ερωτεύονται, να συγκρούονται, να φιλιώνουν, να δρουν.
-Πιστεύετε ότι σήμερα υπάρχουν ποιητές σαν τον Λέοναρντ Κοέν ;
Προφανώς! Πρώτος και καλύτερος ο Nick Cave. Και ο πολύ σπουδαίος, αν και όχι τόσο γνωστός Michael Gira.
-Οι εκδόσεις Gutenberg εμπλουτίζουν τη βιβλιοθήκη μας με σπουδαία έργα από κλασικούς και σύγχρονους συγγραφείς. Πόσο σημαντική πιστεύετε ότι είναι η προσπάθεια που κάνουν στη σημερινή εποχή;
Δεν είναι μόνο σημαντική η προσφορά των εκδόσεων Gutenberg, είναι και ανεκτίμητη. Έχω πει πολλές φορές, και δημοσίως, ότι δεν νοείται επαρκής αναγνώστης και, κυρίως, επίδοξος συγγραφέας, που να μην έχει απολαύσει και μελετήσει τα έργα που κυκλοφορούν στη σειρά Orbis Literae. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η δίδυμη σειρά Aldina προσφέρει, μεταξύ άλλων, σύγχρονα μυθιστορήματα που θα είναι τα κλασικά του μέλλοντος.
Ο εκδότης Κώστας Δαρδανός αναφέρει για τη «Φλόγα»:
Η Φλόγα είναι η τελευταία συλλογή από στίχους, ποιήματα, πεζά και επιλογές από τα σημειωματάρια του Leonard Cohen, την οποία οργάνωσε ο ίδιος πριν από τον θάνατό του στις 7 Νοεμβρίου του 2016, και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις μας σε μετάφραση Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη.
Το βιβλίο, εκτός από τα ποιήματα που είχε ξεχωρίσει ο ίδιος ο Κοέν από έναν όγκο αδημοσίευτου έργου πολλών δεκαετιών, κάποια ποιήματα που έγιναν τα τραγούδια των τελευταίων τεσσάρων δίσκων του και μια επιλογή από τα ανέκδοτα σημειωματάρια του, περιλαμβάνει τον λόγο του στην απονομή του ισπανικού Βραβείου του Πρίγκιπα των Αστουριών, αυτοπροσωπογραφίες και σκίτσα του Κοέν, καθώς και τα e-mail που αντάλλαξε το τελευταίο 24ωρο της ζωής του με έναν φίλο του.
Έγραψαν:
Η Φλόγα έχει όλα αυτά που αγαπούν οι θαυμαστές του Κοέν.
The New York Times
Πάντα ό,τι υπέγραφε ο Κοέν ήταν υπέροχο, βαθύ, ειλικρινές, πολυδιάστατο, μελωδικό· κινητοποιούσε το μυαλό σου, άγγιζε την καρδιά σου.
Bob Dylan
Ο Κοέν ήταν ο καλύτερος ποιητής και στιχουργός απ’ όλους μας. Αδύνατον να τον μιμηθούμε, όσο κι αν προσπαθήσαμε.
Nick Cave
Διαβάστε όλα τα lifestyle νεα, για Celebrities και Media.
